Μάχντια, η ελεύθερη συγγραφέας

Το Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων σε συνεργασία με την «Εφημερίδα των Συντακτών» μοιράζεται ιστορίες ανθρώπων με προσφυγικό και μεταναστευτικό υπόβαθρο. Ιστορίες όσων προσπαθούν και καταφέρνουν να ενσωματωθούν στην ελληνική κοινωνία.

Η Μάχντια είναι δημοσιογράφος, συγγραφέας και αρθρογράφος στα «Αποδημητικά Πουλιά», την εφημερίδα των έφηβων προσφύγων, μεταναστών και Ελλήνων που ιδρύθηκε πριν από περίπου τρία χρόνια στη δομή φιλοξενίας στο Σχιστό από ομάδα Αφγανών κοριτσιών και την έκδοση της οποίας φιλοξενεί η «Εφημερίδα των Συντακτών». «Η πένα και οι λέξεις είναι τα δικά μου όπλα στη μάχη της ζωής», λέει η Μάχντια και δεν σταματάει να γράφει.

«Με λένε Μάχντια, είμαι 28 ετών και είμαι από το... πουθενά. Γεννήθηκα στην Τεχεράνη από Αφγανούς γονείς· για το Ιράν ήμασταν οι Αφγανοί και για το Αφγανιστάν οι Ιρανοί. Οι πρόσφυγες στο Ιράν είμαστε άνθρωποι χωρίς χαρτιά, χωρίς δικαιώματα και, παρόλο που είχα δίπλωμα Περσικής Φιλολογίας, δεν μπορούσα να πάω στο πανεπιστήμιο, να εργαστώ, να ταξιδέψω σε άλλη πόλη εντός της χώρας, ούτε να έχω ιδιοκτησία στο όνομά μου. Ετσι, αποφασίσαμε να έρθουμε στην Ευρώπη.

»Εφτασα στη Λέσβο στις 6 Μαρτίου 2016 και σύντομα ήρθα στο Σχιστό, όπου έμεινα ένα χρόνο και επτά μήνες. Δεν ήξερα πολλά πράγματα για την Ελλάδα, ούτως ή άλλως σκεφτόμασταν ότι απλώς θα περάσουμε από εδώ, όχι ότι θα μείνουμε. Ηταν μια δύσκολη και πρωτόγνωρη κατάσταση, δυσκολευόμουν να προσαρμοστώ. Τις πρώτες μέρες η αδερφή μου προσέγγισε έναν Ελληνα στρατιώτη και τον ρώτησε κάποια λέξη στα ελληνικά. Κάπως έτσι μάθαμε να λέμε “καλημέρα”, “καλησπέρα”, “καληνύχτα”. Κάθε μέρα, για μία ώρα, παρακολουθούσαμε μάθημα ελληνικών, ακολουθούσε μάθημα φωτογραφίας κι έπειτα μάθημα αγγλικών. Σιγά σιγά άρχισα να αναθαρρώ...».

Το πρώτο άρθρο

«Ξεκίνησα να γράφω από τα εννέα μου. Θυμάμαι στο πρώτο μου κείμενο έγραφα ότι ήθελα μια κούκλα για να τη μοιραστώ με κάποιον και ο πατέρας μου, που έτρεξε να μου αγοράσει δύο κούκλες, είπε ότι θα γίνω καλή συγγραφέας. Από τότε έγραφα κάθε μέρα για όλα όσα συνέβαιναν, όμως τα διάβαζα μόνο εγώ. Σιγά σιγά άρχισα να δίνω κείμενά μου σε περιοδικά και δημοσιεύονταν με την υπογραφή φίλων μου. Μια φίλη που δούλευε σε πολύ γνωστό ιρανικό μηνιαίο περιοδικό μίλησε στον εκδότη της για μένα. Εκείνος δέχτηκε να δημοσιευτεί το άρθρο που έστειλα αλλά χωρίς τα στοιχεία μου, επειδή ήμουν Αφγανή και χωρίς διαβατήριο. Δεν με πείραξε, μου αρκούσε να δημοσιευτεί. Οταν το είδα τυπωμένο, ενθουσιάστηκα, όπως και το πρώτο μου άρθρο που δημοσιεύτηκε στα “Αποδημητικά Πουλιά” τον Απρίλιο του 2017.

»Στην εφηβεία υπήρξε ένα περιστατικό που με στιγμάτισε. Ημουν πολύ θυμωμένη με κάποιον και, όταν επέστρεψα σπίτι, κουνούσα το δάχτυλό μου λέγοντας πόσο άδικος υπήρξε μαζί μου. Τότε ο πατέρας μου με συμβούλεψε να προσέχω, γιατί αυτό το δάχτυλο μπορεί να γυρίσει προς τα εμένα και πως μόνο ο Αλλάχ μπορεί να με κρίνει. Μου σύστησε να μην είμαι αυστηρή με τους ανθρώπους, να δίνω περισσότερη προσοχή στο πώς θα βελτιώνομαι και πως, αν πιστεύω ότι ξέρω κάτι, πρώτα να βεβαιώνομαι ότι το ξέρω καλά και ύστερα να προσπαθώ να το εξηγήσω στους άλλους. Οι γονείς μου μας έμαθαν να μην κρίνουμε τους άλλους, να τους αποδεχόμαστε όπως είναι και παράλληλα να μην κλεινόμαστε στον εαυτό μας, αλλά να εστιάζουμε στα λάθη μας προκειμένου να γινόμαστε καλύτεροι και χρήσιμοι στο κοινωνικό σύνολο. Οι άλλοι, όμως, μας κρίνουν προτού μας γνωρίσουν. Με βλέπουν με τη μαντίλα και κρατούν απόσταση. Επιπλέον, επικρατεί η άποψη ότι όλοι οι πρόσφυγες είναι φτωχοί και εξαθλιωμένοι».

Η συγγραφή ως απελευθέρωση

Η Μάχντια, ένα κορίτσι χωρίς εθνικότητα και πατρίδα, μεγάλωσε σε μια αγαπημένη οικογένεια με πέντε κορίτσια και δύο αγόρια. Εμαθε αξίες όπως ο σεβασμός και η ισότητα, υπερασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και σε αυτό συνετέλεσε καθοριστικά το γράψιμο.

Οι γονείς μου μας έμαθαν να μην κρίνουμε τους άλλους, να τους αποδεχόμαστε. Οι άλλοι, όμως, μας κρίνουν προτού μας γνωρίσουν. Με βλέπουν με τη μαντίλα και κρατούν απόσταση

«Το γράψιμο ήταν ο τρόπος να βρω τον εαυτό μου. Στα άρθρα μου κάνω ερωτήσεις και θέτω τις ιδέες μου προς συζήτηση. Γράφω με το αριστερό χέρι που βρίσκεται κοντά στην καρδιά μου και όλα έρχονται κατευθείαν από εκεί. Ετσι νιώθω ήρεμη και συνάμα αποφασιστική. Εάν, για παράδειγμα, δω έναν άνδρα να συμπεριφέρεται άσχημα σε μια γυναίκα, δεν θα μείνω σιωπηλή. Εάν δω βία μπροστά μου, δεν μπορώ να μείνω απαθής. Θυμάμαι ένα περιστατικό στο Σχιστό όπου δύο αγόρια τσακώνονταν και χτυπιούνταν. Παραδίπλα στεκόταν ένας άνδρας και τους επευφημούσε. Εσπευσα και τον απομάκρυνα και σταμάτησα τον καβγά, την ώρα που η μητέρα μου με παρότρυνε να μην ανακατευτώ. Ενιωσα ότι με αφορούσε. Δεν μπορούσα ούτε να το βλέπω ούτε να το αφήσω.

»Ο πατέρας μου διαβάζει τα άρθρα μου τη μέρα που δημοσιεύονται. Δεν θέλει να τα βλέπει νωρίτερα και να με επηρεάζει. Η μητέρα μου, από την άλλη πλευρά, θέλει να τα διαβάζει από πριν γιατί ανησυχεί, ιδίως όταν τα θέματα είναι πολιτικά. Βλέπετε, τα πολιτικά ήταν ο λόγος που οι γονείς μου εγκατέλειψαν το Αφγανιστάν και μετά όλοι μαζί το Ιράν. Οσο ήμουν στο Ιράν, δεν εμπιστευόμουν τους ανθρώπους, εδώ έκανα φίλους και τώρα πια ξέρω πως το μόνο πράγμα που χωρίζει τους ανθρώπους είναι η σιωπή».

Το Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων σε συνεργασία με την «Εφημερίδα των Συντακτών» μοιράζεται ιστορίες ανθρώπων με προσφυγικό και μεταναστευτικό υπόβαθρο. Ιστορίες όσων προσπαθούν και καταφέρνουν να ενσωματωθούν στην ελληνική κοινωνία.