Το χαώδες σκηνικό που επικρατούσε στον ελληνικό σιδηρόδρομο με την έλλειψη συντονισμού και την ελλιπή τήρηση των κανονισμών πολλούς μήνες πριν από το δυστύχημα στα Τέμπη επιβεβαιώνει η απόφαση επιβολής προστίμων της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ) στη Hellenic Train και τον ΟΣΕ για ένα ατύχημα που είχε συμβεί τον Ιανουάριο του 2022 στη διάρκεια της κακοκαιρίας «Ελπίς».
Πρόκειται για σύγκρουση έξω από τον σταθμό της Λιβαδειάς ανάμεσα στην αμαξοστοιχία Ιντερσίτι 54 (Αθήνα-Θεσσαλονίκη), που είχε ακινητοποιηθεί επί ώρες λόγω βλάβης, και πάνω στην οποία έπεσε με ταχύτητα από πίσω ντιζελοηλεκτράμαξα που ερχόταν για να προσφέρει βοήθεια! Στο περιστατικό, που είχε ως αποτέλεσμα τον ελαφρύ τραυματισμό 16 επιβατών και τριών μηχανοδηγών, η «Εφ.Συν.» είχε αναφερθεί με αναλυτικό ρεπορτάζ («Χαώδης σιδηρόδρομος με επιβάτες δίχως... Ελπίδα») στις 11 Φεβρουαρίου 2023, δηλαδή 17 ημέρες πριν από τα Τέμπη. Το δημοσίευμά μας μετέφερε «εικόνες» από τις διαδικασίες διερεύνησης της ΡΑΣ και ειδικότερα από την Επιτροπή Ακροάσεων στην οποία είχαν κληθεί εκπρόσωποι της Hellenic Train και του ΟΣΕ τον Οκτώβριο του 2022.
Πάνω σε εκείνη την ακρόαση αλλά και στην ανταλλαγή εγγράφων και επιχειρημάτων στηρίζεται και η τελική απόφαση της ΡΑΣ, που αναρτήθηκε χθες στη Διαύγεια και καταλήγει στην επιβολή προστίμων συνολικού ύψους 100.000 ευρώ στην Hellenic Train ως υπεύθυνης για την εκτέλεση των δρομολογίων και 98.000 στον ΟΣΕ ως υπεύθυνου για τη λειτουργία του σιδηροδρομικού δικτύου. Το πόρισμα, συνολικής έκτασης 94 σελίδων, επιβεβαιώνει την ελλιπή τήρηση των κανονισμών και από τις δύο πλευρές, την προσπάθεια μετάθεσης των ευθυνών κάθε πλευράς στην άλλη, αλλά και την προσπάθεια, ειδικά των Ιταλών της Hellenic Train, να αποφύγουν τον έλεγχο υποβάλλοντας ενστάσεις αναρμοδιότητας κατά της ΡΑΣ.
Υπενθυμίζεται ότι το συγκεκριμένο σιδηροδρομικό ατύχημα το απόγευμα της 24ης Ιανουαρίου 2022 είχε μείνει στη σκιά της επικαιρότητας, καθώς προβλήθηκαν τότε εντονότερα τα κυκλοφοριακά προβλήματα με τον εγκλωβισμό χιλιάδων οχημάτων στην Αττική Οδό, αλλά και το φιάσκο με την ακινητοποίηση επί ώρες πέντε αμαξοστοιχιών στους σταθμούς Οινόης και Τιθορέας, η οποία συνέβη ακριβώς λόγω του ατυχήματος στη Λιβαδειά. Για την πολύωρη ταλαιπωρία τότε των επιβατών η ΡΑΣ είχε επιβάλει πρόστιμο 300.000 ευρώ στην Hellenic Train, αλλά η έρευνα για τις παραβάσεις των κανόνων που οδήγησαν στη σύγκρουση απαίτησε τελικά 16 μήνες.
Στο μεταξύ, όπως έχουμε αναφέρει και σε άλλα δημοσιεύματα, η κυβέρνηση είχε αφήσει ένα ολόκληρο σύστημα να λειτουργεί χωρίς κανόνες, χωρίς προσωπικό, ειδικά στον ΟΣΕ, αλλά και χωρίς έναν φορέα, ο οποίος θα μπορούσε με ανεξαρτησία και αυτάρκεια να διερευνά κάθε ανωμαλία στη λειτουργία του. Ουσιαστικά, το μόνο μέτρο που είχε ληφθεί μέσα στο 2022 ήταν η κατάργηση πολλών δρομολογίων και η υποκατάσταση από λεωφορεία. Σε ό,τι αφορά το συγκεκριμένο περιστατικό σύγκρουσης, οι παραβάσεις που διαπιστώθηκαν αφορούν τα εξής:
● Το προσωπικό της αμαξοστοιχίας 54, που είχε ακινητοποιηθεί έξω από τη Λιβαδειά, δεν είχε λάβει μέτρα «κάλυψης» και ειδοποίησης προς την αμαξοστοιχία που ερχόταν για βοήθεια. Τα μέτρα αυτά αφορούν την ειδοποίηση με διάφορα μέσα, ακόμη και με την τοποθέτηση κροτίδων πάνω στις γραμμές, ενώ το προσωπικό περιορίστηκε σε άλλα καθήκοντα, «ήτοι στον εφησυχασμό του επιβατικού κοινού για την πολύωρη καθυστέρηση» (σ.σ. είχε προηγηθεί ακινητοποίηση λόγω βλάβης μέσα στον σταθμό της Λιβαδειάς από τις 13.44 ενώ η σύγκρουση έγινε στις 17.44).
● Οι μηχανοδηγοί της αμαξοστοιχίας 54 (για τον απεγκλωβισμό της οποίας είχαν ήδη προστρέξει χωρίς αποτέλεσμα άλλες τρεις κινητήριες μηχανές) δεν συνεννοήθηκαν με τους σταθμούς Λιβαδειάς και Οινόης προκειμένου να καταλήξουν σε μια πιο ευνοϊκή λύση για την απελευθέρωση της κυκλοφορίας στη σιδηροδρομική γραμμή.
● Η Hellenic Train δεν προσκόμισε στοιχεία τεκμηρίωσης των γεγονότων και συγκεκριμένα τις αναφορές των πληρωμάτων και την ανάλυση του ταχογράφου της μηχανής που ερχόταν προς βοήθεια και έπεσε με ταχύτητα στην ακινητοποιημένη αμαξοστοιχία. Τα στοιχεία αυτά ήταν απαραίτητα προκειμένου να διαπιστωθεί εάν τηρήθηκαν οι κανόνες για την προσέγγιση σε ακινητοποιημένο συρμό, δηλαδή σε κατειλημμένη γραμμή.
● Στον μηχανοδηγό, που ερχόταν να προσφέρει βοήθεια, δεν είχε επιδοθεί Δελτίο Πορείας Εν Οψει (υπόδειγμα 1036α) από τον αρμόδιο σταθμάρχη, όπως προβλέπεται από τον Γενικό Κανονισμό Κίνησης. Το χαρτί αυτό γεννά την υποχρέωση στον μηχανοδηγό να κινείται με πολύ χαμηλές ταχύτητες, καθώς ξέρει ότι θα βρει μπροστά του ακινητοποιημένο συρμό. Αντ’ αυτού, δόθηκε προφορική εντολή, όπως συνέβη και στην περίπτωση των Τεμπών, με συνέπεια να προκύψει λάθος συνεννόηση, ο σταθμάρχης Λάρισας να μη συνειδητοποιήσει ότι έστειλε το τρένο σε πορεία μετωπικής σύγκρουσης και ο μηχανοδηγός να μην μπορεί να εξακριβώσει εάν είχε μπει σε λάθος κατεύθυνση.
● Δεν αποδείχθηκε ο ισχυρισμός ότι η γραμμή λόγω του χαμηλού ύψους του χιονιού δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί αποκλεισμένη. Γενικότερα, η χιονόπτωση επιχειρήθηκε να χρησιμοποιηθεί ως δικαιολογία, αλλά υπήρχαν μάρτυρες που βεβαίωναν ότι το ύψος του χιονιού δεν ήταν τέτοιο που να δικαιολογεί τη διακοπή της κυκλοφορίας για ένα μέσο μεταφοράς όπως ο σιδηρόδρομος.
