Υπάρχει ζωή χωρίς Θρησκευτικά;

Δικαίωμα απαλλαγής από το υποχρεωτικό μάθημα των Θρησκευτικών με μια υπεύθυνη δήλωση των γονέων που θα επικαλούνται «λόγους θρησκευτικής συνείδησης» αλλά χωρίς την υποχρέωση αποκάλυψης του θρησκεύματός τους (ή μη). Αυτή είναι η βασική αρχή της εισήγησης της αρμόδιας επιτροπής του ΙΕΠ μετά την υποχρέωση προσαρμογής στη σκοταδιστική απόφαση του ΣτΕ για τον ομολογιακό χαρακτήρα του μαθήματος. Τα παράδοξα όμως, όπως αναμενόταν, είναι πολλά. Για παράδειγμα, η «Ερευνητική Δημιουργική Δραστηριότητα με θέμα τη Θρησκεία» που προτείνεται για όσους θα απαλλάσσονται. Αυτό δηλαδή που θα μπορούσε να είναι μάθημα!

Η επιτροπή κλήθηκε να επεξεργαστεί τις αντιφατικές, παράλογες και αντιπαιδαγωγικές επιταγές του ΣτΕ, όπως το μάθημα να είναι μεν ομολογιακό αλλά να προβλέπεται «ισότιμο» μάθημα για όσους απαλλάσσονται, δηλαδή ένα επίσης ομολογιακό μάθημα για τους ετερόθρησκους! Το αντίθετο από αυτό που επιδιώκει η ίδια η απόφαση του ΣτΕ, την ορθόδοξη διδασκαλία. Αλλο παράδοξο είναι η υποχρέωση για ύπαρξη ισότιμου μαθήματος που όμως εξαρτάται: α) από τον αριθμό των ετερόδοξων μαθητών και αν αυτός είναι ικανός για να συσταθεί τμήμα, ενώ σίγουρα δεν είναι ίδιος από σχολείο σε σχολείο και από περιοχή σε περιοχή, β) από τα προσωπικά δεδομένα που δεν μπορεί να αποκαλύπτονται (εξ ου και η πρόβλεψη για μη αποκάλυψη του θρησκεύματος στην υπεύθυνη δήλωση), γ) από την ανάγκη για νέα προγράμματα σπουδών αλλά και προσωπικό. Συναρτώμενο παράδοξο, η υποχρέωση να μην υπάρχει «ελεύθερη ώρα» σε όσους δηλώνουν απαλλαγή. Είναι χαμένη η ώρα αν δεν πρόκειται για ομολογιακό; Είναι χαμένη αν δεν μπορεί να είναι ομολογιακό λόγω θρησκευτικής ταυτότητας των μαθητών (λίγα παιδιά, πολλές θρησκείες, άθεοι κ.λπ.).

Η πρόταση

Η επιτροπή στην αναλυτική της πρόταση αναφέρει μεταξύ άλλων: «Η πολιτεία είναι ορθό να προβλέψει για νομικούς και παιδαγωγικούς λόγους εκπαιδευτική και δημιουργική δραστηριότητα για κάθε απαλλασσόμενο μαθητή, χωρίς να στερεί τη θρησκευτική εκπαίδευση που οφείλει να προσφέρει σε όλους ανεξαιρέτως με απόλυτο σεβασμό στις θρησκευτικές ή φιλοσοφικές πεποιθήσεις, αλλά και με έναν πλουραλιστικό και αντικειμενικό τρόπο. Για τους μαθητές που δεν παρακολουθούν το μάθημα των Θρησκευτικών θα μπορούσε να προβλεφθεί η εκπόνηση "Ερευνητικής Δημιουργικής Δραστηριότητας με θέμα τη Θρησκεία". Οι μαθητές θα βρίσκονται τις ώρες διδασκαλίας των Θρησκευτικών σε άλλο κατάλληλο χώρο με τον εκπαιδευτικό που θα του έχει ανατεθεί η διδασκαλία όσων απαλλάσσονται (για αυτό θα μπορούσαν όσοι απαλλάσσονται να εντάσσονται λειτουργικά στο ίδιο τμήμα της τάξης) και θα εκπονούν εργασία με θέμα είτε σχετικό με τη θρησκεία τους, εφόσον την έχουν δηλώσει στο πληροφοριακό σύστημα "myschool", είτε με τη μελέτη των θρησκειών ως φιλοσοφικού, κοινωνιολογικού, ιστορικού, πολιτιστικού κ.λπ. φαινομένου. Ομως μία τέτοια προσέγγιση θα μπορούσε να αποδειχτεί οργανωτικά και παιδαγωγικά δυσχερής, διότι: α) τίθεται ζήτημα υπάρξεως υλικοτεχνικής υποδομής στα σχολεία που θα μπορούσε να υποστηρίξει ουσιαστικά αυτή την επιλογή, β) απαιτούνται ΑΠΣ για κάθε βαθμίδα ώστε να προβλεφθούν οι ανάλογες προσαρμογές της Ερευνητικής Δημιουργικής Δραστηριότητας στη βαθμίδα και την αναπτυξιακή ηλικία των μαθητών, γ) αυξάνονται, ακόμη, οι ώρες διδασκαλίας εφόσον δημιουργούνται παράλληλα τμήματα θρησκευτικών ανά τάξη όταν εμφανίζονται απαλλαγές ενώ, τέλος, δ) εγείρεται θέμα ισότιμης μεταχειρίσεως των μαθητών: οι μεν Χριστιανοί Ορθόδοξοι δεν έχουν τη δυνατότητα να αναπτύξουν τις ερευνητικές και συνθετικές δεξιότητές τους μέσω της εκπονήσεως ερευνητικής εργασίας, ενώ οι μη Χ.Ο. δεν λαμβάνουν γενικές γνώσεις μέσω της παραδοσιακής διδασκαλίας».

Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και η ίδια η επιτροπή επισημαίνει πως: τίθεται ζήτημα «ισοτιμίας» με το διακριτό μάθημα των Θρησκευτικών, στο οποίο οι μαθητές διδάσκονται ζητήματα που δεν έχουν και δεν θα διδαχθούν ξανά στο άμεσο μέλλον. Εφόσον, όμως, αντικειμενικοί λόγοι δεν επιτρέπουν άλλη λύση, τότε, με απόφαση του Συλλόγου Διδασκόντων, θα μπορούσε να εξεταστεί η παρακολούθηση άλλων μαθημάτων, σύμφωνα με το ημερήσιο πρόγραμμα του σχολείου και την ευθύνη των διδασκόντων (παρουσιολόγιο κ.λπ.).