Άλλο ένα τεκμήριο ενοχής βαραίνει τους αρμόδιους τοπικούς φορείς και την κυβέρνηση ΝΔ για την καταστροφή στη Θεσσαλία, η οποία θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί. Συγκεκριμένα, Χάρτες Κινδύνου Πλημμύρας που ήταν αναρτημένοι ήδη από την περίοδο 2017-2018 έριχναν άπλετο φως στις αδυναμίες πόλεων της Θεσσαλίας όπως ο Βόλος και η Λάρισα και πρότειναν από τότε τεκμηριωμένα σχέδια αποτροπής καταστροφικών πλημμυρών.
Οι χάρτες στηρίζονται σε μελέτη με τίτλο «Σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας των Λεκανών Απορροής Ποταμών των Υδατικών Διαμερισμάτων Ηπείρου, Δυτικής Στερεάς Ελλάδας και Θεσσαλίας» και υπογράφηκε στις 6/2/2015 από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και ειδικότερα μεταξύ του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και της Κοινοπραξίας με την επωνυμία «Κοινοπραξία Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνου Πλημμύρας Ηπείρου, Δυτικής Στερεάς Ελλάδας και Θεσσαλίας», στην οποία συμμετέχουν γραφεία μελετών. Η μελέτη και οι λεπτομέρειές της δημοσιεύθηκαν στον «Ριζοσπάστη».
Όπως περιγράφεται στο κείμενο της μελέτης: «Αντικείμενο της μελέτης είναι η ικανοποίηση των επιταγών της Οδηγίας 2007/60/ΕΚ σχετικά με την αξιολόγηση και διαχείριση κινδύνων πλημμύρας». Και σε αυτό περιλαμβάνονται οι Χάρτες Επικινδυνότητας Πλημμύρας και Χαρτών Κινδύνων Πλημμύρας που αποτελούσαν οδικό χάρτη των αυτοδιοικητικών και κρατικών αρχών για να οχυρώσουν την περιοχή απέναντι σε ένα ενδεχόμενο ανεξέλεγκτης κακοκαιρίας, αποφεύγοντας εικόνες όπως αυτές του «Ιανού» και του «Ντάνιελ».
«Παρόλο που δεν έχει ακόμα ανιχνευτεί σημαντική γενική κλιματική συσχέτιση στις εξαιρετικά υψηλές ροές των ποταμών που προκαλούν πλημμύρες, φαίνεται ότι υπάρχει ανοδική τάση στην εμφάνιση πλημμυρικών φαινομένων τουλάχιστον σε ορισμένα ευρωπαϊκά ποτάμια στο πρόσφατο παρελθόν», εξηγεί η μελέτη σε μια προσπάθεια να δώσει εξήγηση για την εμφάνιση τέτοιων πλημμυρικών φαινομένων.
«Στο πλαίσιο της παρούσας μελέτης έγινε, όπως αναφέρθηκε, σχετική διερεύνηση χρησιμοποιώντας τις χρονοσειρές των μέγιστων ημερήσιων υψών βροχής των βροχομέτρων της περιοχής μελέτης, η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα μη αυξητικής τάσης βροχόπτωσης στο ΥΔ (Υδατικό Διαμέρισμα Θεσσαλίας) και συνεπώς μη επίδρασης της κλιματικής αλλαγής», σημειώνεται.
Και συνεχίζει η μελέτη, λέγοντας ότι το πρόβλημα δεν είναι κυρίως οι πλημμύρες αλλά η έκθεση των ανθρώπων σε αυτές, αφήνοντας αιχμές ουσιαστικά για τα ανεπαρκή μέτρα πρόληψης και προστασίας εκ μέρους των τοπικών και κεντρικών κρατικών αρχών, αλλά και την κατασκευή αυθαίρετων κατοικιών: «Οι μέχρι σήμερα διαθέσιμες υδρομετεωρολογικές αναλύσεις και μελέτες καταγράφουν μεγάλες αβεβαιότητες στις προβλέψεις για την επίδραση της Κλιματικής Αλλαγής. Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σημαντική αύξηση των καταστροφών από πλημμύρες, τα αίτια φαίνεται να οφείλονται περισσότερο στην αύξηση της έκθεσης των ανθρώπων και των περιουσιών στις πλημμύρες».
Οι ιδιαιτερότητες του Υδατικού Διαμερίσματος Θεσσαλίας
Σημειώνεται ότι το Υδατικό Διαμέρισμα Θεσσαλίας αποτελεί ένα από τα 14 Υδατικά Διαμερίσματα της χώρας. Η συνολική έκταση του διαμερίσματος είναι 13.140 τ. χλμ. Εκτείνεται στο μεγαλύτερο τμήμα του εντός της Περιφέρειας Θεσσαλίας, ενώ περιλαμβάνει μικρό μέρος της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και ελάχιστο μέρος των Περιφερειών Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας. Το Υδατικό Διαμέρισμα Θεσσαλίας περιλαμβάνει διοικητικά τον Νομό Λάρισας, σχεδόν στο σύνολό του, πολύ μεγάλο μέρος των Νομών Μαγνησίας, Τρικάλων και Καρδίτσας και μικρά τμήματα των Νομών Πιερίας, Γρεβενών και Φθιώτιδας.
Σε άλλο σημείο η μελέτη αναφέρει πως οι Ζώνες Δυνητικά Υψηλού Κινδύνου Πλημμύρας είναι: Πηνειός και παραπόταμοι, μαζί με την κλειστή λεκάνη της λίμνης Κάρλας, χαμηλή ζώνη κλειστής λεκάνης Καλοχωρίου, Δέλτα ποταμού Πηνειού, Παραλία Κουλούρας, Παλαιοπύργου, Χαμηλή ζώνη μέσω ρου π. Τιταρήσιου, περιοχή Ελασσόνας, Χαμηλή ζώνη άνω ρου π. Τιταρήσιου, Χαμηλή ζώνη λεκάνης άνω ρου ρ. Κουσμπασανιώτικο, Χαμηλή ζώνη άνω ρου π. Ενιπέα, τάφρου Ξυνιάδας, Χαμηλή ζώνη λεκανών ρ. Αλμυρού και Χολόρεμμα στον Ν. Μαγνησίας, Χαμηλή ζώνη λεκάνης χ. Ξηριά στον Βόλο και ρεμάτων ευρύτερης περιοχής Βόλου.
Από τα υπερχειλισμένα ρέματα πλημμυρίζει ο Βόλος
Η μελέτη υπογράμμιζε από τότε την ανάγκη να ληφθούν τα αναγκαία αντιπλημμυρικά μέτρα σε όλη τη Θεσσαλία, κι αυτό ήδη από τότε μπορούσε να σκιαγραφηθεί μια μεγάλη πλημμύρα τα επόμενα χρόνια.
«Για όλα τα εξεταζόμενα σενάρια θίγεται τμήμα των πολεοδομικών συγκροτημάτων της Λάρισας από την υπερχείλιση του Πηνειού και των Τρικάλων από την υπερχείλιση του Ληθαίου αντίστοιχα με σημαντικές χρήσεις και δραστηριότητες εντός τους. Είναι αναγκαία η λήψη μέτρων διαχείρισης των εν λόγω κινδύνων.
Επιπλέον, εντός της ζώνης κατάκλυσης για όλα τα εξεταζόμενα σενάρια βρίσκεται τμήμα του πολεοδομικού συγκροτήματος του Βόλου με σημαντικές χρήσεις εντός αυτού, όπως η ΒΙΠΕ Βόλου. Η κατάκλυση πραγματοποιείται λόγω υπερχείλισης των ρεμάτων που διέρχονται εντός της πόλης (Αναβρος, Κραυσίδονας και κυρίως Ξηριάς) και των πιέσεων που ασκούν τεχνικά έργα κατά μήκος τους. Είναι αναγκαία η λήψη μέτρων διαχείρισης των εν λόγω κινδύνων.
Με βάση τα εξεταζόμενα στους ΧΕΠ πλημμυρικά γεγονότα, θίγονται αρκετές χρήσεις (όπως κτηνοτροφικές και βιομηχανικές μονάδες, ΕΕΛ, γεωτρήσεις, υποσταθμοί ηλεκτρικής ενέργειας), προστατευόμενες περιοχές, και πάνω από 100 μεγαλύτεροι ή μικρότεροι οικισμοί. Είναι αναγκαία η λήψη μέτρων διαχείρισης κινδύνου των εν λόγω θιγόμενων χρήσεων έναντι πλημμυρών», γράφει η πολεοδομική και περιβαλλοντική μελέτη.
Τι πρότεινε η μελέτη
Η μελέτη δεν περιορίζεται ωστόσο μόνο στην καταγραφή των εκτεθειμένων περιοχών και των λόγων που αυτές πλήττονται περισσότερα από μεγάλους όγκους νερών. Παρουσίασε και τέσσερις εναλλακτικές δυνατότητες αντιμετώπισης.
Σενάριο Α: Μηδενική Λύση (do nothing scenario):
Με βάση το Σενάριο Α, παραμένουν οι ισχύουσες σήμερα πρόνοιες (όπως αυτές εφαρμόζονται ήδη ή θα εφαρμοστούν μελλοντικά βάσει άλλων σχετικών Σχεδίων), που αφορούν άμεσα ή έμμεσα την προστασία από τις πλημμύρες, χωρίς την εφαρμογή των προτεινόμενων από την παρούσα μελέτη προνοιών.
Οι ισχύουσες πρόνοιες συνοπτικά αφορούν: Στα αντιπλημμυρικά έργα που έχουν κατασκευαστεί κατά την πάροδο των ετών (τεχνικά αναχώματα), στα τοπικά συστήματα προειδοποίησης πλημμυρικών φαινομένων και στο Γενικό Σχέδιο Πολιτικής Προστασίας «Ξενοκράτης». Η υφιστάμενη προσέγγιση αντιμετωπίζει τα πλημμυρικά φαινόμενα περισσότερο τοπικά, χωρίς να λαμβάνει υπόψη το σύνολο της υδρολογικής λεκάνης.
Σενάριο Β: Εφαρμογή των προνοιών του «Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας». Με βάση το Σενάριο Β εφαρμόζονται οι πρόνοιες του ΣΔΚΠ, όπως αυτό περιγράφεται και προτείνεται από τη σχετική μελέτη και συνοπτικά αναλύεται στην παρούσα μελέτη. Περιλαμβάνονται τεχνικά και μη τεχνικά μέτρα για τον περιορισμό της ζημιάς που επιφέρουν οι πλημμύρες στις οικονομικές δραστηριότητες της περιοχής, στους οικισμούς και στις τεχνικές υποδομές με ταυτόχρονη προστασία της φυσικής λειτουργίας των υδατορευμάτων.
Σενάριο Γ: «Τεχνικά Έργα αύξησης της παροχετευτικότητας». Εδώ σε αυτό το σενάριο μιλάμε πια για μεγάλα έργα αντιπλημμυρικής προστασίας. Και τι λένε; Διαβάστε: «Βάσει των εναλλακτικών λύσεων (Σενάριο Γ), υιοθετείται η υλοποίηση δομικών κυρίως έργων που αποσκοπούν στην προστασία των οικονομικών δραστηριοτήτων της περιοχής, των οικισμών και των υποδομών μέσω της μείωσης της πιθανότητας πλημμύρας. Σύμφωνα με το Σενάριο Γ1, τα τεχνικά έργα αφορούν τον πλήρη εγκιβωτισμό της ροής σε όλο το μήκος των υδατορευμάτων (κατασκευή αναχωμάτων εκατέρωθεν) ενώ με το Σενάριο Γ2 επιδιώκεται αύξηση της παροχετευτικότητας όλων των υδατορευμάτων με έργα παράλληλα στη ροή (π.χ. διάνοιξη και διαπλάτυνση κοίτης).
Η υλοποίηση των λύσεων αυτών συνεπάγεται υπερβολικό κόστος, λόγω της ιδιαιτερότητας της περιοχής. Για τους παραπάνω λόγους και οι δύο εναλλακτικές κρίνονται ως δυσμενέστερες και απορρίπτονται».
Από τις παραπάνω βέβαια, οι συντάκτες της μελέτης προτιμούν την «κουρτίνα» Β: «Βάσει συγκριτικής αξιολόγησης των εναλλακτικών αυτών σεναρίων, έχοντας ως βάση αξιολόγησης κριτήρια περιβαλλοντικά, κοινωνικά, αναπτυξιακά και οικονομικά, τεκμηριώθηκε ότι το προτεινόμενο Σχέδιο Διαχείρισης (Σενάριο Β) αποτελεί την προτιμητέα περιβαλλοντικά λύση».
Απορρίπτουν λοιπόν έτσι απλά την κατασκευή εκτεταμένου δικτύου αντιπλημμυρικής προστασίας.
Και απορρίπτουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο, τη στιγμή που είναι προφανές και διατυπωμένο από την ίδια τη μελέτη ότι σε όλα τα ρέματα, τις λεκάνες απορροής και τους ποταμούς, υπάρχει κίνδυνος πλημμυρικών φαινόμενων σε κάθε σενάριο εξέτασης.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας