Η παράνομη διάνοιξη ενός δρόμου σε αλπικά υψόμετρα και πάνω σε προστατευόμενους από την ελληνική και ενωσιακή νομοθεσία οικοτόπους, η οποία κατέστρεψε το ανέγγιχτο μέχρι στιγμής φυσικό περιβάλλον, έφερε ξανά τον Γράμμο στο προσκήνιο της δημοσιότητας. Ωστόσο υπάρχουν δεκάδες άλλοι λόγοι για τους οποίους αυτό το μεγάλο βουνό της Ελλάδας θα έπρεπε να είναι περισσότερο γνωστό στους Ελληνες.
Το όρος Γράμμος βρίσκεται στα σύνορα της Ελλάδας και της Αλβανίας και εκτείνεται ανάμεσα στους νομούς Ιωαννίνων και Καστοριάς. Στις πλαγιές του συναντάμε μερικά από τα ομορφότερα παραδοσιακά χωριά της Ελλάδας, όπως τα περίφημα Μαστοροχώρια.
Το σύνολο του ορεινού όγκου είναι κοιτίδα άγριας φύσης καθώς εδώ ζουν όλα τα μεγάλα απειλούμενα θηλαστικά της Ελλάδας (αρκούδα, ελάφι, ζαρκάδι, αγριόγιδο, λύκος, βίδρα κ.ά.) και πιθανώς ο υπό εξαφάνιση λύγκας. Επιπλέον ο Γράμμος, λόγω του υψομετρικού εύρους και των ποικίλων κλιματικών συνθηκών, φιλοξενεί μια πολύ μεγάλη ποικιλία δασικών ειδών. Ετσι, σχεδόν όλα τα δασικά είδη της χώρας αναπτύσσονται στο μεθοριακό αυτό βουνό, σχηματίζοντας πυκνές συστάδες. Ωστόσο υπάρχουν και ορισμένα -όπως για παράδειγμα η σημύδα- τα οποία ευδοκιμούν μόνο στον Γράμμο και στην οροσειρά της Ροδόπης. Εδώ, σε υψόμετρο 2.350 συναντάμε επίσης τη δρακόλιμνη Γκίστοβα, την ψηλότερη αλπική λίμνη της Ελλάδας!
Μην ξεχνάμε όμως και το ιστορικό ενδιαφέρον αυτού του μεγάλου και σημαντικού ορεινού όγκου, καθώς στις πλαγιές του γράφτηκαν κάποιες από τις πιο τραγικές και αιματοβαμμένες σελίδες της πρόσφατης ελληνικής Ιστορίας. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου διεξήχθησαν εδώ μερικές από τις πιο φονικές μάχες μεταξύ του Δημοκρατικού και του Εθνικού Στρατού.
Σήμερα, ο Γράμμος αποτελεί ένα πολύτιμο απόθεμα βιόσφαιρας και είναι μια σπάνια για τα ευρωπαϊκά δεδομένα νησίδα διατήρησης της φύσης και της άγριας ζωής. Σε αυτό το αφιέρωμα θα χρησιμοποιήσουμε ως αφετηρία δύο χωριά που βρίσκονται σε μεγάλο υψόμετρο, ακριβώς πάνω στη μεθοριακή γραμμή Ελλάδας-Αλβανίας, για να ανακαλύψουμε τη μοναδική φυσική κληρονομιά αυτής της ξεχωριστής ορεινής περιοχής. Αν ο καιρός τις επόμενες ημέρες είναι ήπιος και ενημερωθείτε για την κατάσταση του οδικού δικτύου, πραγματικά αξίζει να πραγματοποιήσετε αυτήν την εκδρομή.
Αμάραντος, Λουτρά Αμάραντου
28 χλμ. από την Κόνιτσα

Σε μία από τις καλύτερα κρυμμένες ράχες του Γράμμου, μόλις λίγες εκατοντάδες μέτρα από τα ελληνοαλβανικά σύνορα και σε ύψος 900 μέτρων, φωλιάζει ο Αμάραντος (παλαιότερα Ισβορο). Το χωριό απέχει 28 χιλιόμετρα από την ιστορική Κόνιτσα, πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας.
Η διαδρομή μέχρι εδώ είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, καθώς περνά μέσα από το παραποτάμιο οικοσύστημα του ποταμού Σαραντάπορου. Θα περάσουμε από την παλιά γέφυρα τύπου «Μπέλεϊ» και θα ξεκινήσουμε την ανάβαση μέσα από αιωνόβια δάση μαύρης πεύκης, δρυός, οξιάς και ελάτης.
Σύντομα θα φτάσουμε στο όμορφο χωριό Αμάραντος (υψόμ. 900), όπου στην πλατεία θα δούμε το παλιό Δημοτικό Σχολείο που έχει μετατραπεί σε ξενώνα, αλλά δυστυχώς δεν λειτουργεί πλέον. Πέντε χιλιόμετρα πιο ψηλά, σε υψόμετρο 1.260, θα συναντήσουμε τον οικισμό Λουτρά Αμάραντου, που δημιουργήθηκε γύρω από την ιαματική πηγή απ’ όπου αναδύονται θερμοί ατμοί με θερμοκρασία 33-38°C.
🔴 Πληροφορίες για τις άφθονες πεζοπορικές διαδρομές της περιοχής μπορείτε να λάβετε από τον κύριο Κώστα στο ξενοδοχείο. Αν διαθέτετε όχημα 4x4, ζητήστε να σας προτείνουν κάποιες εύκολες δασικές διαδρομές που θα σας αποκαλύψουν την υπέροχη φύση του μεθοριακού βουνού. Στο χωριό Αμάραντος αξίζει να ακολουθήσετε το πεζοπορικό μονοπάτι που διασχίζει το Ρέμα του Μύλου, περνά από τον νερόμυλο, το πέτρινο γεφύρι και καταλήγει στους κρυφούς καταρράκτες. Μάλιστα, από τα Λουτρά Αμάραντου ξεκινά το ορειβατικό μονοπάτι που οδηγεί στην κορυφή Κάμενικ, σε υψόμετρο 2.042.
Πληκάτι
44 χλμ. από την Κόνιτσα
Ακολουθώντας τον δρόμο Κόνιτσας - Κοζάνης, θα οδηγήσετε ώς τη διασταύρωση προς Πυρσόγιαννη, στη συνέχεια θα στρίψετε αριστερά και θα βρεθείτε στην πλατεία του πιο γνωστού χωριού από τα Μαστοροχώρια (27 χλμ. από την Κόνιτσα). Από εκεί συνεχίστε σε ασφάλτινο ορεινό δρόμο και περάστε τα χωριά Βούρπιανη, Χιονιάδες και Ασημοχώρι, μέχρι να φτάσετε στο άλλοτε ακμάζον κεφαλοχώρι Πληκάτι, το οποίο βρίσκεται χτισμένο σε υψόμετρο 1.250, κάτω από τις ψηλότερες κορυφές του Γράμμου.
Το Πληκάτι θεωρείται ένα από τα πιο ιστορικά και παλαιά χωριά της περιοχής, με την ίδρυσή του να χρονολογείται πιθανώς τη βυζαντινή εποχή. Οι κάτοικοί του, κυρίως Βλάχοι, ασχολούνταν με το εμπόριο, την υλοτομία, την ξυλογλυπτική, την αργυροχοΐα και φυσικά την κτηνοτροφία. Μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα το Πληκάτι ευημερούσε καθώς ήταν ένα ακμάζον κεφαλοχώρι με εμπορικά καταστήματα και ζωηρή κίνηση. Ομως τον Οκτώβριο του 1940 με την ιταλική εισβολή τα πράγματα άλλαξαν και η περιοχή μετατράπηκε σε εμπόλεμη ζώνη όπου διεξήχθησαν σφοδρές μάχες.
Δυστυχώς, ο Εμφύλιος με τις σφοδρές συγκρούσεις μεταξύ του Κυβερνητικού Στρατού και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) άφησε βαθιά σημάδια στον οικισμό. Τα επόμενα χρόνια της οικονομικής δυσπραγίας οδήγησαν πολλούς κατοίκους στην εσωτερική και εξωτερική μετανάστευση. Σήμερα, παρότι το χωριό διατηρεί τον αρχοντικό, παραδοσιακό του χαρακτήρα, είναι εμφανή τα σημάδια της εγκατάλειψης. Παρ’ όλα αυτά το Πληκάτι έχει γίνει πόλος έλξης για ορειβάτες και πεζοπόρους, καθώς από εδώ ξεκινούν μονοπάτια που οδηγούν στις αλπικές κορυφές.
🔴 Αν διαθέτετε όχημα 4x4 και έχετε εμπειρία οδήγησης σε δύσβατους δασικούς δρόμους ζητήστε να σας υποδείξουν τη δασική διαδρομή που οδηγεί στο Μνημείο του Εμφυλίου, ανάμεσα στο Πληκάτι και στην Αετομηλίτσα, κάτω από τη θρυλική κορυφή «Γκέσος», περίπου 17 χιλιόμετρα δύσβατου χωματόδρομου. Προσοχή, η διαδρομή αυτή ακόμη και για τετρακίνητα οχήματα είναι βατή μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες.
Διαμονή
● Αμάραντος
Στα Λουτρά Αμάραντου λειτουργούν το ορεινό ξενοδοχείο «Σαλβία» (τηλ. 26550-22012) και το εστιατόριο «Πέτρινο», όπου μπορείτε να δοκιμάσετε σπιτικές γεύσεις και χειροποίητα γλυκά.
● Πληκάτι
Ενάμισι χιλιόμετρο έξω από το Πληκάτι υπάρχει ο ξενώνας «Αγριολούλουδο Γράμμου» που διαθέτει και εστιατόριο (τηλ. 26550-31550
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας