Ερωτήματα για τον χρηματοδότη και τον... παραλήπτη της κοκαΐνης

Στα Νησιά Μάρσαλ του Ειρηνικού ωκεανού, μεταξύ Χαβάης και Παπούα Νέας Γουινέας, εντοπίστηκαν τα ίχνη της ίδρυσης των εταιρειών Rentoor Chartering Ltd (ιδιοκτήτρια) και Dignatio Corp (διαχειρίστρια) του φορτηγού πλοίου «Blume» (IMO 8649993) με σημαία Togo, το οποίο σε έφοδο της ειδικής μονάδας της ισπανικής ακτοφυλακής ανοιχτά της Τενερίφης βρέθηκε στις 18 Ιανουαρίου φορτωμένο με 4,5 τόνους κοκαΐνη.

Οπως δείχνουν τα έγγραφα που έχει στη διάθεσή της η «Εφ.Συν.», η μεν ιδιοκτήτρια του φορτηγού πλοίου, Rentoor Chartering Ltd (IRI 110710), ιδρύθηκε την 1η Σεπτεμβρίου 2021, η δε διαχειρίστρια Dignatio Corp (IRI 112183) την 9η Δεκεμβρίου 2021, ως απλές Corporate, αντί των συνηθισμένων Maritime εταιρειών – κι αυτό εξηγεί εν μέρει γιατί δεν εντάχθηκαν στο καθεστώς και στα προνόμια των ναυτιλιακών εταιρειών του ν. 89/1967.

Στην ατόλη Majuro, που είναι η πρωτεύουσα, τέτοιες εταιρείες φτιάχνονται σε λίγα λεπτά, με εχεμύθεια και μετοχικό κεφάλαιο από 1 δολάριο ΗΠΑ για μία Ltd, υπό την προϋπόθεση της εξωχώριας δραστηριότητας. Ο εταιρικός φόρος είναι μηδενικός και δεν υπάρχει έλεγχος συναλλάγματος. Ορίζοντας μόνο ένα πρόσωπο ως τοπικό εκπρόσωπο-γραμματέα, μπορείς να παραμείνεις ανώνυμος· η καταχώριση τέτοιων στοιχείων σε δημόσιες βάσεις δεδομένων δεν είναι υποχρεωτική, ούτε μπορεί κανείς εύκολα να επιβάλει δημοσιοποίηση δικαιούχου.

Ο επίσημος μηχανισμός διαχείρισης αυτών των εταιρειών είναι η International Registries, Inc. (IRI) που έχει έδρα στην πολιτεία Βιρτζίνια των ΗΠΑ και γραφεία σε 28 χώρες (και φυσικά στο Ματζούρο των Νήσων Μάρσαλ) που συνδέονται κυρίως με ναυτιλιακές δραστηριότητες, μέσω του τοπικού γραφείου «The Trust Company» (TCMI) στην ατόλη Majuro - Ajeltake. Η μικρή νησιωτική χώρα συνδέεται οικονομικά και εθνικά με τις ΗΠΑ, αλλά παραμένει ανεξάρτητη, είναι μέλος στα Ηνωμένα Εθνη και σε διεθνείς οργανισμούς (όχι όμως στον ΟΟΣΑ).

Ως έδρα των δύο εταιρειών στις διεθνείς βάσεις δεδομένων ναυτιλίας έχει δηλωθεί η Ελλάδα, στην οδό Φίλωνος 129 δίπλα στο λιμάνι του Πειραιά. Στην ίδια διεύθυνση είναι και η έδρα της ελληνικής Dignatio Corp. Μονοπρόσωπη ΙΚΕ, η οποία ιδρύθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2022 με αντικείμενο εργασίας «υπηρεσίες ναυλομεσιτών, υπηρεσίες εμπορομεσιτών, άλλες υπηρεσίες πρακτορείων μεταφορών εμπορευμάτων και άλλες υπηρεσίες υποστηρικτικές των μεταφορών».

Καθώς σιγά σιγά ξεκαθαρίζει το ιδιοκτησιακό καθεστώς του «Blume», πλέον τα ερωτήματα στρέφονται περισσότερο προς την πηγή που χρηματοδότησε την αγορά των 4,5 τόνων κοκαΐνης, τον παραλήπτη και την όποια σχέση του με τις εταιρείες, τον τρόπο και τον χρόνο που οι «μπάλες» μπήκαν μέσα στο πλοίο και στην ανάλυση συμπεριφοράς που δείχνει από ποιο χρονικό σημείο και μετά αυξήθηκε το ρίσκο του πλοίου για περίεργες δραστηριότητες.

Τι έδειξε η ανάλυση ρίσκου με μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης

Με αφορμή τον εντοπισμό της μεγάλης ποσότητας κοκαΐνης στο «Blume», η πλατφόρμα «Maritime AI» της Windward, η οποία χρησιμοποιεί τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης για την έγκαιρη ανίχνευση αλλαγών στα επίπεδα ρίσκου των εμπορικών πλοίων, σε ανακοίνωσή της στις 24 Ιανουαρίου επισημαίνει ότι «δεν θα έπρεπε να προκαλεί έκπληξη η εύρεση τόσο μεγάλης ποσότητας στο συγκεκριμένο πλοίο» – φυσικά, θα είχε περισσότερο ενδιαφέρον εάν το είχε ανακοινώσει νωρίτερα, αλλά οι αιτιάσεις και η τεχνολογία που επικαλείται είναι εντυπωσιακές. Οπως σημειώνει, εξετάζοντας το ιστορικό αυτού του σκάφους, υπάρχουν διδάγματα για τις λιμενικές υπηρεσίες, τις δημόσιες αρχές και τις υπηρεσίες άμυνας και πληροφοριών για τον προληπτικό εντοπισμό μελλοντικών κινδύνων.

Ενώ οι αρμόδιες αρχές θεώρησαν ύποπτο το πλοίο που σήμερα είναι γνωστό ως «Blume» (IMO 8649993), επειδή μετέφερε δυσανάλογο των δυνατοτήτων του φορτίο, η πλατφόρμα «Maritime AI» ισχυρίζεται ότι τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης εντόπισαν το πλοίο αυτό ως «υψηλού κινδύνου» για πιθανή λαθρεμπορία λίγες εβδομάδες πριν από τη σύλληψη, με βάση την περίεργη συμπεριφορά του και την εμπλοκή του σε παραπλανητικές ναυτιλιακές πρακτικές, όπως π.χ. σημαία που περιλαμβάνεται σε μαύρη λίστα (Τόγκο), πολλαπλές αλλαγές ταυτότητας (ονόματα, σημαίες, αναγνωριστικά κλήσης κ.ά. με οκτώ αλλαγές σε εννέα χρόνια), πολλαπλές αλλαγές ιδιοκτησίας και ιδίως τα νέα λιμάνια, την ασυνήθιστη περιπλάνηση ή αναμονές και «μη κανονική επιχειρηματική πρακτική».

Οπως σημειώνει, «δεν ξεκίνησε την περίεργη συμπεριφορά του πρόσφατα». Τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης επισήμαναν αυτό το πλοίο από τότε που χαρακτηρίστηκε ως υποκείμενο κυρώσεων από την ομάδα εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ στις αρχές του 2015 (βλ. https://www.undocs.org/S/2015/131), για πολλούς παράγοντες που συμπεριλαμβάνουν τη χρήση ψεύτικης ξένης σημαίας (βλ. π.χ. και το ατύχημα στην Ιαπωνία το 2018 όταν η σημαία που είχε δηλώσει το διέψευσε), τη συνεργασία με τη Βόρεια Κορέα από την προηγούμενη κινεζική ιδιοκτήτρια και διαχειρίστρια εταιρεία κ.ά.

Το πλοίο τράβηξε και πάλι την προσοχή το 2022, αφού η πλατφόρμα εντόπισε για πρώτη φορά ένα ταξίδι του στη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα, με το μοντέλο ανάλυσης «Russia Risk» να επισημαίνει τις επισκέψεις του σε λιμάνια της Ρωσίας. Το πλοίο λειτουργούσε με διαφορετική ταυτότητα μετά τον χαρακτηρισμό από τον ΟΗΕ και μάλιστα εντοπίστηκαν οκτώ αλλαγές MMSI από το 2014.

Σύμφωνα με την πλατφόρμα «Maritime AI», οι αλλαγές χρήσης που πραγματοποιούνται πρώτη φορά συχνά αποτελούν σημαντική ένδειξη παραπλανητικών ναυτιλιακών πρακτικών (DSP) καθώς τα περισσότερα σκάφη έχουν συγκεκριμένη ρουτίνα και οικονομικό σκοπό. Η παραμονή σε ακινησία για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να είναι ένα αξιόπιστο προειδοποιητικό σημάδι για άλλους στόχους/ενδιαφέροντα, αφού τα φορτηγά πλοία είναι σχεδιασμένα για να παράγουν εισόδημα, παραμένοντας σε κίνηση και ενεργά (αν και ορισμένα πλοία καταγράφουν αναμονές κατά τη διαδικασία της spot ναύλωσης).

Το «Blume» εγκατέλειψε πρόσφατα τα νερά της ανατολικής Ασίας και της ανατολικής Μεσογείου και για πρώτη φορά ταξίδεψε στη Νότια Αμερική, πραγματοποιώντας με ασυνήθιστα χρονοδιαγράμματα την πρώτη του επίσκεψη σε λιμάνι στην Παραναγκουά της Βραζιλίας από τις 19 Οκτωβρίου 2022. Στη συνέχεια, στα μέσα Νοεμβρίου έφτασε στο Σάντος, γνωστό κόμβο ναρκωτικών και σημείο εξόδου τους από τη Νότια Αμερική, όπου έμεινε ώς τις 21 Δεκεμβρίου. Οταν το «Blume» ξεκίνησε το ταξίδι του πίσω προς τη Δυτική Αφρική, φαίνεται να πραγματοποίησε πολυάριθμες δραστηριότητες αργής ταχύτητας κατά μήκος της διαδρομής, μέχρι να φτάσει στην αποκλειστική οικονομική ζώνη του Μαρόκου στις 15 Ιανουαρίου 2023, όπου συνέχισε να διεξάγει δραστηριότητες βραδείας ταχύτητας εντός της ΑΟΖ.

Ολα αυτά, μαζί με τις μακροχρόνιες επισκέψεις σε λιμάνια, «συνιστούν περίεργη συμπεριφορά για ένα νόμιμο φορτηγό πλοίο που φαίνεται να χάνει έσοδα όταν δεν μεταφέρει φορτία», σημειώνει η πλατφόρμα.

Τέλος, κατά την άφιξή του στη Λαγιούν (Δυτική Σαχάρα), το πλοίο πραγματοποίησε απότομη απόκλιση πορείας προς τα δυτικά, πριν «σκοτεινιάσει» (απενεργοποιώντας τον πομπό AIS) το μεσημέρι της 18ης Ιανουαρίου. Οι απότομες αποκλίσεις πορείας είναι ασυνήθιστες για τα φορτηγά πλοία, καθώς σχεδιάζουν τα ταξίδια εκ των προτέρων και προσπαθούν να χαρτογραφήσουν τις πιο οικονομικές διαδρομές.

Κάθε περίεργη δραστηριότητα μπορεί να είναι ύποπτη από μόνη της σε ένα πλοίο, αλλά όταν πολλές συνδυάζονται μεταξύ τους λένε μια ενδιαφέρουσα ιστορία.

Το «Blume» έγινε αρχικά προβληματικό με τη συμμόρφωση σε κανόνες και τελικά ενεπλάκη σε λαθρεμπόριο ναρκωτικών. Είχε επίσης πάνω από 70 ελλείψεις σε πρόσφατους ελέγχους, ενισχύοντας την άποψη ότι τα πλοία που αγνοούν τις απαιτήσεις ασφαλείας συχνά αδιαφορούν εξίσου για τους κανονισμούς και τους ναυτικούς νόμους.

Και ο... Σπύρος με 4,5 τόνους κοκαΐνη

Επιπλέον 4,5 τόνους κοκαΐνη εντόπισε στις 24 Ιανουαρίου το ειδικό σκάφος Fulmar της ισπανικής Ακτοφυλακής, στα ανοιχτά των Καναρίων Νήσων, σε ένα «αρχαίο» φορτηγό πλοίο μεταφοράς ζωντανών ζώων, μόλις έξι ημέρες μετά την ανεύρεση άλλων 4,5 τόνων κοκαΐνης στο ελληνόκτητο «Blume» – ασφαλώς συμπτωματικά, στην ίδια θαλάσσια περιοχή. Ο εντοπισμός έγινε σε συνεργασία Ισπανών και Αμερικανών (DEA) με την αστυνομία του Τόγκο και γνωστοποιήθηκε από τους Ισπανούς το περασμένο Σάββατο.

Το «ORION V» (ΙΜΟ 7300992) έχει σημαία Τόγκο, μήκος 97 μέτρων και ναυπηγήθηκε πριν από 50 χρόνια, το 1973. Σήμερα ανήκει στη Sakai Global Inc (με έδρα στη Φλόριντα των ΗΠΑ) με συν-διαχειριστή την εταιρεία Safer Management S.A. Το πλοίο δεν είναι άγνωστο στην Ελλάδα, αφού τουλάχιστον μέχρι τον περασμένο Σεπτέμβριο και για τουλάχιστον 15 χρόνια ήταν γνωστό με το όνομα «FM SPIRIDON», μάλιστα έχει φωτογραφηθεί αρκετές φορές στην Ελευσίνα και στον Πειραιά, ακόμη και μέσα στο κεντρικό λιμάνι, στη δεξαμενή βαφής, ενώ σήμερα το «διδυμάκι» του (που ανήκει σε άλλη εταιρεία) είναι αγκυροβολημένο στο Κερατσίνι.

Τη σημαία Τόγκο την έχει από το 2015, ενώ μεταξύ των εταιρειών διαχείρισης και ιδιοκτησίας στο πρόσφατο παρελθόν διακρίνουμε τις: FM Shipping SA, MURR management SA, GMZ Ship Management Co SA, SPIRIDON Shipping CO κ.ά. – προφανώς κάποιος... Σπύρος το βάφτισε.

Τόσο ως «FM SPIRIDON» όσο και ως «ORION V» ήταν υπό στενή παρακολούθηση τουλάχιστον από το 2020, ως ύποπτο διακίνησης μεγάλων φορτίων ναρκωτικών· είχε μάλιστα ελεγχθεί και ερευνηθεί αρκετές φορές, χωρίς αποτέλεσμα μέχρι πρόσφατα.

Τα τελευταία χρόνια μετέφερε τακτικά βοοειδή από τη Λατινική Αμερική σε χώρες της Μέσης Ανατολής (Λιβύη, Αγκόλα, Σαουδική Αραβία, Κουρασάο, Αίγυπτος, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Χονγκ Κονγκ, Ιράκ, Ισραήλ, Ιορδανία, Λίβανος, Μακάο, Κουβέιτ και Κατάρ). Στο συγκεκριμένο δρομολόγιο μετέφερε 1.750 βοοειδή από την Αργεντινή με προορισμό τον Λίβανο και τα ναρκωτικά εντοπίστηκαν σε «μπάλες» ανάμεσα στις ζωοτροφές. Οταν το «Orion V» εντοπίστηκε σε απόσταση 62 μιλίων από τα Κανάρια, είχε κάνει στάσεις σε λιμάνια 12 κρατών τις προηγούμενες ημέρες.

Οι Ισπανοί συνέλαβαν το πλήρωμα, συνολικά 28 άτομα, από Τανζανία (10), Συρία (2), Κένυα (4), Εκουαδόρ (2), Παναμά (2), Κολομβία (2), Δομίνικο (2), Νεπάλ (1) και Νικαράγουα (1), ενώ υπολόγισαν την αξία πώλησης του φορτίου στα 110 εκατ. δολάρια –σημαντικά μικρότερη από την προηγούμενη παρτίδα 4,5 τόνων (είχε κοστολογηθεί στα 180 εκατ. δολαρίων), είτε γιατί τις ανακοινώσεις έκανε άλλη υπηρεσία, είτε λόγω διαφοράς στην… οσμή.

Οσο για το φορτίο με τα βοοειδή, επειδή δεν ήταν εφικτό λόγω προδιαγραφών να αποβιβαστεί σε χώρα της Ε.Ε., αφού πρώτα εξετάστηκε η επιτόπια «καταστροφή» του, φαίνεται ότι επιλέχτηκε η προώθησή του στην Αλγερία με το ίδιο πλοίο.