Ακολουθώντας αρχαία μονοπάτια

Διανύοντας λίγα χιλιόμετρα θα οδηγήσουμε σε δρόμους με ελάχιστη κίνηση, μακριά από γνωστά ταξιδιωτικά μονοπάτια, για να βρεθούμε σε κάποια από τα σημαντικότερα αρχαία κάστρα της Στερεάς Ελλάδας, χτισμένα στην αγκαλιά μιας πανέμορφης ανοιξιάτικης φύσης.

Κάστρο Ελευθερών, στη μεθόριο…

Χρησιμοποιώντας την παλιά εθνική οδό Αθηνών - Ελευσίνας - Θήβας, περνάμε τη διασταύρωση για Βίλια και πριν ξεκινήσουν οι απανωτές στροφές του ορεινού περάσματος της Κάζας θα δούμε την πινακίδα που θα μας κατευθύνει στο φρούριο των Ελευθερών.

Ο δρόμος είναι για λίγα μέτρα χωμάτινος μέχρι την είσοδο του αρχαιολογικού χώρου και, αν το αυτοκίνητό σας είναι χαμηλό, χρειάζεται προσοχή από τον οδηγό.

Φτάνουμε πλέον στις δασωμένες με θαλερά πεύκα παρυφές του όρους Πάστρα, σε ένα χαρακτηριστικό πέρασμα που χωρίζει το βουνό από τον γειτονικό ορεινό όγκο του Κιθαιρώνα.

Το φρούριο των Ελευθερών είναι κτίσμα του 4ου π.Χ. αιώνα και βρίσκεται πάνω στον αρχαίο «δρόμο του σιταριού», γνωστό από τα γραπτά ως οδός «Δρυός Κεφαλών», απ’ όπου τα γεωργικά αγαθά περνούσαν από την πλούσια Βοιωτία στην πολυάνθρωπη Αττική.

Ονομαστό και ως «Γυφτόκαστρο», το φρούριο είναι ένα από τα καλύτερα διατηρημένα αρχαία φρούρια στην Ελλάδα. Πιθανόν πρόκειται για την ακρόπολη της αρχαίας πόλης των Ελευθερών, η θέση της οποίας εντοπίζεται χαμηλότερα, στην αρχή της ορεινής διάβασης της Κάζας.

Οι Ελευθερές, αν και γεωγραφικά ανήκαν στη Βοιωτία, τον 6ο π.Χ. αιώνα συμμάχησαν με την Αθήνα. Ωστόσο η συμμαχία τους δεν αποδείχτηκε σταθερή με αποτέλεσμα, στη ροή των αιώνων, η μεθοριακή αυτή περιοχή να αλλάζει συχνά χέρια.

Το φρούριο δεν έχει αποσαφηνιστεί αν χτίστηκε από τους Αθηναίους ή από τους Θηβαίους, όμως λόγω της εξαιρετικά στρατηγικής θέσης του θα πρέπει να συντηρούνταν και να επεκτεινόταν από αμφότερες τις πόλεις, ανάλογα σε ποιανής την κυριαρχία βρισκόταν.

Την εποχή αυτή, η περιπλάνηση στον αρχαιολογικό χώρο είναι υπέροχη. Υπάρχουν κατατοπιστικές πινακίδες της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας που μας ενημερώνουν σχετικά. Μόνο χρειάζεται λίγη προσοχή λόγω του απόκρημνου του εδάφους.

Για φαγητό θα πάτε στην κοντινή εξοχική ταβέρνα «Η ταβέρνα στην Κάζα» την οποία θα βρείτε επί του δρόμου για Θήβα.

Μια στάση στη Θήβα

Συνεχίζοντας τον παλιό εθνικό δρόμο κατευθυνόμαστε προς Θήβα. Σε αυτό το σημείο θα προτείνουμε να αφιερώσετε λίγο από τον χρόνο σας και να εισέλθετε στον χαοτικό οικοδομικό ιστό της πόλης για να επισκεφθείτε το Αρχαιολογικό Μουσείο. Σύμφωνα με τον μύθο, η Θήβα ιδρύθηκε από τον Κάδμο, γιο του Αγήνορα, βασιλιά της Φοινίκης, και ονομάστηκε Θήβα από τη γυναίκα Θήβη του μυθικού ήρωα Ζήθου. Πρόκειται για μία από τις αρχαιότερες πόλεις στην Ευρώπη, αφού ο τόπος κατοικήθηκε για πρώτη φορά από τους αρχαίους Κάρες και από τότε δεν ερήμωσε ποτέ. Μέσα στη σύγχρονη Θήβα αλλά και στη γύρω περιοχή έχουν εντοπιστεί τμήματα της σπουδαίας αρχαίας Θήβας, μυκηναϊκοί τάφοι, το μυκηναϊκό ανάκτορο ή Καδμείον (14ος-13ος αι. π.Χ.), ο ναός του Ισμηνίου Απόλλωνα, αλλά και το «Καβείριον», ένα από τα πλέον μυστηριώδη ιερά των αρχαίων θεών Καβείρων, άγνωστης προέλευσης.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Θηβών έχει πλούσια εκθέματα και θεωρείται από τα σημαντικότερα της Ελλάδας. Θα το βρείτε στην οδό Θρεψιάδου, πλάι στον μεσαιωνικό πύργο του Σεντ Ομέρ με γενική είσοδο 6 ευρώ και μειωμένη 3 ευρώ. Τηλέφωνο: 22620-23559.

Κοιλάδα των Μουσών, τόπος έμπνευσης

Από τη Θήβα με κατεύθυνση δυτική θα πάμε προς Αλεποχώρι, Θεσπιές και θα καταλήξουμε στο χωριό Ασκρη (22 χλμ.) που βρίσκεται χτισμένο στην άκρη της πανέμορφης κοιλάδας των Μουσών, που διασχίζεται από τον Πέρμησσο ποταμό. Η περιοχή είναι γεμάτη από αξιοθέατα τα οποία άφησαν για εμάς, στο πέρασμά τους ανά τους αιώνες, οι άνθρωποι που διέσχιζαν αυτόν τον τόπο. Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η αρχαία Ασκρη ήταν η πατρίδα του ποιητή και ραψωδού Ησίοδου που πίστευε ότι το χάρισμα της ποίησης του είχε δοθεί από τις Μούσες του Ελικώνα. Το σπουδαιότερο έργο του ήταν η περίφημη «Θεογονία», η οποία αναφέρεται στην απαρχή του κόσμου και στην κυριαρχία των Ολύμπιων θεών. Εδώ λοιπόν, στις παρυφές του βουνού Ζαγαράς, που είναι παρακλάδι του Ελικώνα, μπορείτε να περιηγηθείτε στην πανέμορφη αυτήν την εποχή Κοιλάδα των Μουσών, όπου ο Ησίοδος έβοσκε τα κοπάδια του και αναζητούσε την έμπνευση στην ομορφιά του τοπίου. Εύκολα, ακολουθώντας τη σήμανση, θα προσεγγίσετε το σημείο όπου οι ανασκαφές του 1899 αποκάλυψαν το αρχαίο θέατρο, τον βωμό και τη βάση όπου στηρίζονταν τα εννέα αγάλματα των Μουσών.

Αν σας αρέσει η πεζοπορία, μπορείτε να ακολουθήσετε το μονοπάτι που θα σας βγάλει στην κορφή του αντικρινού λόφου Πυργάκι, όπου διασώζεται τμήμα αρχαίου πύργου που χτίστηκε το 371 π.Χ. από τους Θεσπιείς. Από τη θέση αυτή μπορούσαν να παρατηρούν τους Θηβαίους, τους προαιώνιους εχθρούς τους, και να προβλέπουν τις εισβολές τους στην κοιλάδα.

Για φαγητό θα πάτε στο χωριό Ασκρη όπου λειτουργεί η οικογενειακή ταβέρνα «Ο Χάρης» και στον πολυχώρο «Λίμνη Μουσών» στον δρόμο προς Αλίαρτο.

Αρχαίες Σίφαι, το λιμάνι των Θεσπιών

Από την ορεινή κοιλάδα της Ασκρης εύκολα θα κατηφορίσουμε προς τον κόλπο της Δόμβραινας και θα προσεγγίσουμε το παραλιακό χωριό της Αλυκής, 35 χιλιόμετρα μακριά από τη Θήβα. Ο κόλπος αυτός ήταν γνωστός από την αρχαιότητα για τα απάνεμα νερά του και το φυσικό ασφαλές του λιμάνι. Σήμερα στην άκρη του σύγχρονου οικισμού συναντάμε τα υπολείμματα του αρχαίου τείχους της πόλης Σίφαι ή Τίφαι –κατά τον Παυσανία–, που ήταν το λιμάνι των Θεσπιών. Από εδώ καταγόταν ο Τίφυς, ο κυβερνήτης του θρυλικού πλοίου «Αργώ» που μετέφερε τον Ιάσονα και τους Αργοναύτες του στην Ιωλκό. Τη μία είσοδο του αρχαίου κάστρου θα τη δείτε επάνω στον παραθαλάσσιο δρόμο, όμως οι επάλξεις συνεχίζονται για αρκετές εκατοντάδες μέτρα έως ψηλά στον απόκρημνο παρακείμενο λόφο. Δυστυχώς η περιοχή δεν είναι εύκολα προσβάσιμη.

Στο χωριό της Αλυκής και στη γύρω περιοχή θα βρείτε καλές ακρογιαλιές για τις πρώτες σας βουτιές, ενώ για φαγητό θα καταλήξετε σε κάποια από τις παραλιακές ψαροταβέρνες.

www.viewsofgreece.com