Kόκκινο για τη σοφίτα του γείτονα, πράσινο για τα τσιμέντα του επενδυτή. Κάπως έτσι συνοψίζεται η κατάσταση στην πολεοδομική καθημερινότητα της χώρας μετά την πολύμηνη σύγκρουση κυβέρνησης-ΣτΕ για τους ορόφους-μπόνους των κτιρίων και την τροπολογία που κατέθεσε χθες το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ).
Η τροπολογία αποδέχεται την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) που έκρινε αντισυνταγματικά τα κίνητρα του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), αλλά αφήνει τα σχετικά «παραθυράκια» ελπίδας για όσους ξεκίνησαν να εκδώσουν άδεια και δεν πρόλαβαν να ξεκινήσουν ή να ολοκληρώσουν τις οικοδομικές εργασίες πριν ανακοινωθεί η απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου τον περασμένο Δεκέμβριο.
Η μόνη κατηγορία ακινήτων που δεν χρειάζεται παραθυράκι αλλά εξαιρείται ολοσχερώς από την ακύρωση των μπόνους είναι εκείνα που υπάγονται σε στρατηγικές επενδύσεις ή χρηματοδοτούνται από ευρωπαϊκά προγράμματα όπως το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης. Υπενθυμίζεται ότι:
● Ο ΝΟΚ ήταν ο νόμος 4067 που ψηφίστηκε επί κυβέρνησης Παπαδήμου το 2012 και έδινε σημαντικά κίνητρα για αύξηση του όγκου των κτιρίων με αντάλλαγμα ενεργειακές αναβαθμίσεις. Στα χρόνια της κρίσης ελάχιστοι ασχολήθηκαν αλλά μετά το 2018 και με πρόσθετες διευκολύνσεις από τη σημερινή κυβέρνηση, συν τις επενδύσεις της golden visa, άρχισαν να ξεφυτρώνουν σωρηδόν ψηλότερες οικοδομές με όγκο έως και διπλάσιο από εκείνον προ ΝΟΚ.
● Μετά από κατάθεση προσφυγών, το ΣτΕ άρχισε να εκδίδει μεμονωμένες ακυρωτικές αποφάσεις, με την κυβέρνηση να υπόσχεται διεξόδους και τους δήμους να αντιδρούν λόγω υποβάθμισης που απειλούσε τις περιοχές τους. Η σύγκρουση προκάλεσε «πάγωμα» της οικοδομικής δραστηριότητας σε πολλές περιοχές, που συνέβαλε καίρια στο σημερινό στεγαστικό πρόβλημα και στην εκτόξευση των ενοικίων. Την ίδια στιγμή, οι κατέχοντες άδεια, πληροφορίες, χρήμα και νομική υποστήριξη έβαζαν φωτιά στις μπουλντόζες για να προλάβουν τα χειρότερα.
● Η υπόθεση ήρθε να κριθεί συνολικά από την Ολομέλεια του ΣτΕ και η απόφαση ανακοινώθηκε στις 11/12/2024. Ο τότε υπουργός ΠΕΝ Θ. Σκυλακάκης έσπευσε να υποσχεθεί ρυθμίσεις για να ισχύσουν τα κίνητρα για 14.000 ακίνητα που βρίσκονταν στο μεταίχμιο ανάμεσα στην προέγκριση της άδειας και την εκκίνηση των οικοδομικών εργασιών. Πολλά θέματα έμειναν έκτοτε προς διευκρίνιση και η τροπολογία του ΥΠΕΝ ήρθε, υποτίθεται, να δώσει απαντήσεις.
Τα μπόνους
Η πρώτη απάντηση είναι ότι τα μπόνους του ΝΟΚ που εξασφάλιζαν στην οικοδομή πρόσθετους ορόφους, σοφίτες, πατάρια, φυτεμένα δώματα, ημιυπαίθριους και πολλά άλλα δεν θα ισχύουν για τις νέες οικοδομικές άδειες. Ομως, ο ΝΟΚ δεν αναθεωρείται, αλλά η λύση του προβλήματος παραπέμπεται στα νέα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ) που εκπονούνται αυτήν την περίοδο. Με βάση αυτό, η κυβέρνηση μπορεί να υπόσχεται μελλοντικές λύσεις εφόσον οι ψηφοφόροι τη διατηρήσουν στην εξουσία. Μέχρι να επέλθουν τα νέα ΤΠΣ, πάντως, η αβεβαιότητα θα διατηρηθεί ακμαία, όπως και η έλλειψη στέγης που αυξάνει τις τιμές αγοράς και μίσθωσης.
Τι θα συμβεί, όμως, με όσους έβγαλαν άδειες με μπόνους πριν από την 11/12/2024 αλλά δεν ξεκίνησαν τις εργασίες; Θα πρέπει να αναθεωρήσουν τις άδειες χωρίς επιπλέον τετραγωνικά. Ομως, εδώ ανοίγει ένα παραθυράκι, διότι δεν έχει διευκρινιστεί τι ακριβώς σημαίνει «ξεκίνησαν οι εργασίες». Εσκαψαν το οικόπεδο; Υπέβαλαν δήλωση στο ΙΚΑ; Δυστυχώς, η τροπολογία δεν απαντά στο κρίσιμο αυτό θέμα και παραπέμπει για απαντήσεις σε προεδρικό διάταγμα που θα εκδοθεί στο μέλλον.
Υπάρχει όμως και άλλη υποκατηγορία ακινήτων. Εκείνα που είχαν άδεια πριν την 11/12/2024, είχαν ξεκινήσει εργασίες, αλλά εναντίον τους κατατέθηκαν δικαστικές προσφυγές. Για αυτές τις οικοδομές, που είναι αρκετές δεκάδες, θεσπίζεται λύση αντίστοιχη με εκείνη που ισχύει για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων. Δηλαδή, οι ιδιοκτήτες τους θα κληθούν να πληρώσουν για ένα «περιβαλλοντικό ισοδύναμο». Το πώς θα γίνεται αυτό, πού θα κατατίθεται η αίτηση, με τι αντάλλαγμα και ποιος θα έχει τον τελικό λόγο θα ορίζεται επίσης από μελλοντικό προεδρικό διάταγμα.
Η ίδια διαδικασία του «περιβαλλοντικού ισοδύναμου» θα απελευθερώσει και επενδύσεις που γίνονται με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ ή το Ταμείο Ανάκαμψης, ακόμη και αν οι οικοδομικές εργασίες δεν έχουν καν ξεκινήσει. Υπενθυμίζεται ότι από τότε που ξεκίνησε η τακτοποίηση των αυθαιρέτων με τα πρώτα μνημόνια, τα ποσά που πλήρωναν οι ιδιοκτήτες τους κατευθύνονταν στο Πράσινο Ταμείο για να υλοποιούνται έργα (κοινόχρηστοι χώροι, πλατείες, πάρκα, παιδικές χαρές κ.λπ.) στους δήμους που φιλοξενούσαν τα αυθαίρετα. Το αποτέλεσμα είναι το Πράσινο Ταμείο να έχει σωρεύσει πάνω από 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ, χωρίς οι περισσότεροι δήμοι να έχουν λάβει τα προβλεπόμενα ανταλλάγματα.
«Δωράκι» στο Ελληνικό
Τώρα, το ΥΠΕΝ λέει ότι από τη νέα διαδικασία θα μπορούν να χρηματοδοτούνται εκτός των χώρων πρασίνου και αναπλάσεις περιοχών, αστικές υποδομές ή αναβαθμίσεις (πεζοδρομήσεις, φωτισμός, υλικό αστικής επίπλωσης κ.ά.), κατεδαφίσεις αυθαιρέτων και ετοιμόρροπων, χρηματοδότηση απόκτησης διατηρητέων και μνημείων, καθαρισμοί και οριοθετήσεις ρεμάτων. Για να συμβεί αυτό, όμως, θα πρέπει για κάθε περιοχή να έχει εγκριθεί από το ΥΠΕΝ Ειδικό Σχέδιο Περιβαλλοντικού Ισοδύναμου Αναβάθμισης Πόλης (ΕΣΠΙΑΠ).
Η μόνη τσιμεντοβόρος κατηγορία που εξαιρείται από το περιβαλλοντικό ισοδύναμο αλλά διατηρεί τα κίνητρα του ΝΟΚ είναι οι άδειες που εντάσσονται σε ειδικά σχέδια χωρικής ανάπτυξης δημόσιων ή ιδιωτικών ακινήτων (ΕΣΧΑΣΕ και ΕΣΧΑΔΑ), καθώς και Σχέδια Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης (ΣΟΑ), όπως είναι η επένδυση στο Ελληνικό. Υπενθυμίζεται ότι οι άδειες στο Ελληνικό είχαν εκδοθεί πριν η σημερινή κυβέρνηση εφαρμόσει τη συνδυαστική εφαρμογή των κινήτρων του ΝΟΚ που διόγκωσε τα μπόνους, οπότε η ρύθμιση της τροπολογίας αποτελεί ένα πρόσθετο δώρο.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας