Κανένα... φως στο τούνελ των Τεμπών

Βασική αιτία για την (πολλοστή) διάλυση της σιδηροδρομικής κυκλοφορίας ήταν το κλείσιμο της σιδηροδρομικής σήραγγας των Τεμπών που από το πρωί της Κυριακής γέμισε νερά που άφησαν πίσω τους τόνους από φερτές ύλες. Λάσπες και χώματα κάλυψαν τις σιδηροτροχιές σε μια σήραγγα που υποτίθεται ότι έχει σχεδιαστεί για να προστατεύει την κυκλοφορία των τρένων. Σιδηροδρομικές πηγές επισημαίνουν ότι μοναδική εξήγηση για την «αστοχία» μπορεί να δώσει μόνο η χρόνια έλλειψη συντήρησης της σήραγγας Τεμπών που κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1990, αλλά έκτοτε εγκαταλείφθηκε στην τύχη της.

Η σιδηροδρομική σήραγγα των Τεμπών ήταν ένα από τα τελευταία μεγάλα έργα που δημοπρατήθηκαν από τον ΟΣΕ το 1995, πριν δημιουργηθεί η θυγατρική του ΕΡΓΟΣΕ. Ηταν η εποχή που δεκάδες δισεκατομμύρια δραχμές (τότε) έφταναν υπό μορφή κοινοτικών κονδυλίων στην Ελλάδα προκειμένου να εκσυγχρονιστεί το δίκτυο που είχε μείνει στην εποχή του Χαρίλαου Τρικούπη.

Η σήραγγα των Τεμπών, συνολικού μήκους 5 χιλιομέτρων, προκηρύχθηκε από τον ΟΣΕ με προϋπολογισμό 45 δισ. δραχμών (135 εκατ. ευρώ) και ανατέθηκε σε κοινοπραξία εταιρειών μέσα στις οποίες συναντούμε ονόματα (ΑΕΓΕΚ, ΑΚΤΩΡ, ΠΑΝΤΕΧΝΙΚΗ, ΗΦΑΙΣΤΟΣ, ΜΕΤΩΝ, JAEGER, SELI) – μερικά από τα οποία έχουν πλέον διαγραφεί από τον κατασκευαστικό χάρτη. Η διαμάχη που ξέσπασε εντός ΟΣΕ για την ανάθεση του έργου ήταν μία από τις αιτίες που οδήγησε στη δημιουργία της ΕΡΓΟΣΕ, η οποία, με τη σειρά της, άρχισε επίσης μετά το 1997 να παράγει εντάσεις και καταγγελίες.

Η σήραγγα ολοκληρώθηκε και εγκαινιάσθηκε τελικά από τον τότε πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη το 2004, αν και δεν υπήρχε ηλεκτροκίνηση, οπότε τα τρένα συνέχισαν να περνούν κινούμενα με ντίζελ. Το κομμάτι της γραμμής που περνούσε δίπλα από τις όχθες του Πηνειού καταργήθηκε και η διαδρομή συντομεύθηκε, όπως επίσης και τα απρόοπτα με τις πτώσεις βράχων σε περιόδους κακοκαιρίας.

Ομως, όπως ισχύει σε κάθε μεγάλο έργο, η κατασκευή κάποτε τελειώνει, αλλά η λειτουργία απαιτεί συντήρηση. Δυστυχώς, ο σιδηρόδρομος ήταν από τα μέσα μεταφοράς που χτυπήθηκαν καίρια στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, ξέμεινε από προσωπικό που εντόπιζε τα προβλήματα στη γραμμή και από πιστώσεις για την εκτέλεση έργων συντήρησης. Σύμφωνα με πληροφορίες, τα φρεάτια που υπάρχουν στη σήραγγα Τεμπών για την παροχέτευση πλημμυρικών ροών και φερτών υλών ουδέποτε συντηρήθηκαν σοβαρά. Και αυτό φάνηκε τόσο στην πλημμύρα που προκλήθηκε για λίγες ώρες το 2021 (Ιανός) όσο και στην πρόσφατη κακοκαιρία Bora.

Διαμαρτυρίες

Είναι χαρακτηριστικό ότι στη Διαύγεια του ΟΣΕ, όπου περιλαμβάνονται όλες οι αποφάσεις για μικρά και μεγάλα τεχνικά έργα, η σήραγγα των Τεμπών εμφανίζεται εντατικά μόνο μετά το «έγκλημα» της 28ης Φεβρουαρίου 2023. Οι μηχανοδηγοί διαμαρτύρονται τότε για την κατάσταση που επικρατεί στις σήραγγες με τις τηλεπικοινωνίες και την πυροπροστασία. Τότε, ξεκινά μια προσπάθεια από τον ΟΣΕ, η οποία, όμως, επικεντρώνεται στο να αποκατασταθούν τα συστήματα παρακολούθησης και εποπτείας μέσα τους. Ενδεικτικά ήταν και όσα ανέφερε αυτές τις ημέρες ο διευθύνων σύμβουλος του ΟΣΕ Παναγιώτης Τερεζάκης, λέγοντας ότι, «ευτυχώς», το σύστημα παρακολούθησης από κάμερες εντόπισε την πλημμύρα και διέκοψε εγκαίρως την κυκλοφορία.

Ακολουθώντας, δηλαδή, τα πρότυπα της Πολιτικής Προστασίας, το σύστημα προειδοποίησης λειτούργησε για να μην εγκλωβιστεί τρένο μέσα στη σήραγγα Τεμπών. Κατά τα λοιπά, αυτό το κομβικό κομμάτι του σιδηροδρομικού δικτύου έμεινε κλειστό έως χθες βράδυ παρά τις διαβεβαιώσεις του κ. Τερεζάκη ότι γίνονταν προσπάθειες για να ανοίξει έστω ο ένας από τους δύο κλάδους κυκλοφορίας των τρένων.

Ουδείς έως χθες βράδυ γνώριζε πότε ακριβώς θα αποκατασταθεί η κυκλοφορία των τρένων, ενώ τα δρομολόγια στο τμήμα Θεσσαλονίκη - Λάρισα γίνονταν από την Κυριακή με λεωφορεία και τεράστια καθυστέρηση. Ταυτόχρονα διαπιστώθηκε ακόμα μια φορά η έλλειψη καθαρισμών από τη βλάστηση δίπλα στις γραμμές, που είχε ως συνέπεια πολλοί συρμοί να απειληθούν από πεσμένα κλαριά και συρμός του προαστιακού να ολοκληρώσει το δρομολόγιο με παρμπρίζ μπανταρισμένο από μονωτικές ταινίες.