Μάχη στα Προσφυγικά ενάντια στα επιχειρηματικά σχέδια και την πολιτική καταστολής

Μήνυμα αντίστασης στην κλιμακούμενη καταστολή και επιμονής σε έναν τρόπο αυτοοργανωμένης κοινοτικής ζωής που αντιστέκεται στα κυρίαρχα πρότυπα εμπορευματοποίησης και ιεραρχικών σχέσεων στέλνουν η Επιτροπή για την Ανάδειξη και Υπεράσπιση της Κοινότητας των Kατειλημμένων Προσφυγικών και της Συλλογικής μας Μνήμης και η Κοινότητα Κατειλημμένων Προσφυγικών, με συνέντευξη Τύπου που έδωσαν την 1η Ιουλίου στα Προσφυγικά της Αλεξάνδρας.

Τα κτίρια που φέρουν στις προσόψεις τους σημάδια από σφαίρες και όλμους από τα Δεκεμβριανά του 1944, χτισμένα από το 1933 έως το 1936 σύμφωνα με την αρχιτεκτονική του Bauhaus, για να στεγάσουν κυρίως προσφυγικές οικογένειες από τη Μικρά Ασία –οκτώ κτιριακά συγκροτήματα με 228 διαμερίσματα 52 τ.μ. το καθένα– φιλοξενούν, στεγάζουν, θρέφουν και στηρίζουν τα τελευταία 14 χρόνια εκατοντάδες ανθρώπους. «Ενα πολύμορφο μωσαϊκό ανθρώπων από τα κάτω» που αποτελεί την Κοινότητα των Κατειλημμένων Προσφυγικών, σύμφωνα με όσα είπε ο δικηγόρος και γεωγράφος Νίκος Κολοκοτρώνης, που συντόνισε τη συνέντευξη Τύπου εκ μέρους της επιτροπής.

«Το κράτος πάει για εξαφάνιση», είπε, αναφερόμενος στη διαρκή παρακολούθηση της κοινότητας των Προσφυγικών μέσω της κάμερας της τροχαίας απέναντι από τα Προσφυγικά αλλά και στα πρόσφατα περιστατικά καταστολής με αποκορύφωμα τη σύλληψη 15χρονου μαθητή, μέλους της κοινότητας, που υπέστη για ώρες κλεισμένος στη ΓΑΔΑ εξευτελιστικές απειλές και βασανισμούς. «Κι εμείς πάμε για εμφάνιση», συμπλήρωσε, αναφερόμενος στη συγκρότηση της επιτροπής πριν από έναν χρόνο με σκοπό την προώθηση καμπάνιας #SaveProsfygika. Η καμπάνια επιδιώκει την κοινωνική απεύθυνση και αποδοχή της γειτονιάς μέσω της παρουσίασης της κοινότητας και του έργου της, όπως και μέσω της ανάλυσης των λόγων για τους οποίους πρέπει να παραμείνει ζωντανή. «Ο,τι δεν αντιστέκεται εκτοπίζεται ή πολτοποιείται – όποιοι, όποιες, όποια αντιστέκονται έχουν την πιθανότητα μιας νίκης ή την ικανοποίηση ενός αξιοπρεπούς αγώνα», σημείωσε ο κ. Κολοκοτρώνης.

Αναφέρθηκε στα σχέδια την περίοδο της χούντας να κατεδαφιστεί η γειτονιά για να χτιστεί το δικαστικό μέγαρο και στα σχέδια αξιοποίησης που κατέστρωσαν οι μετέπειτα κυβερνήσεις. Στις αρχές του 2000 το κράτος κατάφερε να αδειάσει τη γειτονιά με αναγκαστικές απαλλοτριώσεις διαμερισμάτων, ωστόσο 51 ιδιοκτήτες και ιδιοκτήτριες παρέμειναν και πάλεψαν μαζί με κατοίκους των Αμπελοκήπων και τη στήριξη της Αρχιτεκτονικής Σχολής του ΕΜΠ, καταφέρνοντας να ανακηρυχθούν στο ΣτΕ διατηρητέα τα κτίρια και νεότερα ιστορικά μνημεία. Στη συνέχεια καταλήφθηκαν από νέους κατοίκους.

Ιστορίες

«Δεν θα φύγουμε από δω και δεν θα γονατίσουμε ούτε απέναντι στις απειλές του κράτους και της καταστολής ούτε απέναντι στα καθρεφτάκια που μπορεί να μας προσφέρουν. Αντίθετα, θα σταθούμε στο ύψος της ιστορίας τόσο της δικής μας όσο κι αυτού του τόπου με τα σώματα και τις ζωές μας. Τις ιστορίες της προσφυγιάς, των Δεκεμβριανών. Σας καλούμε να σταθείτε μαζί μας. Γνωρίζουμε ότι θα πάμε φυλακή, αλλά οι αγώνες δίνονται μόνο με κόστος και έτσι μόνο κερδίζονται» υπογράμμισε από την πλευρά του ο Δημοσθένης Καραβόλτσιος εκ μέρους της κοινότητας.

Μίλησε για τη διπλή επίθεση που δέχονται τα Προσφυγικά, από τη μία λόγω των επιχειρηματικών σχεδίων ανάπλασης σε ένα από τα μεγαλύτερα φιλέτα του κέντρου της Αθήνας και από την άλλη λόγω της πολιτικής καταστολής της «κομμούνας των Προσφυγικών», όπως τη χαρακτήρισε, επιχειρώντας έναν παραλληλισμό, τηρουμένων των αναλογιών, με την ιστορική παρισινή Κομμούνα.

Διηγήθηκε πώς η γειτονιά ξαναξεκίνησε να παίρνει ζωή μέσα από την κατάληψη των Προσφυγικών τη δεκαετία του 2000 και πώς συγκροτήθηκε το 2010 η Κοινότητα των Προσφυγικών προκειμένου να αντιμετωπίσει τεχνικά ζητήματα συμβίωσης και πολιτικού αγώνα, με βασική αφορμή τις συμμορίες παρασκευής και εμπορίας μεθαμφεταμίνης που είχαν αρχίσει να επεκτείνονται και να τρομοκρατούν τη γειτονιά, όπως είπε. «Τότε απέκτησε η ΓΑΔΑ το πραγματικό ενδιαφέρον να ασχοληθεί με τα Προσφυγικά», είπε και αναφέρθηκε στην «πάγια τακτική των δυνάμεων καταστολής, την προώθηση συμμοριών, ναρκωτικών, κοινωνικού κανιβαλισμού, με στόχο την υποβάθμιση των γειτονιών, ώστε να έρθει στη συνέχεια το κράτος ως εξυγιαντής, λεηλατώντας τη γειτονιά και παραδίδοντάς τη στα χέρια του κεφαλαίου».

«Εχουμε υποχρέωση να δώσουμε τη μάχη να μην περάσει η αστυνομοκρατία στα Προσφυγικά, να παραμείνει σαν ένας υποδειγματικός χώρος συλλογικής δράσης και κοινωνικής αλληλεγγύης, αυτό ακριβώς που χρειάζεται η κοινωνία σ’ αυτή την τρομερή περίοδο της κρίσης», σημείωσε η ψυχίατρος και συγγραφέας Κατερίνα Μάτσα, πρώην διευθύντρια της μονάδας απεξάρτησης «18 Ανω», που τα τελευταία 13 χρόνια προσφέρει τις υπηρεσίες της σε κοινωνικά ιατρεία.

«Εδώ οργανώνεται μια κοινωνική ζωή σε σύγκρουση με την κανονικοποιημένη ζωή της παραίτησης του κάθε ατόμου ξεχωριστά, που ζει με την αντίληψη ότι δεν μπορεί να κάνει τίποτα και κυριαρχούν οι αδυναμίες, η ανασφάλεια, ο φόβος, τεράστιο όπλο στα χέρια της βιοεξουσίας, γιατί καθηλώνει τον άνθρωπο, τον κάνει να αισθάνεται σκουπίδι που δεν αξίζει τίποτα και να μην έχει καμία επίδραση στη ζωή του και στην κοινωνία συνολικά. Εδώ δίνεται μια ιδεολογική μάχη τεράστιας σημασίας σε σύγκρουση με την κυρίαρχη ιδεολογία της εμπορευματοποίησης και του κέρδους», σημείωσε.

Ο ψυχίατρος Λυκούργος Καρατζαφέρης, μέλος της «Πρωτοβουλίας Ψ - Ενα πολύμορφο κίνημα για την ψυχική υγεία», μίλησε για τη θεραπευτική σχέση όχι ως από τα πάνω παρέμβαση αλλά ως διαλεκτική σχέση ανάμεσα στον επαγγελματία ψυχικής υγείας και τον άνθρωπο που υποφέρει, που έχουν ο καθένας πίσω τους δίκτυα ανθρώπων, πολιτικές και κοινωνικές σχέσεις. «Πρόκειται για ρήξη που αφορά την αντιμετώπιση των προβλημάτων έναντι της κυρίαρχης ατομικής τοποθέτησης που λέει ότι τα προβλήματα εδράζονται σε έναν ελαττωματικό ψυχισμό ή στη βιολογία ενός ατόμου. Αντίθετα, εμείς αναζητούμε έμπρακτα τις συλλογικές διαδικασίες μέσα από τις οποίες αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα και βέβαια τη συλλογική ευθύνη που έχουν αυτά», είπε.

Την προσπάθεια που γίνεται στα Προσφυγικά μέσω του παιδικού στεκιού, του βρεφονηπιακού σταθμού και της δομής ενισχυτικής διδασκαλίας για μια δημόσια εκπαίδευση που βασίζεται σε άλλη λογική από την κυρίαρχη της εμπορευματοποίησης, του ανταγωνισμού και της προετοιμασίας εργαζόμενων πειθήνιων στους εργοδότες-επιχειρηματίες έκανε λόγο η δασκάλα Ντίνα Ρέππα, μέλος του Συλλόγου Εκπαιδευτικών «Αριστοτέλης» και μέλος του Δ.Σ. της ΔΟΕ. «Επιδιώκουμε να ξανασυζητήσουμε για τις αξίες και τα ιδανικά με όρους σύγκρουσης με την αρχαία σκουριά που έχει πάρει το εκμεταλλευτικό σύστημα και ο καπιταλισμός και η ιεραρχία και η κατηγοριοποίηση και ο ανταγωνισμός», σημείωσε.

Ζυμώσεις στη δομή φούρνου

Το 2014 στα Προσφυγικά δημιουργήθηκε η δομή φούρνου, η πρώτη από τις δομές που έγιναν για να απαντήσουν στις βασικές ανάγκες της καθημερινής συμβίωσης. «Αρχικά λειτουργούσε μία φορά την εβδομάδα και σήμερα λειτουργεί όλες τις μέρες φτιάχνοντας ψωμί με προζύμι, τυρόπιτες, ελαιόψωμα, λαχματζούν και διάφορα άλλα αρτοσκευάσματα. Είναι σημείο αναφοράς για την κοινότητα. Η διαδικασία με τα ζευγάρια χέρια που πλάθουν ένα κοινό ζυμάρι, εκτός από το πρακτικό κομμάτι, αποκτά και ισχυρό συμβολισμό για το τι είναι η κοινοτική ζωή και πώς οι άνθρωποι ζυμωνόμαστε στις συλλογικές διαδικασίες», σημείωσε ο Νίκος Κολοκοτρώνης. Το φθινόπωρο ετοιμάζεται να λειτουργήσει δομή ασθενών του διπλανού νοσοκομείου «Αγιος Σάββας». Σήμερα λειτουργούν στα Προσφυγικά δομές παιδικού στεκιού και αυτομόρφωσης, βιβλιοθήκης, σινεμά, λογιστικού, συλλογικού καφενείου, συλλογικού σκίπινγκ, ρούχων, γυναικών, υγείας, ζώων, φιλοξενίας συγγενών «Αγίου Σάββα», ίντερνετ, αποθήκης, διεθνιστικής αλληλεγγύης, νεολαίας και ομάδες αυτομόρφωσης, καλλιτεχνική, ανδρική για πολιτική εκπαίδευση πάνω στο έμφυλο και τεχνική ομάδα.

Οργιο καταστολής

O Δημοσθένης Καραβόλτσιος μίλησε για την καταστολή που υφίσταται μετά το 2010 η κοινότητα, με έναν από τους πρώτους βασικούς σταθμούς τις επιθέσεις χρυσαυγιτών και ΜΑΤ στις 30 Οκτωβρίου και 1 Νοεμβρίου 2016. Το 2019 υπήρξε εισβολή της Αντιτρομοκρατικής με κλομπ και αυτόματα όπλα, ενώ προσήγαγε επτά κατοίκους των Προσφυγικών, τους κράτησε επτά ώρες στη ΓΑΔΑ, αρνούμενη να παράσχει την ενδεδειγμένη φαρμακευτική αγωγή, και ακολούθως τους άφησε χωρίς να δοθεί συνέχεια.

Νέα εισβολή (φωτ.) σημειώθηκε τον Νοέμβριο του 2022, την ώρα που γινόταν συνέλευση στήριξης για τη σύλληψη 79 αντιφασιστών κατοίκων και αλληλέγγυων στον σταθμό μετρό στο Μοναστηράκι, που αντιμετώπισαν επίθεση φασιστών καθώς επέστρεφαν από αντιφασιστική συγκέντρωση στο Νέο Ηράκλειο. Αφορμή για την εισβολή ήταν η σύλληψη του Κώστα Δημαλέξη που κατηγορήθηκε για την έκρηξη στα γραφεία της Real News αλλά αθωώθηκε στα δικαστήρια, ενώ οι 79 συλληφθέντες στο Μοναστηράκι συνεχίζουν να διώκονται.

Οπως σημείωσε ο κ. Καραβόλτσιος, φέτος στις 18 Ιουνίου έγιναν προσαγωγές δύο συντρόφων και δύο συντροφισσών την ώρα που έφευγαν από δομές των Προσφυγικών. Στις 20 Ιουνίου, ομάδα ΟΠΚΕ με τρία τζιπάκια, αριθμό που σηματοδοτεί επιχειρησιακή δράση, προσήγαγε χρησιμοποιώντας βία δύο κατοίκους. Η γειτονιά αμύνθηκε με συνθήματα και διαμαρτυρίες, ενώ οι δυνάμεις της ΟΠΚΕ έκαναν χρήση κρότου-λάμψης και δακρυγόνων, στη συνέχεια αποχώρησαν και έδωσαν τη θέση τους σε διμοιρίες της ομάδας ΔΡΑΣΗ που επιτέθηκαν ξανά, αλλά αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν μπροστά στην αντίσταση της γειτονιάς.

Στις 21 Ιουνίου, κατά τη διάρκεια συγκέντρωσης αλληλεγγύης στους συλληφθέντες, συνελήφθη 15χρονος μαθητής του Μουσικού Σχολείου Αθήνας, κάτοικος των Προσφυγικών, με την κατηγορία ότι συντόνιζε τη μάχη με τις δυνάμεις καταστολής και ότι εμπλέκεται σε υποθέσεις τρομοκρατίας. «Τον μετέφεραν στο στενάκι πίσω από τη ΓΑΔΑ, έκαναν κύκλο γύρω του να μη φαίνονται από τις κάμερες και ξεκίνησαν να τον βασανίζουν σωματικά και ψυχολογικά. Τον μετέφεραν στη ΓΑΔΑ όπου ο βασανισμός συνεχίστηκε με τρεις σωματικούς ελέγχους, έναν ανά βάρδια, όπως και με απειλές για βιασμό. Επί έξι ώρες τού αρνούνταν πρόσβαση σε δικηγόρο και στη μητέρα του. Τον άφησαν ελεύθερο, αφού τον απείλησαν ότι θα απελαθούν ο ίδιος, ο ανήλικος αδελφός του και η μητέρα του», σημείωσε ο κ. Καραβόλτσιος.

Ο Παναγιώτης Αντωνίου, δικηγόρος και δημοτικός σύμβουλος Αγίας Παρασκευής, επισήμανε ότι ο 15χρονος, η μητέρα του και ο ανήλικος αδελφός του βρίσκονταν ανάμεσα στους συλληφθέντες κατά την αστυνομική εισβολή το 2022. Εκανε λόγο για δικογραφίες «έκθεση ιδεών», για προσαγωγές με σκοπό την παρεμπόδιση της συμμετοχής σε διαδηλώσεις και για «κλιμακούμενη καταστολή με τρόπο που φαίνεται να έχει σκοπό να βάλει τους ανθρώπους σε κύκλο δικαστικών εξόδων, εσωστρέφειας και αποτελεί προσπάθεια να ανακόψει τη συλλογική δράση και να ικανοποιήσει ένα ψευδεπίγραφο αίσθημα ασφάλειας». Πρόσθεσε ότι σε συνθήκες στεγαστικής κρίσης και εκτίναξης της τιμής των ενοικίων, τα Προσφυγικά επιτελούν τη λειτουργία κοινωνικής κατοικίας για ευάλωτους.

Tο ΣΕΜΠ καταδικάζει

Πλήρη διερεύνηση των ποινικών ευθυνών για όσα καταγγέλλονται ότι έγιναν από αστυνομικούς σε βάρους του 15χρονου κατοίκου των Προσφυγικών και απόδοση δικαιοσύνης ζητά το Συμβούλιο Ενταξης Μεταναστών και Προσφύγων (ΣΕΜΠ) του Δήμου Αθηναίων με ομόφωνο ψήφισμα που υπογράφει ο πρόεδρος του ΣΕΜΠ, αντιδήμαρχος Θανάσης Χειμωνάς. Αναφέρει το ψήφισμα: «Το ΣΕΜΠ [...] καταδικάζει την άσκηση λεκτικής και σωματικής βίας καθώς και την πολύωρη προσαγωγή, σε βάρος 15χρονου παιδιού […] από αστυνομικούς στην περιοχή των Προσφυγικών της Αλεξάνδρας όπου κατοικεί. Τα περιστατικά εκτέθηκαν αναλυτικά στη συνεδρίαση της 2/7/2024 από τη Συνήγορο του Παιδιού ενώ πολλά ειπώθηκαν για το χαρακτήρα του από την υποδιευθύντρια του Μουσικού Σχολείου Αθηνών, όπου ο 15χρονος φοιτά στη Β΄ Γυμνασίου. Στη διάθεση του ΣΕΜΠ τέθηκε και σχετική καταγγελία του Συλλόγου Γονέων του παραπάνω σχολείου. Εκφράζουμε την απόλυτη αντίθεσή μας σε κάθε κακοποιητική συμπεριφορά έναντι ανήλικων παιδιών και ιδίως μεταναστών, που συχνά αντιμετωπίζουν και τη ρατσιστική βία δυνάμεων καταστολής, με όσους κινδύνους αυτό δημιουργεί για κοινωνικό εκφασισμό».