Θα πνίξει τον Υμηττό, θα ερημώσει το κέντρο

Χωρίς δημόσια διαβούλευση για το περιεχόμενο και τις επιπτώσεις του σχεδιασμού, αλλά και χωρίς πολεοδομική μελέτη για τη μετάλλαξη που θα επέλθει στο κέντρο της Αθήνας με την εκκένωση 127 μεγάλων κτιρίων από τις δημόσιες υπηρεσίες που φιλοξενούν, προχωρά η δημιουργία του αποκαλούμενου «Κυβερνητικού Πάρκου» στον χώρο της ΠΥΡΚΑΛ του Δήμου Δάφνης-Υμηττού. Σε αυτές τις παραδοχές συμφώνησαν όλοι όσοι συμμετείχαν ενεργά στην επιστημονική ημερίδα που διοργάνωσε η Σχολή Αρχιτεκτόνων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου την περασμένη Δευτέρα 27/5/2024, με τίτλο «Κυβερνητικό Πάρκο στην ΠΥΡΚΑΛ: λόγοι και αντίλογοι».

Η «Εφ.Συν.» έχει ήδη δημοσιεύσει αναλυτικά («Οι μαύρες τρύπες από το κυβερνοπάρκο της ΠΥΡΚΑΛ», 27/5/24) τις διαπιστώσεις ομάδας διακεκριμένων επιστημόνων του ΕΜΠ όπως αυτές περιλαμβάνονται σε Εκθεση Αξιολόγησης για το σχέδιο που ανακοινώθηκε αιφνιδιαστικά τον Ιούνιο του 2021 από τον Κυρ. Μητσοτάκη. Στη διάρκεια της επιστημονικής εκδήλωσης, όμως, αναδείχθηκαν σαφέστερα όχι μόνο το ενδιαφέρον των κατοίκων της περιοχής του Υμηττού και οι αντιδράσεις τους (ήδη έχει κατατεθεί προσφυγή στο ΣτΕ που εκδικάζεται τον ερχόμενο Νοέμβριο) αλλά και τα κρίσιμα κενά του όλου σχεδιασμού.

«Γκρίζες ζώνες»

Την εκδήλωση άνοιξε η κοσμήτορας της Σχολής Αρχιτεκτόνων, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ρένα Κλαμπατσέα, τονίζοντας την απουσία διαλόγου όπως και τις υπερβάσεις που υπήρξαν, τις «γκρίζες ζώνες», όπως ανέφερε, από τη χρήση του εργαλείου του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου στην περίπτωση της ΠΥΡΚΑΛ. Μίλησε για ένα «διπολικό εγχείρημα» καθώς θα έχει επιπτώσεις σε δύο «πόλους», τόσο στον Υμηττό που θα πρέπει να εξυπηρετεί καθημερινά 14.000 υπαλλήλους μαζί με τους επισκέπτες όσο και στο κέντρο της Αθήνας που θα χάσει μία από τις βασικές λειτουργίες του.

Λίγο αργότερα, τον λόγο έλαβε εξ αποστάσεως και μέσω διαδικτύου ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ευθύμιος Μπακογιάννης, με προφανή στόχο να υπερασπιστεί τον κυβερνητικό σχεδιασμό. Ομως, ο κ. Μπακογιάννης περιορίστηκε να διαβάσει ένα κείμενο στο οποίο ασχολήθηκε μόνο με τον έναν από τους δύο «πόλους», τον χώρο της ΠΥΡΚΑΛ. Τόνισε ότι θα πέσει ο φράχτης του χώρου, ο οποίος θα μετατραπεί σε πάρκο με κυβερνητικά κτίρια που θα καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια. Στη διάρκεια της ομιλίας του, κάτοικοι της περιοχής που παρακολουθούσαν την εκδήλωση αντέδρασαν έντονα και χρειάστηκε να γίνει παρέμβαση από τους οργανωτές, που τόνισαν ότι σε μια επιστημονική εκδήλωση πρέπει να ακούγονται όλες οι απόψεις. Ο κ. Μπακογιάννης δεν έμεινε για να απαντήσει σε ερωτήσεις που διατυπώθηκαν.

28 μέτρα ύψος

Τον ρόλο της υπεράσπισης των κυβερνητικών σχεδιασμών ανέλαβε, μάλλον ανόρεχτα, ο πολεοδόμος Σπύρος Τσαγκαράτος, που επίσης έγινε δέκτης διαμαρτυριών από κατοίκους της περιοχής. Εκπροσωπώντας τους μελετητές του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΕΠΣ) για το Κυβερνητικό Πάρκο (ο ίδιος παραδέχθηκε ότι ανέλαβε το έργο από την κυβέρνηση απευθείας και χωρίς να προηγηθεί διαγωνισμός), παραδέχθηκε ότι θα έπρεπε να είχε εκπονηθεί μια αντίστοιχη μελέτη και για τα κτίρια που εγκαταλείπονται στο κέντρο της Αθήνας. Εδειξε κατόψεις από τα νέα κτίρια που θα δημιουργηθούν, στα οποία δεν φαίνεται το ύψος τους (θα φτάνει τα 28 μέτρα, ενώ η γύρω περιοχή έχει διώροφα κτίσματα), και υποστήριξε ότι υπάρχει ανάγκη να είναι συγκεντρωμένη «η επιτελική διοίκηση». Επίσης ο κ. Τσαγκαράτος παραδέχθηκε πως δεν υπήρξε πραγματική δημόσια διαβούλευση για το όλο εγχείρημα, αν και προσπάθησε να ρίξει την ευθύνη στον Δήμο Δάφνης-Υμηττού, προκαλώντας την αντίδραση του παριστάμενου προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου, Χρήστου Χρήστου. Σημειωτέον ότι ο δήμος, όπως είπε ο κ. Χρήστου, δεν «απέκρουσε το έργο παντελώς» αλλά τόνισε ότι δεν πρέπει να υπάρξει ούτε ένα νέο τετραγωνικό μέτρο τσιμέντου στον χώρο.

Από πλευράς Δήμου Αθηναίων, η αρμόδια αντιδήμαρχος Μάρω Ευαγγελίδου τόνισε τη ρητή διαφωνία με την εκκένωση του κέντρου της πόλης από την επιτελική δημόσια διοίκηση - εκκένωση που έρχεται σε αντίθεση με τον μέχρι τώρα σχεδιασμό και δεν στηρίζεται σε κάποια μελέτη.

«Ποιοι είναι οι επιστημονικοί λόγοι που καθιστούν αναγκαία σήμερα αυτή τη μετακίνηση; Δεν έχω πειστικές απαντήσεις», δήλωσε στην παρέμβασή του ο ομότιμος καθηγητής ΕΜΠ, Γιάννης Πολύζος, πρώην πρόεδρος του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας και μέλος της επιστημονικής ομάδας που συνέταξε την Εκθεση Αξιολόγησης, λέγοντας ότι η πρόταση συνάδει μόνο με τη λογική των «μεγάλων πρότζεκτ real estate». Εκ μέρους της επιστημονικής ομάδας, μίλησαν ακόμη δύο καθηγητές, αναφέροντας μεταξύ άλλων:

Διπλό «σοκ»

Ο Νίκος Μπελαβίλας, ότι καμία σοβαρή διοίκηση δεν αμφισβήτησε την έννοια του κέντρου της Αθήνας, ότι θα προκύψουν βαριές επιπτώσεις από την αύξηση της κυκλοφορίας σε Δάφνη-Υμηττό, ενώ εξήγησε το «σοκ» που θα υποστεί η κεντρική Αθήνα μετά την εκκένωση εκατοντάδων κτιρίων. Ο Κωνσταντίνος Σερράος χαρακτήρισε θετικό το εγχείρημα αλλά τόνισε την ανάγκη «διττού σχεδιασμού» για την περιοχή μελέτης και για την περιβάλλουσα περιοχή, λέγοντας ότι το δίλημμα «ΠΥΡΚΑΛ έναντι κέντρου» είναι εξαιρετικά κρίσιμο, με τη δημόσια διοίκηση να αποτελεί μέρος της πολυλειτουργικότητας του κέντρου.

Επιφυλάξεις για τον προωθούμενο χαρακτήρα του χωρικού σχεδιασμού στη χώρα εξέφρασε στην τοποθέτησή της η πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Πολεοδόμων και Χωροτακτών, Σοφία Αυγερινού-Κολώνια, τονίζοντας την ανάγκη για διαφάνεια και ουσιαστική δημόσια διαβούλευση αλλά και για την αναβάθμιση των κτιρίων της δημόσιας διοίκησης. Εκ μέρους των διπλωματούχων αρχιτεκτόνων, ο πρόεδρος του συλλόγου της Αττικής (ΣΑΔΑΣ), Κώστας Βουρεκάς, έθεσε το θέμα της απειλής του κέντρου από την τουριστικοποίηση. Ο σχεδιασμός για την ΠΥΡΚΑΛ έγινε με ad hoc νομοθετική ρύθμιση και χωρίς τήρηση της διαδικασίας, τόνισε το μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Βασίλης Γκοιμίσης. Την ανησυχία των κατοίκων για τη δημιουργία «μιας πόλης μέσα στην πόλη» εξέφρασε ο Κώστας Αντωνιάδης, μιλώντας από την πλευρά φορέων και πολιτών που έχουν προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας.