Απαιτούν από την κυβέρνηση βελτίωση του κλιματικού νόμου

Δώδεκα οργανώσεις και φορείς καλούν την ελληνική κυβέρνηση να βελτιώσει το σχέδιο του κλιματικού νόμου για να ανταποκρίνεται στον στόχο της συγκράτησης της ανόδου της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου και να το καταθέσει ταχύτατα προς ψήφιση στη Βουλή. Οπως αναφέρουν, θεωρούν τον κλιματικό νόμο απαραίτητο εργαλείο που θέτει το πλαίσιο, δίνει τη στρατηγική κατεύθυνση και χαράσσει την πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα. Υπό αυτό το πρίσμα, το υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο, υποστηρίζουν, είναι τελείως ανεπαρκές καθώς απαιτούνται τομές για την ταχεία απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και την προστασία της φύσης με γενναίους όρους κοινωνικής δικαιοσύνης.

Σύμφωνα με τις οργανώσεις, οι στόχοι μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, αν και αναβαθμισμένοι σε σύγκριση με τους υφιστάμενους -πενιχρούς- στόχους, παραμένουν ανεπαρκείς σε σύγκριση με αυτό που υπαγορεύει η επιστήμη. Σε κάθε περίπτωση, οι στόχοι θα πρέπει να είναι νομικά δεσμευτικοί. Εξάλλου, οι ενεργειακοί στόχοι του νομοσχεδίου για την προώθηση των ΑΠΕ και της εξοικονόμησης ενέργειας είναι ασαφείς και ανεπαρκείς. Οι ενεργειακοί στόχοι που εξειδικεύονται (μεταφορές, κτίρια, μη διασυνδεδεμένα νησιά) κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση. Θα πρέπει ωστόσο να μην περιορίζονται στην αλλαγή της τεχνολογίας, αλλά να αντιμετωπίζουν και κοινωνικά ζητήματα, όπως για παράδειγμα την προστασία των πιο ευάλωτων νοικοκυριών και τη διασφάλιση της συμμετοχής των πολιτών στην ενεργειακή μετάβαση.

Η δε απεξάρτηση από τον λιγνίτη μετατίθεται για το «αργότερο ώς το 2028», όταν μόλις τον περασμένο Σεπτέμβριο από το βήμα των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη ο πρωθυπουργός εξήγγελλε ως καταληκτική ημερομηνία το 2025. Εξαιρετικά αρνητικό στοιχείο του νομοσχεδίου είναι ότι δεν προβλέπονται στόχοι για την απεξάρτηση από το ορυκτό αέριο, πολλώ δε μάλλον νομικά δεσμευτικοί. Δεν γίνεται επίσης η παραμικρή αναφορά στον τερματισμό των εξορύξεων υδρογονανθράκων.

Από την άλλη, η ανάγκη για προστασία της φύσης δεν αναδεικνύεται σε προτεραιότητα για τον μετριασμό της κλιματικής κρίσης, αλλά αντιμετωπίζεται με ασάφεια ή ως εργαλείο στις διατάξεις της προσαρμογής. Κατ’ εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τη βιοποικιλότητα, το νομοσχέδιο θα πρέπει να περιλαμβάνει διατάξεις για τη διεύρυνση και την ενίσχυση του εθνικού συστήματος προστατευόμενων περιοχών, τον καθορισμό οικολογικών διαδρόμων για την ενίσχυση της συνδεσιμότητας των προστατευόμενων περιοχών και την αποκατάσταση φυσικών οικοσυστημάτων.

Σε ό,τι αφορά την «κλιματική διακυβέρνηση», επισημαίνεται ότι ο ρόλος των πολιτών και της επιστήμης δεν πρέπει να περιορίζεται σε διαβουλεύσεις, εκ των υστέρων αξιολογήσεις ή γνωμοδοτήσεις κατόπιν πρόσκλησης του εκάστοτε υπουργού. Θα πρέπει να προβλεφθούν ανεξάρτητα όργανα δημόσιας συμμετοχής και επιστημονικής παρακολούθησης της πορείας της χώρας προς την κλιματική ουδετερότητα με ισχυρές και ουσιαστικές αρμοδιότητες. Τέλος, στο νομοσχέδιο δεν υπάρχει καμία αναφορά στο κομβικής σημασίας κεφάλαιο των δικαιωμάτων κάθε ανθρώπου στην κλιματική σταθερότητα και τη διασφάλιση του περιβαλλοντικού κεκτημένου, όπως το δικαίωμα σε καθαρό αέρα, καθαρό πόσιμο νερό, τροφή, ασφάλεια καταλύματος.

Τα παραπάνω συνυπογράφουν οι ΓΣΕΕ, Medasset, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, Ελληνική Ενωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Καλλιστώ, Νόμος & Φύση, Γιατροί του Κόσμου, Vouliwatch, Greenpeace και WWF Ελλάς.