Ο Μοχτάρ από τα Ανώγεια

Το Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων σε συνεργασία με την «Εφημερίδα των Συντακτών» μοιράζεται ιστορίες ανθρώπων με προσφυγικό και μεταναστευτικό υπόβαθρο. Ιστορίες όσων προσπαθούν και καταφέρνουν να ενσωματωθούν στην ελληνική κοινωνία.

Η ιστορία του 34χρονου Μοχτάρ από το Αφγανιστάν αποτυπώνει όλες τις δυσκολίες του προσφυγικού ταξιδιού. Σε ηλικία μόλις 15 ετών άφησε το Ιράν και την οικογένειά του με προορισμό την Ευρώπη και τη γη των ευκαιριών και της ισότητας, όπως ο ίδιος λέει. Διασχίζοντας βουνά και θάλασσες, υπομένοντας κακοτοπιές και ταλαιπωρίες, ο Μοχτάρ έμελλε να συναντήσει τη θαλπωρή και τη φιλοξενία στα ξακουστά Ανώγεια. Για τους Κρητικούς είναι ο γνωστός Δημόκριτος, ένα παιδί που ανδρώθηκε γρήγορα με την επιμονή και την εργατικότητά του.

Οταν ήμουν δύο ετών έφυγα με την οικογένειά μου από το Αφγανιστάν, αρχικά για το Πακιστάν και μετά για το Ιράν. Μεγαλώνοντας στο Ιράν υπέφερα πραγματικά. Εκεί ήμουν ο Αφγανός κι έπρεπε καθημερινά να υπερασπίζομαι τον εαυτό μου. Με λήστευαν, με χτυπούσαν, με υποτιμούσαν. Προσπαθούσα να μείνω ζωντανός. Στο σχολείο, για το οποίο πληρώναμε υπερβολικά πολλά χρήματα, αντιμετώπιζα συνέχεια ρατσιστικές συμπεριφορές.

Ως Αφγανός δεν είχα δικαίωμα να έχω χαρτιά, να παίρνω ελέγχους επίδοσης όπως οι άλλοι μαθητές, να σπουδάσω, ούτε μπορούσα να νοσηλευτώ σε νοσοκομείο χωρίς πρώτα να πληρώσω. Από οκτώ ετών, παράλληλα με το σχολείο δούλευα στην οικοδομή. Στα 15 μου πήρα τη δύσκολη απόφαση να φύγω και να αποχωριστώ τους γονείς μου. Στο Αφγανιστάν δεν μπορούσα να επιστρέψω και μόνη μου ελπίδα ήταν η Ευρώπη, όπου πίστευα ότι θα μπορούσα να κάνω τα όνειρά μου πραγματικότητα.

Το επικίνδυνο ταξίδι ενός 15χρονου

Εφυγα με τον μικρότερο κατά τρία χρόνια αδερφό μου. Ξεκινήσαμε την πορεία μας από το Ιράν στην Τουρκία. Ημασταν εννιά άτομα σε ένα αυτοκίνητο και βρεθήκαμε στη γη τού πουθενά. Περπατούσαμε για 15 ώρες μέσα από βουνά σε μια πολύ επικίνδυνη διαδρομή. Κάποια στιγμή μάς συνέλαβαν Τούρκοι στρατιώτες και μας έριξαν στη φυλακή. Εκεί χάθηκα με τον αδερφό μου.

Μας έβαλαν 150-200 άτομα σε δύο φορτηγά και μας γύρισαν στο Ιράν, όπου μας αγόρασαν οι Ιρανοί στρατιώτες. Την επόμενη μέρα ήρθαν διακινητές και μας εξαγόρασαν από τους στρατιώτες. Κι έτσι ξαναρχίσαμε το ταξίδι προς τα σύνορα. Στο μεταξύ βρήκα τρόπο και επικοινώνησα με τους δικούς μου, που μου είπαν ότι ο αδερφός μου γύρισε πίσω.

Κατά την πορεία μας στα βουνά τραυματίστηκα σοβαρά στο πόδι και για δέκα μέρες υπέφερα από τους πόνους. Οι συνταξιδιώτες μου με κουβαλούσαν σε όλη τη διαδρομή. Φτάσαμε στην Τουρκία. Περπατούσαμε αδιάκοπα και δεν νιώθαμε τα πόδια μας. Οι προμήθειες μας είχαν τελειώσει. Διψούσα και ξεδίψαγα στα λασπόνερα. Τρώγαμε φρούτα, καρπούς, μέχρι ρίζες φυτών. Στη διαδρομή συναντούσαμε ανθρώπινους σκελετούς. Δεν είχαμε χρήματα ούτε για εισιτήρια λεωφορείου. Μέχρι την Κωνσταντινούπολη ταξιδεύαμε με τα πόδια για 24 μέρες. Φτάσαμε στις 11 Σεπτεμβρίου 2001. Από την τηλεόραση είδαμε την τρομακτική επίθεση στους Δίδυμους Πύργους.

Ο δρόμος μάς έβγαλε στα παράλια της Τουρκίας, όπου μας συνέλαβαν και μας έριξαν στη φυλακή για δώδεκα μέρες. Τρώγαμε μόνο ψωμί κι ελιές, πληρώνοντας από την τσέπη μας με ό,τι μας είχε απομείνει για να μην πεθάνουμε. Τελικά μας άφησαν και μας απείλησαν με απέλαση σε περίπτωση που μας έβλεπαν ξανά. Περάσαμε με βάρκα στην Ελλάδα. Ημασταν από τους πρώτους πρόσφυγες που έφτασαν στη Λέσβο. Μας έβαλαν στη φυλακή για 54 μέρες. Οταν μας άφησαν ελεύθερους, ήρθαμε στην Αθήνα. Δύο μήνες έμεινα στον δρόμο. Τρεις φορές προσπάθησα να φύγω προς την Ευρώπη αλλά με γύρισαν πίσω και τις τρεις.

Ηταν 15 Φεβρουαρίου 2002 όταν βρήκα χώρο στο κέντρο φιλοξενίας ανηλίκων στα Ανώγεια. Ξεκίνησα το σχολείο και το τελείωσα με πολύ κόπο. Κατάφερα να περάσω στο Τμήμα Επιχειρηματικού Σχεδιασμού και Πληροφοριακών Συστημάτων στην Κρήτη. Το πρωί δούλευα, το απόγευμα πήγαινα για μπάλα στον Αετό Ανωγείων και το βράδυ διάβαζα. Αυτό ήταν το πρόγραμμά μου για επτά χρόνια. Καλύτερο σπίτι από την καρδιά των Ανωγειανών δεν θα έβρισκα πουθενά. Η αγάπη και η καλοσύνη τους με μεγάλωσαν. Στις χαρές και στις λύπες είμαστε μαζί. Γι’ αυτούς είμαι ο Δημόκριτος.

Στην Αθήνα από ανάγκη

Οταν τελείωσα τη σχολή μου έψαχνα για δουλειά. Μες στην οικονομική κρίση ήταν δύσκολα. Εφυγα για την Αθήνα το 2013 και βρήκα δουλειά ως βοηθός λογιστή. Ταυτόχρονα δούλευα στην οικοδομή και στην υπηρεσία Ασύλου ως διερμηνέας. Σε αυτή τη δουλειά είμαι σχεδόν 16 χρόνια και έχω εργαστεί για την πολιτεία, για διεθνείς οργανισμούς, έχω βρεθεί στην Ειδομένη, στα νησιά το 2015-2016 και σχεδόν σε κάθε δομή που έχει ανοίξει στην Ελλάδα.

Σήμερα είμαι πατέρας τριών παιδιών, εξακολουθώ να εργάζομαι ως διερμηνέας και είμαι πρόεδρος στην κοινότητα Αφγανών μεταναστών και προσφύγων Ελλάδας. Εχω επτά αδέρφια σκορπισμένα σε όλο τον κόσμο και επικοινωνούμε σχεδόν καθημερινά. Εδώ κατάφερα να χτίσω τη ζωή μου και όταν μου δόθηκε η ευκαιρία να φύγω, με κράτησε η αγάπη για τον τόπο και τους ανθρώπους του. Παρ’ όλο που έχει απορριφθεί δύο φορές η αίτηση για την ιθαγένεια, πιστεύω ότι θα τα καταφέρω.

• Η συνέντευξη δόθηκε στον φιλόξενο χώρο της πολυγλωσσικής βιβλιοθήκης «We Need Books» (Ευβοίας 7, Κυψέλη).