Τη χιλιοειπωμένη -δεκαετίες τώρα- εξαγγελία της δημιουργίας Εθνικού Μητρώου Νεοπλασματικών Ασθενειών αλλά και περισσότερες ψηφιακές εφαρμογές υποσχέθηκε η κυβέρνηση την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου.
Λίγες μέρες μετά το κακόγουστο σόου του υπουργού Υγείας στο φαρμακείο του ΕΟΠΥΥ στη λεωφ. Αλεξάνδρας, όπου μοίραζε φάρμακα και καφέδες στους ογκολογικούς ασθενείς, ο Αδωνις Γεωργιάδης επανήλθε χθες, στο ετήσιο συνέδριο της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου (ΕΛΛΟΚ), για να υποσχεθεί τη λειτουργία προσεχώς του μητρώου ογκολογικών ασθενειών και την έναρξη ενός ολοκληρωμένου συστήματος φροντίδας ογκολογικών ασθενών, στην προσπάθεια ψηφιακής μεταρρύθμισης στον τομέα της υγείας, χαρακτηρίζοντας την ημέρα ιστορική και τονίζοντας ότι ο ίδιος υπέγραψε πρώτη φορά την έναρξη του Μητρώου Καρκίνου 11 χρόνια πριν!
Τι σημαίνει η έλλειψη Εθνικού Μητρώου Νεοπλασιών; «Την αδυναμία της χώρας μας να έχει εικόνα του καρκίνου -τα νέα κρούσματα, τους θανάτους, την επιβίωση των ασθενών, τα αποτελέσματα της θεραπευτικής αντιμετώπισης- με αποτέλεσμα την αδυναμία χάραξης μίας εθνικής στρατηγικής-σχεδίου για την ολιστική αντιμετώπιση της νόσου και την ορθολογική κατανομή των διατιθέμενων πόρων γι’ αυτήν», επισημαίνει ο Ιωάννης Καραϊτιανός, άμ. επίκ. καθηγητής Χειρουργικής ΕΚΠΑ, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ογκολογίας, και προσθέτει ότι «με μεγάλη ανακούφιση έχουμε πληροφορηθεί την εκ νέου δημιουργία Εθνικού Μητρώου Νεοπλασιών στη χώρα μας στο άμεσο μέλλον και ελπίζουμε ότι αυτό θα σημάνει και τη δημιουργία Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τον καρκίνο».
Παγκόσμια Ημέρα
«Ενωμένοι από τη μοναδικότητα» (#UnitedbyUnique) είναι το κεντρικό μήνυμα της φετινής εκστρατείας για την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου που εστιάζει στον ογκολογικό ασθενή και όχι μόνο στη νόσο, με προσήλωση στις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες καθενός και στην ανάγκη του να λαμβάνει εξατομικευμένη θεραπεία. «Με δεδομένο ότι κάθε περιστατικό είναι μοναδικό και με γνώμονα τον κοινό στόχο όλων που είναι να νικηθεί ο καρκίνος, η ασθενοκεντρική προσέγγιση της νόσου θεωρείται ότι μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ασθενών, να ενισχύσει τους δεσμούς ασθενών και ιατρικού προσωπικού και να αυξήσει την αποτελεσματικότητα των συστημάτων υγείας», σύμφωνα με τον Ι. Καραϊτιανό.
Το φετινό σύνθημα υπογραμμίζει το γεγονός ότι κάθε άνθρωπος έχει μια μοναδική ιστορία, ανάγκες, προοπτικές και καταστάσεις που πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά τη διαμόρφωση των συστημάτων περίθαλψης και υγείας. Η κοινότητα και όλοι όσοι έχουν εμπειρία από τον καρκίνο είναι ενωμένοι στον στόχο τους να αναλάβουν δράση για την καταπολέμησή του. Πίσω από κάθε διάγνωση κρύβεται μια μοναδική ανθρώπινη ιστορία - ιστορίες θλίψης, πόνου, θεραπείας, ανθεκτικότητας, αγάπης και πολλά άλλα. Γι’ αυτόν τον λόγο, μια ανθρωποκεντρική προσέγγιση στη φροντίδα του καρκίνου, που ενσωματώνει πλήρως τις μοναδικές ανάγκες κάθε ατόμου, με συμπόνια και ενσυναίσθηση, οδηγεί στα καλύτερα αποτελέσματα για την υγεία, υπογραμμίζει ο Πανελλήνιος Σύλλογος Επισκεπτών Υγείας (ΠΣΕΥ).
Η ασθένεια σε αριθμούς
Το 2020 στην Ευρώπη καταγράφηκαν 4.400.000 νέες διαγνώσεις και 1.955.000 θάνατοι, με τη νόσο να καλπάζει στον πλανήτη. Μέχρι το 2035 εκτιμάται ότι θα αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου, εκτοπίζοντας τα καρδιαγγειακά νοσήματα, με αύξηση των θανάτων από καρκίνο τουλάχιστον κατά 24%. Το 2012 καταγράφηκαν παγκοσμίως 14,1 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις, το 2018 18 εκατομμύρια και υπολογίζεται ότι το 2025 θα σκαρφαλώσουν στα 19,3 εκατομμύρια. Οι θάνατοι από καρκίνο εκτιμάται ότι πλησιάζουν τα 10 εκατομμύρια ετησίως.
Ενας στους τέσσερις θανάτους στη χώρα μας οφείλεται στον καρκίνο. Κάθε χρόνο μετράμε 67.000 νέα κρούσματα και καταγράφουμε 32.000 θανάτους από τη νόσο. Ακόμα και σήμερα, ο καρκίνος αποτελεί για την Ελλάδα τη δεύτερη αιτία θανάτου μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Αποτελεί, όμως, την πρώτη αιτία θανάτου για την ηλικιακή ομάδα από 65 μέχρι 74 ετών.
Σχεδόν οι μισοί καρκίνοι μπορούν να προληφθούν με αλλαγή του τρόπου ζωής: αποφυγή καπνίσματος και κατανάλωσης αλκοόλ και ζάχαρης, υιοθέτηση μεσογειακού τύπου διατροφής σε συνδυασμό με σωματική άσκηση και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας καθώς και εμβολιασμό σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ογκολογίας. Ηδη, καταδεικνύει, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαθέτει 4 δισεκατομμύρια ευρώ για δράσεις για την πρόληψη, αντιμετώπιση και διαχείριση του καρκίνου, αφού ο συνολικός οικονομικός αντίκτυπος του καρκίνου στην Ευρώπη εκτιμάται ότι ξεπερνά τα 100 δισεκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη ανάληψης πολλαπλών δράσεων για την ολιστική αντιμετώπιση του καρκίνου από την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση μέχρι τη βέλτιστη θεραπευτική αντιμετώπιση αλλά και τη φροντίδα της ποιότητας ζωής των ασθενών και των επιβιωσάντων από καρκίνο.
«Δυστυχώς, παρά τη διαρκή ενημέρωση και τις προσπάθειες που γίνονται σε όλη την Ευρώπη για την καθιέρωση πληθυσμιακού προσυμπτωματικού ελέγχου για τις συχνότερες μορφές καρκίνου (μαστού, πνεύμονα, παχέος εντέρου, προστάτη, τραχήλου μήτρας κ.λπ.), που οδηγούν σε μείωση μέχρι και 70% της θνησιμότητας (από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας) και μέχρι 35% (από καρκίνο του μαστού), η συμμόρφωση του γενικού πληθυσμού παραμένει χαμηλή και οι γεωγραφικές ανισότητες μεγάλες τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο», τονίζει ο ίδιος.
Σε μια πρόσφατη ερευνητική καταγραφή της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου για την All.Can, φάνηκε ότι στη χώρα μας μόνο το 11% των διαγνώσεων καρκίνου έγιναν κατά τη διαδικασία προληπτικού ελέγχου (checkup), ποσοστό απαράδεκτα χαμηλό για ευρωπαϊκή χώρα, σημειώνει ο Ι. Καραϊτιανός. Αντίθετα, το 50% των καρκίνων διαγνώστηκαν κατά τον έλεγχο για άλλο πρόβλημα υγείας του πάσχοντος και παρατηρήθηκε μια καθυστέρηση στη διάγνωση πάνω από 2 μήνες από την πρώτη επίσκεψη του ατόμου στον γιατρό. Υπολογίζεται ότι μόνο το 25-30% των Ελληνίδων που θα έπρεπε να κάνουν Τεστ Παπανικολάου υποβάλλονται σε έλεγχο και μάλιστα μόλις μία φορά κάθε 2-3 έτη, ενώ εξάλλου μόλις το 40% των γυναικών που πρέπει να υποβάλλονται σε μαστογραφία ελέγχεται μαστογραφικά, σύμφωνα με στοιχεία της All.Can.
Η πανδημία μάς πήγε πίσω
Τη μεγάλη καθυστέρηση την τελευταία τετραετία στη διάγνωση νέων κρουσμάτων καρκίνου παγκοσμίως αλλά και στη χώρα μας ως συνέπεια της πανδημίας αναδεικνύει ο Ι. Καραϊτιανός.
Η πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως είναι ο καρκίνος του πνεύμονα, που αποτελεί το 14% του συνόλου των διαγνώσεων καρκίνου. Στη χώρα μας το 2020 καταγράφηκαν 8.960 νέα κρούσματα καρκίνου του πνεύμονα και σημειώθηκαν 7.662 θάνατοι. Ο συχνότερος καρκίνος στη γυναίκα είναι ο καρκίνος του μαστού με 250.000 νέες διαγνώσεις καρκίνου και 90.000 θανάτους ετησίως στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 1 γυναίκα στις 9 θα αναπτύξει καρκίνο του μαστού κατά τη διάρκεια της ζωής της.
Στη χώρα μας τα νέα περιστατικά καρκίνου του μαστού είναι 7.770 ετησίως και οι θάνατοι 2.330. Μετά τον καρκίνο του πνεύμονα, ο συχνότερος καρκίνος στον άνδρα είναι ο καρκίνος του προστάτη, που αποτελεί και τη δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο, μετά τον καρκίνο του πνεύμονα. Στην Ελλάδα διαγνώστηκαν το 2020 (έκθεση Globocan) 6.217 νέα κρούσματα και 1.835 θάνατοι. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί την 3η αιτία θανάτου από καρκίνο και για τα δύο φύλα. Στην Ελλάδα το 2020 διαγνώστηκαν 6.529 νέα κρούσματα καρκίνου παχέος εντέρου και 3.431 θάνατοι. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σημαντική αύξηση της επίπτωσης του καρκίνου της ουροδόχου κύστεως στην Ελλάδα με 5.645 νέα κρούσματα ετησίως και 1.543 θανάτους το 2020. Αυξητικές τάσεις καταγράφονται εξάλλου στον καρκίνο του παγκρέατος, των χοληφόρων, της μήτρας και των ωοθηκών, του νεφρού και στο μελάνωμα.
Νόσος της τρίτης ηλικίας
Ο καρκίνος είναι αποδεδειγμένα νόσος της τρίτης ηλικίας και κατά συνέπεια η επίπτωσή του θα αυξηθεί λόγω της δημογραφικής γήρανσης του πληθυσμού, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ογκολογίας. Αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου στο ηλικιακό φάσμα μεταξύ 65 και 74 ετών και τη δεύτερη αιτία θανάτου μετά τα 75 χρόνια. Δυστυχώς, όμως, τα τελευταία χρόνια, εξηγεί, παρατηρείται μία συνεχής σταθερή αύξηση των κρουσμάτων καρκίνου σε νεότερες ηλικίες, με τους λόγους γι’ αυτή την τάση να παραμένουν σε μεγάλο βαθμό αδιευκρίνιστοι. Η μεγαλύτερη επίπτωση καρκίνου σε νέα άτομα εντοπίζεται στον καρκίνο μαστού, πνευμόνων και του πεπτικού συστήματος, δηλαδή καρκίνο παχέος εντέρου, παγκρέατος, στομάχου και χοληφόρων, αλλά και του ουροποιητικού καθώς και της μήτρας και των ωοθηκών.
Το 2022, το 69% των επιζώντων έχει ζήσει περισσότερα από 5 χρόνια από τη διάγνωσή του. Το 47% των επιζώντων έχει ζήσει περισσότερα από 10 χρόνια από τη διάγνωσή του και το 18% των επιζώντων περισσότερα από 20 χρόνια από τη διάγνωσή του. Τα ποσοστά επιβίωσης ποικίλλουν ανάλογα με τον τύπο καρκίνου καθώς αυτά επηρεάζονται από τον τρόπο ανίχνευσης, το στάδιο της διάγνωσης και την αποτελεσματικότητα της θεραπείας. Η επιβίωση μπορεί επίσης να εξαρτάται από τη γενικότερη υγεία του ατόμου, την παρουσία ή μη συννοσηροτήτων, ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους ασθενείς, και άλλους παράγοντες που σχετίζονται με τον όγκο. Παρά την πρόοδο στην έρευνα και την τεχνολογία, ορισμένοι τύποι καρκίνου παραμένει δύσκολο να διαγνωστούν έγκαιρα αλλά και να αντιμετωπιστούν ριζικά σε σύγκριση με άλλους τύπους καρκίνου.
Οι εξαγγελίες του υπουργού Υγείας
Σύμφωνα με τον υπουργό Υγείας, για πρώτη φορά θα λειτουργήσουν σε όλη τη χώρα:
● Εθνικό Μητρώο Νεοπλασματικών Ασθενειών
● Θεραπευτικά Ογκολογικά και Αιματολογικά Πρωτόκολλα, μέσω των οποίων θα καταστεί δυνατή η ολιστική παρακολούθηση της πορείας των Ογκολογικών και Αιματολογικών Ασθενών με στόχο την αποτελεσματικότερη θεραπευτική αγωγή.
Στόχος του έργου είναι να συμβάλει στη βελτίωση της παρεχόμενης φροντίδας στον ασθενή, στην αποτελεσματικότητα της φροντίδας του και στην υποστήριξή του με ψηφιακές εφαρμογές, για καλύτερη διαχείριση της νόσου του.
Εξι βήματα
Το χρονοδιάγραμμα για την υλοποίηση του έργου προβλέπει:
1. Μέσα Φεβρουαρίου να ξεκινήσει η λειτουργία του Εθνικού Μητρώου Ασθενών με Νεοπλασματικά Νοσήματα σε πανελλαδικό επίπεδο
2. Μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου να ξεκινήσει η λειτουργία 12 Ογκολογικών και Αιματολογικών Θεραπευτικών Πρωτοκόλλων σε πανελλαδικό επίπεδο
3. Μέχρι το τέλος Μαΐου να έχει ολοκληρωθεί η ενσωμάτωση και λειτουργία του συνόλου των εγκεκριμένων Θεραπευτικών Πρωτοκόλλων στο πληροφοριακό σύστημα.
4. Μέχρι το τέλος Μαΐου να έχει ολοκληρωθεί η Υλοποίηση του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Ογκολογικών και Αιματολογικών ασθενών σε 3 πιλοτικά νοσοκομεία.
Το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα περιλαμβάνει:
α) Εξειδικευμένο Ογκολογικό Φάκελο Ασθενών
β) Εφαρμογή Διενέργειας Ογκολογικών Συμβουλίων
γ) End to end παρακολούθηση της ενδεικνυόμενης ανά ασθενή θεραπείας από τη στιγμή της επιλογής αυτής από τον θεράποντα ιατρό μέχρι και τη χορήγηση στο ασθενή
δ) Το έργο αναμένεται να εξασφαλίσει την ασφαλή προετοιμασία, χορήγηση και αποθήκευση των κυτταροστατικών φαρμάκων βάσει διεθνών προτύπων.
5. Μέχρι το τέλος Μαΐου να έχει υλοποιηθεί mobile εφαρμογή για τους ασθενείς, μέσω της οποίας θα παρακολουθούν το θεραπευτικό σχήμα και τα ραντεβού στο νοσοκομείο που έχουν επιλέξει. Πιο αναλυτικά,
i. Πρόγραμμα θεραπείας με δυνατότητα υπενθύμισης για τα επερχόμενα θεραπευτικά συμβάντα.
ii. Δυνατότητα αυτοαναφοράς κατάστασης/συμπτωμάτων μέσω ερωτηματολογίων που επιλέγονται από τους ιατρούς χρήστες του συστήματος ανάλογα με τις ανάγκες.
iii. Δυνατότητα διαλειτουργικότητας με το Ογκολογικό – Αιματολογικό Πληροφοριακό Σύστημα των 12 νοσοκομείων για τους ασθενείς που παρακολουθούνται σε αυτά.
iv. Ενημέρωση σε σχέση με τη νόσο, χρηστικές πληροφορίες για τους φορείς παροχής θεραπείας και λοιπά θέματα ενδιαφέροντος, όπως διατροφή, άσκηση, δικαιώματα, παροχές.
v. Διαμοιρασμό εγκεκριμένου εκπαιδευτικού και άλλου πληροφοριακού υλικού
vi. Δημιουργία κοινότητας ασθενών και επικοινωνία με τα σωματεία ασθενών
vii. Υποστήριξη ερωτηματολογίων διαχείρισης της ποιότητας της ζωής για την παρακολούθηση της ποιότητας ζωής των καρκινοπαθών
viii. Δυνατότητα καταχώρησης παρενεργειών φαρμάκων και χημειοθεραπειών προς τη θεραπευτική ομάδα του ασθενή
ix. Διαχείριση κλίμακας πόνου και επικοινωνία με τις μονάδες κατ’ οίκον νοσηλείας των ογκολογικών νοσοκομείων και των αντίστοιχων ιατρείων πόνου.
6. Μέχρι το τέλος του έτους να έχει υλοποιηθεί η παραγωγική λειτουργία όλων των παραπάνω σε ακόμη εννέα δημόσια νοσοκομεία. Αρα, και τα 12 ογκολογικά νοσοκομεία να έχουν μπει στο σύστημα μέχρι το τέλος του 2025.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας