«Επαναπατρισμός» για το παλιό Πανεπιστήμιο

Η επιστροφή και μόνο ενός δημόσιου κτιρίου από το κράτος σε έναν δήμο αποτελεί είδηση, σε μια περίοδο κατά την οποία η «αξιοποίηση» δημοσίων χώρων ταυτίζεται κυρίως με την ιδιωτικοποίηση και την ελεύθερη αγορά.

Η ΕΤΑΔ Α.Ε., όπως ανακοινώθηκε, παραχωρεί το κτίριο του παλιού Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στον Δήμο Ιωαννιτών, ο οποίος το είχε ζητήσει με μια αρχική πρόβλεψη για τη δημιουργία νέου δημαρχείου, το οποίο λείπει από την πόλη, με τις υπηρεσίες του να βρίσκονται διάσπαρτες σε ενοικιαζόμενα κτίρια. Δέσμευση προς αυτήν την κατεύθυνση είχε εξασφαλίσει από τον ίδιο τον πρωθυπουργό ο δήμαρχος Μωυσής Ελισάφ τον Ιανουάριο φέτος.

Πλέον, ο δήμος αναμένει και την επίσημη απόφαση της ΕΤΑΔ, με την οποία θα του παραχωρείται με ενοικίαση έναντι συμβολικού τιμήματος ο χώρος για 20 συν 20 χρόνια και στη συνέχεια θα κινήσει τις διαδικασίες για την αξιοποίησή του.

Στο δημοτικό συμβούλιο που έγινε την Τρίτη, το κλίμα ήταν θετικό από όλες τις πλευρές, αφού πρόκειται για ένα θέμα που απασχολεί την πόλη από όταν εγκαταλείφθηκε το κτίριο στα μέσα του 1990 για να μεταφερθεί το Πανεπιστήμιο στη νέα πανεπιστημιούπολη της Δουρούτης. Παράλληλα, η δημοτική αρχή δεσμεύτηκε ότι θα ανοίξει διάλογο με όλες τις παρατάξεις, θα υπάρξει αναλυτική ενημέρωση για όλα τα δεδομένα και θα κληθεί το δημοτικό συμβούλιο να πάρει αποφάσεις.

Προκύπτει έτσι το συμπέρασμα ότι σε αυτή τη φάση δεν είναι βέβαιο πως στο κτίριο θα δημιουργηθεί ένα νέο δημαρχείο, ενώ ίσως να χρειαστεί και μία νέα μελέτη που να δίνει κατευθύνσεις.

Τα διλήμματα που προκύπτουν έχουν να κάνουν κυρίως με τη νέα κατάσταση που δημιουργείται όταν μια πόλη βρίσκεται μπροστά σε μία μείζονα αλλαγή της αστικής φυσιογνωμίας της με την ανάπλαση ενός χώρου μεγάλων διαστάσεων, ο οποίος έχει παράλληλα ιστορική και συμβολική σημασία για την ταυτότητά της.

Το πρώτο πρόβλημα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει είναι η πολύχρονη εγκατάλειψη του κτιρίου. Το Δημόσιο δεν φρόντισε να προασπίσει την περιουσία του, σε ένα κτίριο που έως και τη μέρα που εγκαταλείφθηκε χρησιμοποιούνταν κανονικά για ακαδημαϊκές χρήσεις. Ενα μέρος του μετατράπηκε αργότερα σε κτίριο υπηρεσιών (Εφορία κ.ά.), αλλά το μεγαλύτερο τμήμα παρέμεινε σε αχρησία και σύντομα άρχισε να βανδαλίζεται.

Κατά καιρούς, συλλογικότητες πολιτών ζητούσαν την αξιοποίησή του, ενώ υπήρξε πανελλαδικό ενδιαφέρον λόγω και του μεγάλου αριθμού αποφοίτων του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων από τη δεκαετία του 1970 και μετά, που το είχαν ταυτίσει με τα νεανικά τους χρόνια. Αξιοσημείωτο είναι ότι το κτίριο αποτέλεσε και την έδρα του πρωτοπόρου, φοιτητικού αντιδικτατορικού κινήματος των Ιωαννίνων.

Η ολοκληρωμένη πρόταση, πριν από μερικά χρόνια, του αρχιτέκτονα ΕΜΠ και απόφοιτου του Φυσικού Τμήματος Ιωαννίνων Εμμανουήλ Κολοκυθά, με τη στήριξη αποφοίτων του ιδρύματος, για τη δημιουργία ενός Κέντρου Μοντέρνας Τέχνης, άνοιξε μια μεγάλη συζήτηση για τη δημιουργία ενός νέου εκπαιδευτικού και πολιτιστικού τοπόσημου της πόλης, πυροδοτώντας εκ νέου συζητήσεις μετά τη δημοσίευση της στην «Εφ.Συν.» (29.12.2020).

Και σήμερα παραμένει μια από τις ισχυρότερες προτάσεις στον διάλογο που έχει ενταθεί αποκτώντας και νέους υποστηρικτές. Επιπλέον, έχουν κατατεθεί και νέες προτάσεις, ενώ η δημοτική αρχή έχει θέσει ως προτεραιότητα γενικά για την πόλη τη δημιουργία νέου δημαρχείου, αλλά και την εξασφάλιση χώρων για σχολική στέγη. Ο δήμαρχος τόνισε, όμως, στο δημοτικό συμβούλιο ότι διακριτό ρόλο στις αποφάσεις που θα ληφθούν θα έχει και το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, το οποίο από τη μεριά του έχει προτάσεις για την ανάπτυξη των μουσείων που διαθέτει.

Τα πιο πρακτικά προβλήματα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η μελέτη, ιδιαίτερα στην περίπτωση συγκέντρωσης υπηρεσιών, είναι ο κυκλοφοριακός φόρτος σε μια περιοχή στην περιφέρεια του κέντρου της πόλης και η έλλειψη πάρκινγκ.

Το κρίσιμο όμως γεγονός είναι ότι η πόλη των Ιωαννίνων αποκτά έναν χώρο που ταυτίστηκε με την παιδεία και τον πολιτισμό και εν τέλει με την ταυτότητά της επί μισό αιώνα και έχει πλέον το περιθώριο να του δώσει νέα πνοή για… άλλον έναν αιώνα.