Βιωματικό φθινοπωρινό οδοιπορικό

Διανύοντας 30 χιλιόμετρα στη ράχη της Βόρειας Πίνδου, θα ακολουθήσουμε τον δρόμο των βουνών που συνδέει την πόλη των Γρεβενών με τα όμορφα χωριά του Ορλιακα, για να καταλήξουμε ύστερα από μια σύντομη αλλά συναρπαστική οδική περιπέτεια στο βλάχικο χωριό Περιβόλι που απλώνει τα σπίτια του στις παρυφές της φημισμένης Ζεστής Κοιλάδας (Βάλια Κάλντα).

Αφετηρία της διαδρομής μας θα είναι το εμβληματικό γεφύρι του Ζιάκα που συνδέει τις όχθες του Βελονιά, παραπόταμου του Αλιάκμονα, και απέχει 20 χιλιόμετρα από την πόλη των Γρεβενών.

Το όμορφο γεφύρι που χτίστηκε με σκοπό να εξυπηρετεί τους κατοίκους των χωριών Ζιάκας, Σπήλαιο, Τρίκωμο και Μοναχίτι, διαθέτει δύο τόξα: μια μεγάλη κεντρική καμάρα ύψους 7,5 μέτρων και μια αρκετά μικρότερη, που έχει κύριο σκοπό να ανακουφίζει την κατασκευή σε περίπτωση που το ποτάμι κατεβάζει πολύ νερό. Χτίστηκε πιθανότατα στα μέσα του 19ου αιώνα και χρησιμοποιούνταν μέχρι τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Από εδώ, μπαίνοντας πια στα όρια του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου, θα συνεχίσουμε εύκολα προς το άλλοτε τρανό κεφαλοχώρι Σπήλαιο (4 χλμ.), που κουρνιάζει κάτω από τα βράχια των κορυφών του όρους Ορλιακας. Από το Σπήλαιο αξίζει να επισκεφθείτε το μοναστήρι της Παναγίας (19ος αιώνας), αλλά και να κατηφορίσετε τον τσιμεντοστρωμένο δρόμο ώς το φαράγγι της Πορτίτσας όπου στην κοίτη του ποταμού Βελονιά θα δούμε το μικρό αλλά εντυπωσιακό μονότοξο γεφύρι του 19ου αιώνα.

Στο Περιβόλι υπάρχουν ξενώνες, ενώ για φαγητό θα πάτε στο κέντρο του χωριού, όπου λειτουργούν οι παραδοσιακές ταβέρνες «Σπήλαιο» και «Πέρδικα».

Βαθιά στην καρδιά της Βόρειας Πίνδου

Από το χωριό Ζιάκας, όπου υπάρχουν ξενώνες για διαμονή, ή και κατευθείαν από το Σπήλαιο, θα ακολουθήσουμε μια από τις πιο όμορφες διαδρομές που μπορεί να πραγματοποιήσει κάποιος με αυτοκίνητο σε ασφάλτινο δρόμο μέσα στην καρδιά του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου έχοντας τελική κατάληξη το βλάχικο χωριό Περιβόλι.

Στη διαδρομή αυτή θα διασχίσουμε ένα πυκνό, μικρό δάσος ελάτης, μαύρης πεύκης και βελανιδιάς.

Στο μέσο περίπου της πορείας μας θα δούμε τις εγκαταστάσεις του Δασικού Σταθμού και 100 μέτρα πιο κάτω, τον παλαιό αλλά αναστυλωμένο ναό του Αγίου Νικολάου, κτίσμα του 19ου αιώνα. Ο ναός είναι ό,τι απέμεινε από το παλιό μοναστηριακό συγκρότημα που υπήρχε εδώ. Από εδώ δεν θα χρειαστούν περισσότερα από 7 χλμ. ώς το Περιβόλι, το οποίο ακουμπά στις παρυφές του Εθνικού Δρυμού.

Το χωριό βρίσκεται σε ύψος 1.260 μέτρων. Τον χειμώνα σχεδόν ερημώνει και ζωντανεύει πάλι με τις λιακάδες της άνοιξης. Στην πλατεία δεσπόζει η τρίκλιτη βασιλική του Αγίου Γεωργίου, κτίσμα του 1760, φημισμένη στους ντόπιους για το περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο της και τις αγιογραφίες στην οροφή της.

Διαθέτει ξενώνες, ενώ στην πλατεία υπάρχουν τρεις ταβέρνες για φαγητό.

Το Περιβόλι θεωρείται ο προθάλαμος για όποιον θέλει να επισκεφθεί την περίφημη Βάλια Κάλντα, μία από τις τρεις «Περιοχές Προστασίας της Φύσης» που υπάγονται στη Ζώνη Ι του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου. Ο δρόμος που οδηγεί στην καρδιά της Βάλια Κάλντα είναι χωμάτινος και αρκετά δύσκολος, ακόμη και για τετρακίνητα οχήματα. Αυτή την εποχή, αν δεν έχουν ξεκινήσει ακόμη οι έντονες βροχοπτώσεις, ίσως μπορέσετε να πάτε ώς τη «Ράχη του Σταυρού», που βρίσκεται σε ύψος 1.700 μέτρων. Η συνέχεια θα πρέπει να γίνει περπατώντας.

● Για ασφαλείς οικοπεριηγητικές εξορμήσεις θα απευθυνθείτε στο Γραφείο Οδηγών Αγριας Φύσης «Overland», που οργανώνει με ειδικά οχήματα εκδρομές στο Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου. Στην ξενάγηση συμπεριλαμβάνεται και τεκμηριωμένη περιβαλλοντική ενημέρωση σε μια από τις πιο όμορφες διαδρομές ερμηνείας της φύσης.

● Πληροφορίες: τηλ. 6977772542

Βάλια Κάλντα: Πολύτιμη και απειλούμενη

Το τοπωνύμιο «Βάλια Κάλντα» σημαίνει στη γλώσσα των Βλάχων «Ζεστή Κοιλάδα». Το μέσο υψόμετρο όπου απλώνεται η κοιλάδα κυμαίνεται, με ελάχιστες αυξομειώσεις, στα 1.400. Ολόγυρα αγκαλιάζουν τον τόπο ακρώρειες που αγγίζουν ή και ξεπερνούν τα 2.000 μέτρα. Την περιοχή διασχίζουν δύο ρέματα: «Το Ζεστό Ποτάμι» και το ρέμα της «Σαλιατούρας», που ενώνονται και σχηματίζουν το «Αρκουδόρεμα».

Ο δασοπόνος Απόστολος Διανέλος, ένας από τους ανθρώπους που γνωρίζουν όσο λίγοι τη Βάλια Κάλντα, καθώς δραστηριοποιείται στην περιοχή περισσότερα από 30 χρόνια, μας εξηγεί ότι στο προφυλαγμένο αυτό οικοσύστημα ζουν και αναπαράγονται ή καταφεύγουν για να ξεχειμωνιάσουν μερικά από τα κυριότερα είδη της ελληνικής πανίδας, όπως ο λύκος (Canis lupus), το αγριόγιδο (Rupicapra rupicapra balcanica), η βίδρα (Lutra lutra), ο αγριόγατος (Felis sylvestris), το ζαρκάδι (Capreolus capreolus), το αγριογούρουνο (Sus scrofa) και φυσικά η φαιά άρκτος (Ursus arctos).

Δυστυχώς, στην Ελλάδα του 21ου αιώνα, τόποι σαν τη Βάλια Κάλντα απειλούνται έμμεσα ή άμεσα με καταστροφή. Η σχεδιασμένη εγκατάσταση αιολικών πάρκων στις κορυφογραμμές που περιβάλλουν την κοιλάδα, καθώς και η δέσμευση των ορεινών ρεμάτων για τη δημιουργία υδροηλεκτρικών εργοστασίων θα αλλάξουν άρδην αυτό που κατάφερε να διατηρήσει η φύση αλώβητο, εδώ και χιλιάδες χρόνια.

Οι αλλαγές αυτές θα είναι βίαιες, μη αναστρέψιμες και θα υποβαθμίσουν την ποιότητα των σπάνιων ορεινών οικοτόπων. Δυστυχώς, το οξύμωρο είναι ότι αυτή η καταστροφή φοράει τον μανδύα της «πράσινης ανάπτυξης» και δήθεν πραγματοποιείται για τη σωτηρία του κλίματος και του περιβάλλοντος! Αν εμείς, οι πολίτες αυτού του τόπου ενστερνιζόμαστε άκριτα τις δικαιολογίες των πολυεθνικών και εγκαταλείπουμε την πολυτιμότερη κληρονομιά μας στα χέρια τους, τότε πραγματικά είμαστε άξιοι της μοίρας μας!

ℹ️ Διαμονή

Περιβόλι

● Ξενοδοχείο «Valia Calda» τηλ. 24620 82020
● Ξενώνας «Αρκουδόρεμα» τηλ. 24620 81467
● Ενοικιαζόμενα δωμάτια «La Stiaua» τηλ. 24620 85260

Ζιάκας

● «Βίλα Αλεξάνδρα» τηλ. 24620 25660
● «Ziakas Rooms» τηλ. 24620 81772

📍 www.viewsofgreece.com