Στα πετρόκτιστα χωριά του Βόιου όρους

Το να επιχειρήσεις μια εκδρομή στην ορεινή αυτή περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας απαιτεί προετοιμασία για αρκετά χιλιόμετρα σε ορεινούς δρόμους. Το κυριότερο όμως είναι ότι πρέπει να ξεχάσεις όσα θεωρείς δεδομένα και όσα περιμένεις να βρεις σε ένα τουριστικό θέρετρο. Ο ορεινός αυτός τόπος που μοιράζεται ανάμεσα στους νομούς Κοζάνης και Γρεβενών δεν θα σε κερδίσει με τις εξυπηρετήσεις του, ούτε με τα πολυτελή ξενοδοχεία και τα ψαγμένα εστιατόριά του.

Εδώ, εκτός από την ανυπέρβλητη ορεινή φύση, θα έρθεις για να ιχνηλατήσεις το παρελθόν των παλιών, δραστήριων ορεινών κοινοτήτων και να δεις πώς ήταν αυτές δομημένες σε μια όχι και τόσο μακρινή εποχή.

Περπατώντας στις σιωπηλές συνοικίες θα μιλήσεις με αυθεντικούς ανθρώπους που θα σε κοιτούν στα μάτια και όχι στο πορτοφόλι σου, θα μοιραστείς με την παρέα σου πρωτόγνωρες στιγμές δίπλα στην ακατέργαστη ορεινή φύση.

Φύγαμε λοιπόν για τα θρυλικά Μαστοροχώρια του Βόιου!

Στο ξακουστό Ζουπάνι

Πάνω στον ορεινό οδικό άξονα που συνδέει τα Ιωάννινα με την Κοζάνη, σε υψόμετρο 1.050 μέτρων θα συναντήσουμε το αρχοντικό Ζουπάνι ή Πεντάλοφο.

Το χωριό, όσο κι αν θέλεις να το προσπεράσεις, δεν γίνεται! Καθώς ο δρόμος χωρίζει στα δύο τις πετρόκτιστες γειτονιές του, ακόμη και ο πιο ανίδεος ταξιδιώτης θα εντυπωσιαστεί από το μέγεθος του οικισμού και τα καλοκτισμένα, διώροφα ή και τριώροφα γεροφτιαγμένα αρχοντικά του.

Το Ζουπάνι ήταν το μεγαλύτερο και πιο φημισμένο από την ομάδα των χωριών του Βόιου, τα οποία ήταν γνωστά ως Μαστοροχώρια της Μακεδονίας.

Για αιώνες οι αυτοδίδακτοι κτιστάδες και πετράδες έκλειναν δουλειές σε όλη την τότε Οθωμανική Αυτοκρατορία, αφήνοντας ανεξίτηλο το αποτύπωμα της τέχνης τους σε όλη την Ελλάδα, τα Βαλκάνια, την Κωνσταντινούπολη και τις παραδουνάβιες χώρες. Σήμερα το χωριό είναι η χαρά του ταξιδευτή που αναζητά έναν τόπο για να του διηγηθεί θρύλους και ιστορίες και δεν εφησυχάζει με εφήμερα φωταγωγημένα αξιοθέατα.

Ξεκινώντας την περιήγηση από το κέντρο του χωριού όπου δεσπόζει ο ογκώδης ναός του Αγίου Αθανασίου, κτίσμα του 1816, θα συνεχίσετε προς την κομψή βασιλική του Αγίου Αχιλλείου με τις θαυμάσιες αγιογραφίες.

Στη συνέχεια θα χαθείτε στις γειτονιές, θα μιλήσετε με τους λιγοστούς πια κατοίκους που θα συναντήσετε στο διάβα σας και θα τους αφήσετε να σας διηγηθούν τις συναρπαστικές ιστορίες του χωριού τους. Για φαγητό θα καταλήξετε στις καλές ταβέρνες-ψησταριές «1060», «Καμπερογιάννης» και «Μπανταβάνης» και στο καφέ-μεζεδοπωλείο «Καραγάτση».

■ Στην έξοδο του Πεντάλοφου προς τα Ιωάννινα, σε όμορφη εξοχική τοποθεσία θα σταματήσετε στο πέτρινο «καφέ Αγνάντιο» για καφέ ή γλυκό. Εδώ ο Κώστας όχι μόνο θα σας συμπεριφερθεί σαν καλός οικοδεσπότης, αλλά θα σας δώσει και πληροφορίες για την ευρύτερη περιοχή (τηλ.: 24680-41556).

Εξερευνήστε την απίθανη φύση του Βόιου

Δύο χιλιόμετρα βόρεια του Πεντάλοφου, σε ύψος 1.000 μέτρων και περίκλειστο από τα κορφοβούνια του Βόιου, ανάμεσα στον Βυθό και το χωριό Αυγερινός ξεχωρίζει το σημαντικό μοναστήρι της Αγίας Τριάδας (18ος αι.) κρυμμένο μέσα σε ένα υπέροχο δάσος οξιάς.

Στην περιοχή υπάρχει η μικρή νεότευκτη λίμνη που σχηματίστηκε όταν ένα φράγμα έκλεισε την ελεύθερη ροή του ποταμιού της Πραμόριτσας.

Κατηφορίζοντας από τον Πεντάλοφο προς το Τσοτύλι θα επισκεφτείτε με σύντομες παρακάμψεις τα πετρογέφυρα της Μόρφης και της Σβόλιανης, οι οποίες συνδέουν τις όχθες της Πραμόριτσας.

Αξίζει να επισκεφτείτε το χωριό Σβόλιανη -Αγία Σωτήρα όπως το αναφέρουν οι πινακίδες- για να δείτε τα καλοδιατηρημένα αρχοντικά και την εντυπωσιακή τρίκλητη βασιλική αφιερωμένη στους αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη. Επίσης θα ξεχωρίσετε τη «Σκάλα της Σβόλιανης», το παλιό χαρακτηριστικό λιθόστρωτο μονοπάτι που συνέδεε το χωριό με τον Πεντάλοφο. Χαμηλότερα, στην περιοχή του Τσοτυλίου, στον δρόμο για το Ανθοχώρι, αναζητήστε ένα από τα ομορφότερα πέτρινα γεφύρια της Μακεδονίας, αυτό της Πραμόριτσας (18ος αι.).

Αν σας αρέσει η πεζοπορία, ρωτήστε στον Πεντάλοφο να σας υποδείξουν το μονοπάτι που οδηγεί στον Αϊ-Λιά τον Ζουπανιώτη, το ξωκλήσι που βρίσκεται στην κορυφή του Βοΐου στα 1.803 υψόμετρο (περίπου 2 ώρες πεζοπορίας).

Από τον νομό Κοζάνης στα Γρεβενά

Ακολουθώντας μια θαυμάσια ορεινή διαδρομή, γνωστή για τις στροφές της αλλά και τα μοναδικά της τοπία, θα περάσουμε από τον νομό Κοζάνης στον νομό Γρεβενών. Στην πορεία μας θα δούμε μερικά ακόμη από τα θρυλικά Μαστοροχώρια του Βόιου, όπως είναι το Δίλοφο, το Δασύλλιο, η Καλλονή και το Τρίκορφο.

Το Δίλοφο (παλιότερα Λιμπόχοβο), αν και μικρότερο σε μέγεθος από τον Πεντάλοφο θεωρείται εξίσου όμορφο καθώς και εδώ διασώζονται πολλά από τα παλιά πέτρινα αρχοντικά του 18ου και 19ου αιώνα.

Το διπλανό χωριό, που έχει το παράξενο όνομα Μαγέρη αλλά οι χάρτες το αναφέρουν ως Δασύλλιο, βρίσκεται σε υψόμετρο 1.030 μέτρων πάνω από μια καταπράσινη κοιλάδα, όπου ξεχωρίζει το «γεφύρι της Μαέρης», κτίσμα του 1910.

Τα δύο επόμενα χωριά που θα βρούμε στον δρόμο για τα Γρεβενά είναι η Καλλονή (Λούντζι) και το Τρίκορφο (Τσιτσικό) που απλώνουν τις γειτονιές τους σε μια κατάφυτη πλαγιά με βελανιδιές.

Στην Καλλονή θα επισκεφτείτε το ενδιαφέρον Λαογραφικό Μουσείο και θα φάτε στο «Πέρασμα», μία από τις πολύ καλές ταβέρνες των Γρεβενών. Στο Τρίκορφο, εκτός από τις ιστορικές εκκλησίες της Κοίμησης της Θεοτόκου, του Αγίου Νικολάου και του Προφήτη Ηλία, θα παρατηρήσετε και το εντυπωσιακό κτίριο που στέγαζε παλιότερα το δημοτικό σχολείο του χωριού.

Διαμονή

Η μόνη δυνατότητα για διαμονή στον Πεντάλοφο και στα γύρω χωριά είναι ο παραδοσιακός ξενώνας «Κατσαδήμου» τηλ.: 6938185929, κ. Στέργιος

www.viewsofgreece.com