Οι «παιδικές ασθένειες» της μετάβασης

Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται το πρόγραμμα αντικατάστασης των παλαιών δελτίων αστυνομικής ταυτότητας με τις νέου τύπου ταυτότητες σε κάρτα, καθώς η Ελλάδα ευθυγραμμίζεται σταδιακά με τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές ασφαλείας.

Οι πολίτες καλούνται να εκδώσουν τα νέα δελτία έως τις 3 Αυγούστου 2026, οπότε και οι σημερινές ταυτότητες παύουν να ισχύουν. Η διαδικασία ωστόσο δεν κυλά χωρίς τα γνωστά... εμπόδια: καθυστερήσεις σε ραντεβού, φόρτος εργασίας στα Αστυνομικά Τμήματα και αυξημένη ζήτηση δοκιμάζουν την υπομονή όλων.

Τα παράπονα

Οι νέες ταυτότητες είναι βιομετρικές, διαθέτουν μικροτσίπ και μηχανικώς αναγνώσιμη ζώνη (MRZ), καλύπτοντας τις απαιτήσεις του Κανονισμού της Ε.Ε. 2019/1157. Επιπλέον, θα περιλαμβάνουν τον πολυαναμενόμενο Προσωπικό Αριθμό Πολίτη, ο οποίος συνδυάζει τον ΑΦΜ με επιπλέον ψηφία και γράμματα που θα επιλέγει ο ίδιος ο πολίτης. Πρόκειται για μια καινοτομία που έχει στόχο να ενοποιήσει τα κρατικά μητρώα και να απλοποιήσει τις συναλλαγές με το Δημόσιο. Σημειώνεται ότι για όσους έχουν ήδη εκδώσει τις νέες ταυτότητες, δεν απαιτείται επανέκδοση. Αρκεί η έκδοση του Προσωπικού Αριθμού μέσω της πλατφόρμας myinfo.gov.gr.

Σύμφωνα με τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρη Παπαστεργίου, ο αριθμός αυτός θα είναι μοναδικός για κάθε πολίτη και θα συνδυάζει τον ΑΦΜ με τρία επιπλέον στοιχεία (ένα γράμμα και δύο αριθμούς), τα οποία ο πολίτης θα επιλέγει μέσω της πλατφόρμας myinfo.gov.gr. Επίσης, μια σημαντική αλλαγή που φέρνει η εισαγωγή του Προσωπικού Αριθμού είναι η κατάργηση της ανάγκης για φωτοτυπίες ταυτότητας σε διάφορες διαδικασίες. Ο κ. Παπαστεργίου ανέφερε ότι πλέον τα απαραίτητα στοιχεία θα παρέχονται μέσω του gov.gr, εξαλείφοντας την ανάγκη για φυσικά αντίγραφα ταυτοτήτων.

Μέχρι πρότινος οι νέου τύπου ταυτότητες εκδίδονταν χωρίς τον Προσωπικό Αριθμό, γεγονός που είχε προκαλέσει περαιτέρω σύγχυση. Σε πολλές περιοχές –ειδικά σε Αττική και Θεσσαλονίκη– συνεχίζει να παρατηρείται αδυναμία εύρεσης άμεσου ραντεβού, κυρίως λόγω αυξημένης ζήτησης. Αρκετοί έχουν εκφράσει τη δυσαρέσκειά τους για τα ραντεβού, την αυξημένη αναμονή σε ορισμένα Αστυνομικά Τμήματα, και ελέω μειωμένου προσωπικού, όπως και τις περιορισμένες θέσεις εξυπηρέτησης στα πιο πυκνοκατοικημένα αστικά κέντρα. Από πλευράς των συναρμόδιων υπουργείων Προστασίας του Πολίτη και Ψηφιακής Διακυβέρνησης συνιστάται πάντως στους πολίτες να ελέγχουν τακτικά την πλατφόρμα, καθώς τα ραντεβού ανανεώνονται καθημερινά.

Επίσης, παρά τα οφέλη που παρουσιάζει ο Προσωπικός Αριθμός, έχουν υπάρξει αντιδράσεις από ορισμένους βουλευτές και πολίτες, οι οποίοι εκφράζουν ανησυχίες για την προστασία των προσωπικών δεδομένων και την υποχρεωτικότητα του μέτρου. Πέρα από κάποιες περισσότερο εύλογες ανησυχίες και τις παλιότερες συστάσεις της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, οι περισσότερες από αυτές τις αντιδράσεις προέρχονται από συνωμοσιολόγους και βέβαια από τα ακροδεξιά, τη «Νίκη» ή υπερσυντηρητικούς και παραθρησκευτικούς κύκλους... Μέχρι σήμερα έχουν εκδοθεί περισσότερες από 1,76 εκατ. νέες ταυτότητες, αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί ραγδαία όσο εκπνέει η προθεσμία.

• ! Οι νέες ταυτότητες υποστηρίζουν πλήρως το Gov.gr Wallet, επιτρέποντας την αποθήκευση του εγγράφου στο κινητό τηλέφωνο. Θα χρησιμοποιούνται και ως ταξιδιωτικό έγγραφο στην Ε.Ε.

• Δικαιολογητικά και κόστος έκδοσης

Η αίτηση γίνεται με ραντεβού μέσω gov.gr, ενώ πλέον δεν υπάρχει περιορισμός ως προς τον τόπο κατοικίας – οι πολίτες μπορούν να εξυπηρετηθούν σε οποιοδήποτε Αστυνομικό Τμήμα με τον μέσο χρόνο έκδοσης να αγγίζει τις 7 εργάσιμες. Το κόστος ορίζεται στα 10 ευρώ για το παράβολο, ενώ απαιτείται και ένα ένσημο των 0,50 ευρώ υπέρ της ΕΛ.ΑΣ. Για τους πολύτεκνους το παράβολο μειώνεται στα 5 ευρώ.

Ο πολίτης πρέπει να προσκομίσει:

• Την παλαιά ταυτότητα
• Το αποδεικτικό του ηλεκτρονικού παραβόλου
• Το ένσημο της ΕΛ.ΑΣ.