Κανείς δεν ελέγχει το «άβατο»

Το διαχρονικό σκάνδαλο του Ευγενίδειου Θεραπευτηρίου έρχεται να αναδείξει το πόρισμα που συνέταξε ο Συνήγορος του Πολίτη έπειτα από σχεδόν 4 χρόνια έρευνας προκειμένου να διαπιστώσει το αδιανόητο σε παγκόσμιο επίπεδο: το γεγονός ότι οι ελεγκτικοί μηχανισμοί του κράτους δηλώνουν... αναρμόδιοι να ελέγξουν το ίδρυμα και ορισμένοι εξ αυτών παραπέμπουν στη Δικαιοσύνη, οι έρευνες της οποίας αγνοούνται εδώ και κάποια χρόνια.

Ειλικρινά, δεν πρέπει να υπάρχει προηγούμενο πουθενά στον κόσμο σαν την περίπτωση του Ευγενιδείου. Ενα ίδρυμα που ξεκίνησε σαν ιδιωτική κλινική και που ο γιατρός Αριστείδης Ευγενίδης άφησε μετά τον θάνατό του στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, με στόχο να ενταχθεί στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και να αποτελέσει τόπο εκπαίδευσης των φοιτητών της Ιατρικής, έφτασε να αποτελεί «άβατο» για τις ελεγκτικές αρχές, είτε πρόκειται για το πάλαι ποτέ Σώμα Επιθεωρητών Δημόσιας Υγείας και Πρόνοιας, είτε για την αρμόδια διεύθυνση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, είτε για τη διεύθυνση δημόσιας υγείας της Περιφέρειας Αττικής. Την ίδια ώρα και στα χρόνια που πέρασαν οι καταγγελίες που συνοδεύουν το ίδρυμα είναι αναρίθμητες και αφορούν φαινόμενα κακοδιοίκησης, οικονομικές ατασθαλίες, περικοπές στη μισθοδοσία του προσωπικού κ.ά.

«Μορφή κακοδιοίκησης»

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι έως και ο Συνήγορος του Πολίτη αγανάκτησε με την κατάσταση που επικρατεί, καθώς στις προτάσεις που κάνει ξεκινά με μια διαπίστωση που περιγράφει το χάος του Ευγενιδείου: «Η μέχρι σήμερα καταγραφείσα αδυναμία προσδιορισμού της καθ’ ύλην αρμόδιας υπηρεσίας για τη διεξαγωγή οικονομικού ελέγχου στο Ευγενίδειο Θεραπευτήριο συνιστά μορφή κακοδιοίκησης». Και παρακάτω προσθέτει: «Η Αρχή θεωρεί ότι πρέπει να ληφθούν άμεσα συγκεκριμένες ενέργειες οικονομικού ελέγχου για να εξασφαλιστεί η ορθή οικονομική διαχείριση και να αποφευχθεί τυχόν επανάληψη παρόμοιου φαινομένου».

Το ίδιο πόρισμα περιγράφει την επικοινωνία που είχε ο Συνήγορος του Πολίτη με μια σειρά από δημόσιους φορείς που εμπλέκονται στο Ευγενίδειο και η οποία κράτησε ούτε λίγο-ούτε πολύ 4 ολόκληρα χρόνια, για να φτάσουμε στη διαπίστωση πως ουδείς φέρεται διατεθειμένος να το ελέγξει. Η επικοινωνία περιγράφεται αναλυτικά και αποτελεί έναν απίστευτο κυκεώνα γραφειοκρατίας και μη ανάληψης ευθύνης.

Αρχίζει το 2016 όταν ο υπουργός Παιδείας με επιστολή του προς τη Γενική Διεύθυνση Δημοσιονομικών Ελέγχων του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους ζητά οικονομικό έλεγχο στο ίδρυμα. Την ίδια εποχή ξεκινά και η έρευνα του Συνηγόρου του Πολίτη. Τον Μάρτιο του 2017 το ΣΕΥΥΠ απαντά στον Συνήγορο ότι ο εν λόγω φορέας υπηρεσιών υγείας είναι ιδιωτικού δικαίου, ανώνυμη εταιρεία η οποία υπάγεται στο υπουργείο Παιδείας και εκφεύγει τις αρμοδιότητές του (ν. 2920/2001).

Τον Φεβρουάριο του 2018 και ενώ αναμενόταν το αποτέλεσμα ελέγχου από το υπουργείο Οικονομικών, η Διεύθυνση Προγραμματισμού και Συντονισμού Ελέγχων του υπουργείου απάντησε σχετικά με το αίτημα από το 2016 για οικονομικό έλεγχο, ότι πράγματι «είχε περιέλθει στην πρώην Διεύθυνση Εκτάκτων και Ειδικών Ελέγχων και είχε λάβει αριθμό φακέλου 7618».

Κατόπιν απαριθμεί σειρά διατάξεων και καταλήγει στο συμπέρασμα «ότι ο συγκεκριμένος φορέας δεν περιλαμβάνεται στο πεδίο εφαρμογής των ελέγχων της υπηρεσίας μας». Χρειάστηκε να περάσουν 2 ολόκληρα χρόνια ώστε να αποφανθεί το υπουργείο Οικονομικών αναρμόδιο να ελέγξει φορέα που ανήκει και εποπτεύεται από το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, που είναι ΝΠΔΔ, χωρίς ταυτόχρονα να υποδεικνύει τον αρμόδιο φορέα οικονομικού ελέγχου αυτού.

Και για να είναι σύννομο το υπουργείο Οικονομικών, έστειλε επιστολή στο υπουργείο Παιδείας με την οποία, αφού εκθέτει την αιτιολογία περί αναρμοδιότητάς του, επιστρέφει με καθυστέρηση δύο ετών την υπόθεση στο υπουργείο Παιδείας ως αρμόδιο. Με αυτήν την επιστολή ο κύκλος αναζήτησης αρμοδίου περί οικονομικού ελέγχου του Ευγενίδειου Θεραπευτηρίου Α.Ε. επιστρέφει εκεί από όπου ξεκίνησε, στο υπουργείο Παιδείας. Το κερασάκι στην τούρτα ήταν πως και το ίδιο το υπουργείο Παιδείας μετά από εσωτερική αλληλογραφία των υπηρεσιών του αποφαίνεται πως είναι κι αυτό αναρμόδιο, επισημαίνοντας ότι επί του θέματος έχει επιληφθεί η Δικαιοσύνη.

«Ανήκει στο Δημόσιο»

Μόνιμη επωδός των ελεγκτικών φορέων για να μην ελέγξουν το Ευγενίδειο αποτελεί η υβριδική μορφή του, καθώς λειτουργεί με όρους Α.Ε. αλλά ταυτόχρονα χρηματοδοτείται από τον κρατικό κορβανά, δεν μετέχει στις εφημερίες όπως τα νοσοκομεία του ΕΣΥ καθώς δεν ανήκει σ’ αυτό, ωστόσο δέχεται περιστατικά κατόπιν ραντεβού με τους θεράποντες ιατρούς που κατά κύριο λόγο είναι πανεπιστημιακοί.

Ο Συνήγορος στο πόρισμα και ακολουθώντας ένα συγκεκριμένο σκεπτικό το κατατάσσει σε «υγειονομικό φορέα του ευρύτερου δημόσιου τομέα» -κατά συνέπεια μπορεί να ελεγχθεί- και συμπληρώνει πως «το υπουργείο Υγείας καλώς εξαιρεί το Ευγενίδειο από τους μηχανισμούς του clawback και του rebate που εφαρμόζονται στις ιδιωτικές κλινικές», τονίζοντας πως «θα περίμενε κανείς να περιλάβει το υγειονομικό προσωπικό του στον σχεδιασμό εμβολιασμού για την πανδημία». Και καταλήγει πως «με το ίδιο σκεπτικό εντάσσεται το προσωπικό του στο μισθολόγιο του ευρύτερου δημόσιου τομέα».

Τέλος, ο Συνήγορος καλεί τους υπουργούς Παιδείας, Οικονομικών και Υγείας να προβούν στις «δέουσες ενέργειες για την οριστική επίλυση της εκκρεμότητας ανεύρεσης αρμοδίου για διενέργεια τακτικών οικονομικών ελέγχων στο εν λόγω Θεραπευτήριο».

Τι είναι το Ευγενίδειο;

Η «Εφ.Συν.» επανειλημμένα έχει αναδείξει τις παθογένειες που χαρακτηρίζουν το εν λόγω ίδρυμα. Τον Απρίλη του 2017 δημοσιεύσαμε βίντεο από τα υπόγεια του ιδρύματος όπου υπάλληλος άδειαζε στον υπόνομο πανάκριβα φάρμακα για τον καρκίνο που είχαν λήξει, έπειτα από εντολή της διοίκησης. Ερευνες που είχαν γίνει από ανεξάρτητους ελεγκτές στο νοσοκομείο είχαν διαπιστώσει απίστευτες σπατάλες και χρεώσεις υλικών, υπερκοστολογήσεις επεμβάσεων, διαγνωστικών εξετάσεων και νοσηλίων.

Η υπόθεσή του έφτασε πολλές φορές στη Βουλή μέσω ερωτήσεων, ξεκίνησαν έρευνες από τη Δικαιοσύνη αλλά κανείς δεν γνωρίζει την κατάληξή τους. Την ίδια ώρα το νοσοκομείο αποψιλωνόταν από προσωπικό (ειδικά στα χρόνια της κρίσης), με τους εργαζόμενους να καταγγέλλουν επανειλημμένα τη διοίκηση για παράνομες περικοπές μισθών αλλά και για συμβάσεις που δεν ήταν σχετικές με το αντικείμενό τους. Αποτελεί μέγα παράδοξο το γεγονός ότι η προσπάθεια που έγινε επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ να ελεγχθούν τα πάντα στην Υγεία εστίασε κατά κύριο λόγο στη Novartis και στο ΚΕΕΛΠΝΟ και το Ευγενίδειο έμεινε εκτός και κανείς δεν αναζήτησε τις ευθύνες των εκάστοτε μελών της Συγκλήτου και των πρυτάνεων που όριζαν τις διοικήσεις, τις ευθύνες για την απουσία κάθε διαχειριστικού ελέγχου, αλλά και τις πολιτικές ευθύνες, ανεξαρτήτως κομματικής απόχρωσης.