«Τα έργα μου είναι ουσιαστικά κωμωδίες»

Ο Σιντάρο Κάγκο γεννήθηκε στο Τόκιο το 1969 και ξεκίνησε την καριέρα του ως σχεδιαστής κόμικς ήδη από την ηλικία των 19 ετών, στο περιοδικό «Comic Box» το 1988. Η έντονα σατιρική του διάθεση αναπτύσσεται άλλοτε με ευφάνταστες πλην όμως λεπτομερείς απεικονίσεις ωμής, εκτεταμένης βίας, άλλοτε με σοκαριστικά προκλητικές ερωτικές σκηνές, άλλοτε με οπτικούς πειραματισμούς που αξιοποιούν στο έπακρο τους κανόνες του μέσου, για να τους σπάσουν. Το ερωτικό και το φρικιαστικό στο έργο του δεν είναι ο αυτοσκοπός, αλλά εργαλεία που μεγιστοποιούν την αντίδραση αλλά και την εμπλοκή, τελικά, του αναγνώστη.

Η επίσκεψη του μεγάλου Ιάπωνα καλλιτέχνη στη χώρα μας, στο πλαίσιο της όγδοης διοργάνωσης του φεστιβάλ κόμικς και κινουμένων σχεδίων Chaniartoon στα όμορφα Χανιά, στάθηκε αφορμή για μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση για τη δική του οπτική στην καλλιτεχνική δημιουργία.

● Ποιες είναι οι εντυπώσεις σας από την εμπειρία σας στην Ελλάδα και ειδικότερα στα Χανιά; Πώς αισθάνεστε που τα έργα σας κυκλοφορούν σε μια μικρή ευρωπαϊκή χώρα, όπως η Ελλάδα;

Η Ελλάδα, και ιδιαίτερα η Κρήτη, είναι πανέμορφη, με τη θάλασσα και τα γραφικά της τοπία, και η τοπική κουζίνα ήταν εξαιρετικά νόστιμη. Οι άνθρωποι ήταν όλοι πολύ καλοί και φιλόξενοι και η υποδοχή που μου επιφυλάχθηκε από τους Ελληνες αναγνώστες ήταν πραγματικά θερμή. Είναι η πρώτη φορά που επισκέπτομαι τη χώρα σας και είμαι εντυπωσιασμένος από την ομορφιά και τη φιλοξενία της. Εκτός από την Ελλάδα, θα ήθελα τα βιβλία μου να μεταφραστούν και να εκδοθούν σε πολλές άλλες χώρες.

● Τα έργα σας είναι εξαιρετικά διαφορετικά μεταξύ τους, ενώ μοιράζονται κάποια κοινά μοτίβα. Πώς προσεγγίζετε την αφήγηση σε σύντομες και εκτενείς ιστορίες και ποια είναι η προτίμησή σας μεταξύ των δύο;

Οταν δουλεύω σε μια εκτενή ιστορία, πρέπει να δημιουργήσω έναν πλήρη και λεπτομερή κόσμο, να σχεδιάσω την πλοκή και να αναπτύξω τις σχέσεις των χαρακτήρων. Είναι μια διαδικασία που μου αρέσει πολύ, καθώς μου επιτρέπει να εμβαθύνω στις λεπτομέρειες και να εξετάσω πιο περίπλοκες καταστάσεις. Αντίθετα, οι σύντομες ιστορίες είναι πιο άμεσες και λιγότερο περίπλοκες. Οι ιδέες σε αυτές τις ιστορίες συνήθως χρησιμοποιούνται μόνο μία φορά και τελειώνουν γρήγορα.

● Τι σας ενέπνευσε να επιστρέψετε στον ιδιαίτερο, πολυσυμπαντικό χώρο του «Αέναου Κάστρου» και να τον εξερευνήσετε περισσότερο;

Η ιδέα για την «Πριγκίπισσα του Αέναου Κάστρου» ήταν αρχικά μια παραγγελία από τον ιταλικό εκδοτικό οίκο Hollow Press, απ’ όπου μου ζητήθηκε να φτιάξω μια ιστορία εμπνευσμένη από το ιαπωνικό ιστορικό δράμα, αλλά σε έναν άλλο κόσμο. Η ιδέα για την «Πριγκίπισσα του Αέναου Κάστρου» επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί μόνο σε αυτό το βιβλίο, αλλά επειδή ο ίδιος εκδοτικός οίκος μού ζήτησε να γράψω μια νέα ιστορία στο ίδιο περιβάλλον, δημιούργησα μια δεύτερη ιστορία βασισμένη στην ίδια θεματική.

● Μια πτυχή της καλλιτεχνικής σας προσέγγισης είναι η ανάμιξη του ερωτικού με το γκροτέσκο, σε βαθμό που προκαλεί αμηχανία ή σοκ στον αναγνώστη. Ωστόσο, ο τρόμος και η φρίκη στο έργο σας δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά ένα όχημα για καυστική σάτιρα και σουρεαλιστικό χιούμορ. Ποιες καλλιτεχνικές ανάγκες εξυπηρετεί η κάθε σας πλευρά και πώς καταφέρνετε αυτές οι δύο να «συνομιλούν» μεταξύ τους – και τελικά με τον αναγνώστη;

Τα έργα μου περιέχουν πολλά στοιχεία γκροτέσκου και βίας, κι αυτό πιστεύω ότι οφείλεται πρωτίστως στο γεγονός ότι μου αρέσουν πολύ οι ταινίες τρόμου. Ωστόσο, αυτά τα γκροτέσκα και βίαια στοιχεία συχνά λειτουργούν ως συνέχεια της κωμωδίας, όχι για να προκαλέσουν στην πραγματικότητα τρόμο. Για μένα, τα έργα μου είναι ουσιαστικά κωμωδίες, παρά ιστορίες τρόμου. Κατ’ επέκταση, όλα τα στοιχεία που παραδοσιακά συναντούμε σε μυθοπλασία τρόμου, όπως το γκροτέσκο και η βία για τα οποία έγινε λόγος, αποτελούν τελικά στοιχεία κωμικής υπερβολής.

Ο τρόμος και η κωμωδία διαφέρουν ως προς την οπτική με την οποία βλέπουμε τα πράγματα. Για παράδειγμα, αν ένας περαστικός πατήσει μια μπανανόφλουδα και πέσει, αυτό μπορεί να φανεί κωμικό για έναν εξωτερικό παρατηρητή. Ωστόσο, για το άτομο που έπεσε μπορεί να είναι ένα σοβαρό περιστατικό, γεμάτο πόνο και -γιατί όχι- τρόμο. Με άλλα λόγια, το ίδιο γεγονός μπορεί να είναι κωμικό ή τραγικό ανάλογα με το πρίσμα από το οποίο το βλέπουμε, ανάλογα τη θέση μας. Σχεδόν όλα τα έργα μου τα προσεγγίζω από την οπτική της κωμωδίας. Αυτή η οπτική δεν έχει αλλάξει από την αρχή της καριέρας μου μέχρι σήμερα.

● Τα έργα σας βρίθουν πολιτικού και κοινωνικού σχολιασμού, κάτι που είναι εμφανές τόσο στις σύντομες ιστορίες σας όσο και σε έργα όπως το «Αέναο Κάστρο», που εμπνέεται τρόπον τινά από την ιαπωνική πολιτική ιστορία. Εξίσου έντονη είναι και η παρουσία στοιχείων αλληγορίας και μεταφοράς στο έργο σας.

Εάν πάρουμε την έννοια της «δικαιοσύνης» σαν παράδειγμα, βλέπουμε πως η ιδέα για το τι είναι δίκαιο διαφέρει ανάλογα με τη χώρα, το άτομο και την εποχή. Υπήρξε μια εποχή που ήταν κοινωνικά αποδεκτό να περιφρονεί κανείς ή να διακρίνει αρνητικά άτομα διαφορετικής φυλής, αλλά πλέον αυτό δεν είναι αποδεκτό. Ωστόσο, αν οι εποχές αλλάξουν, κάποια στιγμή ίσως αυτό να θεωρηθεί και πάλι σωστό.

Ετσι, οι πολιτικές και κοινωνικές αντιλήψεις ποτέ δεν είναι σταθερές. Το τι θεωρείται σωστό ευρέως μεταβάλλεται ανάλογα με την εποχή και τον τόπο. Πιστεύω ότι τα έργα μου κατευθύνουν πάντοτε τον αναγνώστη σε ερωτήματα όπως «Αυτό θεωρείται τώρα σωστό, αλλά είναι πράγματι σωστό;» ή «Κάτι που θεωρείται σήμερα κακό είναι πραγματικά κακό;» δίχως να δίνουν απαραίτητα την απάντηση.

♦ Ευχαριστούμε θερμά την Τζίνα Βάγια για τη μετάφραση της συνέντευξης.