Οι Γερμανοί λένε «συγγνώμη Ελλάς», στη Θεσσαλονίκη λέξη για τον ΕΛΑΣ

Λίγα λόγια και περισσότεροι συμβολισμοί υπήρχαν στη χθεσινή επίσκεψη του προέδρου της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ, και της Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κατερίνας Σακελλαροπούλου, στον χώρο τού υπό ανέγερση Μουσείου Ολοκαυτώματος στη Θεσσαλονίκη. Η πόλη άκουσε και χθες τη συγγνώμη του κ. Σταϊνμάγερ για τα ναζιστικά εγκλήματα, ωστόσο παραμένει η ίδια πόλη που παθαίνει… κόμπιασμα όταν πρόκειται να εορτάσει την απελευθέρωσή της μια μέρα σαν τη σημερινή πριν από 80 χρόνια!

Χθες οι δύο Πρόεδροι συναντήθηκαν στον χώρο τού υπό ανέγερση μουσείου με τις επιζήσασες από το Ολοκαύτωμα Ρίνα Ρεβάχ και Ρόζη Σαλτιέλ, 85 και 89 ετών, αντίστοιχα. Ο Γερμανός πρόεδρος ζήτησε από τις δύο γυναίκες συγγνώμη για τα ναζιστικά εγκλήματα, ρώτησε για την ιστορία της εκτόπισής τους, τις συνθήκες κράτησής τους και δήλωσε την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι το Μουσείο Ολοκαυτώματος Ελλάδος έχει μπει πλέον σε τροχιά υλοποίησης.

Σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στη συνέχεια, ο πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης και πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος, Δαυίδ Σαλτιέλ, αναφέρθηκε στην ιστορία της γεωγραφικής θέσης στην οποία θα ανεγερθεί το μουσείο: «Από εδώ φορτώθηκαν σε βαγόνια για ζώα 50.000 Ελληνες Εβραίοι, εκ των οποίων 12.800 πολέμησαν στο αλβανικό μέτωπο για την πατρίδα τους. Βρισκόμαστε στη Θεσσαλονίκη που την αποκαλούσαν Madre de Israel, δηλαδή Μητέρα του Ισραήλ, η οποία πριν από τον πόλεμο είχε εξέχουσα θέση στον σεφαραδιτικό εβραϊσμό της Ευρώπης με πλήθος ιδρυμάτων, ιερατικών σχολών και συναγωγών».

Το μουσείο είπε ότι «θα αποτελεί έναν φάρο, ένα φωτεινό σύμβολο κατά του ρατσισμού και του αντισημιτισμού» αλλά και «ένα κέντρο έρευνας και τεκμηρίωσης, μνήμης και εκπαίδευσης» το οποίο θα φέρει στο προσκήνιο «τις ιστορίες των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, αλλά και των κοινοτήτων της υπόλοιπης Ελλάδας σε Διδυμότειχο, Ξάνθη, Σέρρες, Δράμα, Αλεξανδρούπολη, Καβάλα, Βέροια, Καστοριά, Ιωάννινα, Αρτα, Κέρκυρα, Κεφαλονιά, Ζάκυνθο, Καρδίτσα, Τρίκαλα, Λάρισα, Βόλο, Χαλκίδα, Αθήνα, Πάτρα, Κρήτη, Ρόδο, Κω».

Ο κ. Σταϊνμάγερ δώρισε στο μουσείο ένα λεύκωμα με φωτογραφίες από τα Ιωάννινα που δείχνουν τη μεταφορά στα ναζιστικά στρατόπεδα Ελλήνων Εβραίων Ρωμανιωτών και ο κ. Σαλτιέλ, που το παρέλαβε, είπε ότι το λεύκωμα αυτό θα αποτελέσει το πρώτο ιστορικό ντοκουμέντο που θα τοποθετηθεί στο νέο μουσείο.

Σε ό,τι αφορά τις εργασίες για την κατασκευή του μουσείου, ο αρχιτέκτονας, επικεφαλής του γραφείου Makridis Associates, Πέτρος Μακρίδης, είπε ότι κύριος ανάδοχος του έργου θα οριστεί εντός του πρώτου τριμήνου του 2025, οι κύριες κατασκευαστικές εργασίες αναμένεται να ξεκινήσουν πριν από τον Απρίλιο του 2025 και η ολοκλήρωση προγραμματίζεται για το πρώτο τρίμηνο του 2027. Ο κ. Σταϊνμάγερ και η κ. Σακελλαροπούλου φύτεψαν συμβολικά στον χώρο δύο ροδιές.

Αργά αντανακλαστικά

Αν η Θεσσαλονίκη χρειάστηκε κοντά εφτά δεκαετίες να μιλήσει ανοιχτά και δημόσια για τον αφανισμό στα στρατόπεδα του θανάτου 45.000 πολιτών της –του συνόλου της εβραϊκής κοινότητας–, είναι άγνωστο πότε στην ίδια πόλη θα γιορταστεί απροσχημάτιστα η επέτειος απελευθέρωσής της από τα ναζιστικά στρατεύματα, επέτειος για την οποία η σημερινή δημοτική αρχή… τραυλίζει. Οσα λοιπόν εξιστορήσαμε χθες (29.10.2024 «Σιγή ιχθύος για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης») σχετικά με τον εορτασμό της επετείου είχαν συνέχεια.

Ο επικεφαλής της παράταξης «Θεσσαλονίκη για όλους», Σπύρος Πέγκας, με επιστολή του στον πρόεδρο του δημοτικού συμβουλίου Σπύρο Βούγια αναφερόταν στην καθιέρωση της επετείου «με το Π.Δ. 50 (ΦΕΚ 81/Α/09-05-2016) ως «δημόσια εορτή τοπικής σημασίας» και γιορτάζεται με διάφορες εκδηλώσεις είτε υπό την αιγίδα του Δήμου Θεσσαλονίκης είτε από φορείς της πόλης», σχολίαζε ότι η ««τελετάρχης» Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας εξαντλείται στην κατάθεση στεφάνων στο μνημείο του Γ’ Σ.Σ. και στην προτροπή προς τις σχολικές μονάδες να μνημονεύσουν απλώς το σημαντικό αυτό γεγονός κατά την πρωινή ή απογευματινή έναρξη των μαθημάτων!» και ζητούσε: «Η νέα δημοτική αρχή οφείλει να ξαναζωντανέψει και να αναβαθμίσει τον εορτασμό, κάνοντάς τον υπόθεση όλης της πόλης» (σημ.: την πρόταση ουσιαστικά που είχαν καταθέσει οι Τριαντάφυλλος Μηταφίδης, Χρήστος Ζαφείρης, Σπύρος Κουζινόπουλος, Μιχάλης Τρεμόπουλος).

Η γραπτή (ευτυχώς) απάντηση του κ. Βούγια –απηχεί προφανώς τη στάση της διοίκησης– είναι απλώς φοβική καθώς, όπως ρητά αναφέρει, «η σημερινή χρονική και πολιτική συγκυρία δεν προσφέρει τις καταλληλότερες συνθήκες για την άμεση υλοποίηση της αναβάθμισης του εορτασμού με τους τρόπους που προτείνετε. Αντιθέτως, μπορεί να ενισχύσει τις εντεινόμενες απόπειρες αμφισβήτησης της νομιμότητας συγκεκριμένων πτυχών του θέματος και επομένως να δυσχεράνει τη σταθερή προσπάθεια του δήμου και του δημοτικού συμβουλίου να διατηρήσουν, έστω και στη σημερινή του μορφή, το ισχύον περιεχόμενο και τελετουργικό της εκδήλωσης».

Οι «εντεινόμενες απόπειρες αμφισβήτησης» δεν είναι φυσικά τίποτε άλλο από τις αντιδράσεις όσων δεν θέλουν να παραδεχτούν ότι την 30ή Οκτωβρίου 1944 οι αντάρτικες δυνάμεις του ΕΛΑΣ απελευθέρωσαν την πόλη και εισήλθαν τροπαιούχες σε αυτήν, διασώζοντας τις βασικές δημόσιες υποδομές. Οσο για τη… συγκυρία, είναι ακριβώς η καταλληλότερη μετά την άνοδο της Ακροδεξιάς και στη χώρα μας!

Πάντως ο κ. Βούγιας διασώζει τουλάχιστον τα ελάχιστα καθώς, όπως απαντά στον κ. Πέγκα, «θα ήθελα να σας διαβεβαιώσω πως η σημερινή διοίκηση του δήμου (όπως έκανε και η προηγούμενη) υπερασπίζεται σταθερά τις αρχικές αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου που πριν από 10 χρόνια θεμελίωσαν τον εορτασμό της 30ής Οκτωβρίου για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, απαντώντας αποφασιστικά και τεκμηριωμένα σε θεσμικούς ελέγχους από αρμόδιες αρχές, όπως είναι η Εθνική Αρχή Διαφάνειας και η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας-Θράκης». Εχει πραγματικά πολύ ενδιαφέρον κατά πόσο ο «θεσμικός έλεγχος» μπορεί να αναθεωρεί τα ιστορικά γεγονότα. Ευτυχώς, δεν μπορούν να ματαιώσουν και την απελευθέρωση…