Κύρια προτεραιότητα η ανακύκλωση

Επτά χρηματοδοτικά εργαλεία για τους δήμους και τους Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ), με στόχο την ενίσχυση της ανακύκλωσης και την επίτευξη των στόχων που θέτουν ο Εθνικός Σχεδιασμός και οι ευρωπαϊκές οδηγίες, ανακοίνωσε από τη χθεσινή συνεδρίαση της ΚΕΔΕ ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος, Σ. Φάμελλος, υπό την αυστηρή προειδοποίηση ότι εάν δεν τεθεί η ανακύκλωση σε βασική προτεραιότητα, η χώρα και πιο συγκεκριμένα οι δήμοι και οι τοπικές κοινωνίες, θα βρεθούν αντιμέτωποι με μια νέα «γενιά» ευρω-προστίμων.

«Είμαστε πολύ πίσω ως Τοπική Αυτοδιοίκηση στη διαχείριση αποβλήτων. Πρέπει να ξεπεράσουμε τον εαυτό μας», τόνισε ο αναπληρωτής υπουργός, επισημαίνοντας χαρακτηριστικά πως, παρότι Εθνικός Σχεδιασμός και Περιφερειακά Σχέδια ενσωματώνουν τον στόχο για ανακύκλωση του 50% των οικιακών απορριμμάτων έως το 2020, σήμερα το ποσοστό ανακύκλωσης που καταγράφεται είναι μόλις στο 6% του βάρους των παραγόμενων απορριμμάτων.

Πέρα από την αλλαγή προτεραιοτήτων και νοοτροπίας, ο κ. Φάμελλος εστίασε στην ανάγκη να αλλάξουν και τα «εργαλεία» που έχουν στη διάθεσή τους οι δήμοι για την προώθηση της κυκλικής οικονομίας, την ανάκτηση χρήσιμων πόρων και την ορθή διαχείριση στερεών αποβλήτων, ανακοινώνοντας:

►1. Δύο μεγάλες προκηρύξεις του Επιχειρησιακού Προγράμματος ΥΜΕΠΕΡΑΑ, με 25 εκατ. ευρώ για ελαφριές υποδομές (πράσινα σημεία, καφέ κάδους κ.ά.) και 310 εκατ. για βαριές υποδομές (μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων).

Επιπλέον, μέσω Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (ΠΕΠ) θα κατευθυνθούν 94 εκατ. ευρώ για δράσεις της πρώτης κατηγορίας και 238 εκατ. ευρώ της δεύτερης.

Η Αττική θα αναμένει 150 εκατ. ευρώ, με τον αναπληρωτή υπουργό να σημειώνει ότι πρόκειται για την περιφέρεια «που παράγει το 50% των αποβλήτων της χώρας».

►2. Νέες προσκλήσεις του ΥΜΕΠΕΡΑΑ, προϋπολογισμού 60 εκατ. ευρώ, για ώριμα έργα σε νησιά και άλλες περιοχές (π.χ. Ηλεία).

►3. 10 εκατ. ευρώ για επικαιροποίηση Τοπικών Σχεδίων Διαχείρισης Απορριμμάτων των δήμων, με τον κ. Φάμελλο να υπογραμμίζει την ανάγκη οι δήμοι να προβλέψουν διαφορετικά ρεύματα ανακύκλωσης απορριμμάτων (χαρτί, γυαλί κ.λπ.) έως και πιο εξειδικευμένα (π.χ. χαρτόνι), αποσαφηνίζοντας ότι παράλληλα, όσοι επιθυμούν, μπορούν να διατηρήσουν τον μπλε κάδο, «αλλά να μην είναι ο μόνος» για την ανακύκλωση.

►4. Πόρους ΦοΔΣΑ για να ωριμάσουν Μονάδες Επεξεργασίας.

►5. Ειδικό χρηματοδοτικό εργαλείο έως 7,5 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων για δράσεις ανακύκλωσης σε νησιά.

►6. Περίπου 30 εκατ. ευρώ για κλείσιμο χωματερών.

► Δύο νέες προκηρύξεις: 4 εκατ. ευρώ για εγκατάσταση Πράσινων Σημείων (υποδομές εναπόθεσης ανακυκλώσιμων υλικών) και 80 εκατ. ευρώ για διαχείριση βιοαποβλήτων ιδιωτικών επιχειρήσεων.

«Φτάνουν για όλα τα έργα σε βάθος 5ετίας;» αναρωτήθηκε ο κ. Φάμελλος, για να απαντήσει: «Είμαι σίγουρος ότι αυτός ο προϋπολογισμός θα φτάσει για τα έργα που θα ξεκινήσουν εντός τριετίας. Εχουμε διαθέσιμο καύσιμο τουλάχιστον για 2-3 χρόνια».

Εκτίμησε, πάντως, ότι είναι εφικτός ο στόχος να επεκταθεί μέσα σε ένα χρόνο ο καφέ κάδος για βιοαποδομήσιμα (οργανικά) απόβλητα (π.χ. υπολείμματα τροφών), σε βαθμό που να καλύπτει το 60% του πληθυσμού της χώρας.

Με εκτεταμένη συζήτηση

Ακόμη, ο αναπληρωτής υπουργός άνοιξε εκ νέου θέμα επιβολής ειδικού τέλους ταφής για ανεπεξέργαστα απορρίμματα, χωρίς όμως να αποσαφηνίσει εάν υπάρχει πρόθεση να εφαρμοστεί από 1/1/2018, οπότε θα έχει λήξει η αναστολή του.

Σύμφωνα με τον κ. Φάμελλο, η επιβολή του θα μπορούσε να λειτουργήσει ως αντικίνητρο για ταφή απορριμμάτων ή μη διαλογής απορριμμάτων στην πηγή. Διευκρίνισε, ωστόσο, ότι πριν από την επιβολή του τέλους θα προηγηθεί εκτεταμένη συζήτηση με την Αυτοδιοίκηση.

Με την ισχύουσα νομοθεσία, το ειδικό τέλος ταφής ανεπεξέργαστων απορριμμάτων υπολογίζεται σε επιπλέον 35 ευρώ/τόνο και τα ποσά που συγκεντρώνονται προορίζονται αποκλειστικά για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων και έργων ανάκτησης και διάθεσης αποβλήτων.

Θα μπορούσε να αποτελέσει μια νέα χρηματοδοτική «δεξαμενή» για την ενίσχυση της ανακύκλωσης, είναι ωστόσο σαφές ότι θα προκαλέσει αύξηση των φόρων που πληρώνουν οι δημότες.

Η επιβολή του έχει πάρει ήδη τέσσερις παρατάσεις. Δεν θα μετατίθεται επ’ αόριστον, με δεδομένο ότι αποτελεί ευρωπαϊκή υποχρέωση.