Συνταγματική κατοχύρωση της προστασίας των ζώων

Ενα μεγάλο βήμα προς τη συνταγματική κατοχύρωση της προστασίας και της ευζωίας των ζώων πραγματοποιήθηκε έπειτα από αίτημα-πρόταση που κατατέθηκε στη Βουλή από 55 βουλευτές, ώστε η επικείμενη αναθεώρηση του Συντάγματος να περιλαμβάνει ιδιαίτερη αναφορά στην προστασία των ζώων.

Η κατάθεση της πρότασης ήταν μια πρωτοβουλία του βουλευτή Γιώργου Κυρίτση, που συνυπέγραψαν συνολικά 52 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και ο Αναστάσιος Μεγαλομύστακας από την Ενωση Κεντρώων, ο Θανάσης Παπαχριστόπουλος από τους ΑΝ.ΕΛΛ. και ο ανεξάρτητος βουλευτής Σπύρος Δανέλλης.

Το υποβληθέν στην Επιτροπή της Βουλής για την αναθεώρηση του Συντάγματος αίτημα πρότεινε την προσθήκη διάταξης στο άρθρο 24Α με ειδική αναφορά στην αναγκαιότητα προστασίας και ευζωίας των υπόλοιπων έμβιων όντων.

Υπέρ της πρότασης ψήφισαν ο ΣΥΡΙΖΑ, οι ΑΝ.ΕΛΛ., το ΚΙΝ.ΑΛΛ. και ο ανεξάρτητος βουλευτής Γιώργος Μαυρωτάς.

Κατά της πρότασης ψήφισαν η Νέα Δημοκρατία, η Χρυσή Αυγή και η Ενωση Κεντρώων. Το ΚΚΕ επιφυλάχθηκε να τοποθετηθεί στην Ολομέλεια της Βουλής, όπου θα παρθούν οι οριστικές αποφάσεις για τα άρθρα τα οποία θα αναθεωρηθούν κατά την επόμενη αναθεωρητική Βουλή.

Η συνταγματική κατοχύρωση της προστασίας των ζώων αποτελούσε χρόνιο αίτημα και έναν από τους πλέον σημαντικούς στόχους της Πανελλαδικής Φιλοζωικής και Περιβαλλοντικής Ομοσπονδίας (ΠΦΠΟ), αλλά και του φιλοζωικού κινήματος της χώρας μας.

Η αναγκαιότητα για τη θεσμική εγγύηση της προστασίας των ζώων προέκυψε από το αρνητικό ρεκόρ κακοποιήσεων και ειδεχθών εγκλημάτων κατά ζώων που έχει καταγραφεί, είτε από πρόθεση είτε λόγω ελλείμματος φιλοζωικής κουλτούρας.

Οπως αποδείχθηκε, όσοι νόμοι κι αν θεσπιστούν για την πληρέστερη προστασία των ζώων στη χώρα μας, δεν τυγχάνουν ποτέ του σεβασμού και της εφαρμογής που τυγχάνουν οι υπόλοιποι ίσης τυπικής ισχύος νόμοι εάν δεν υπάρξει ρητή συνταγματική διάταξη υπερνομοθετικής ισχύος, η οποία θα οδηγήσει τελικά στην εν τοις πράγμασι εφαρμογή της ήδη υπάρχουσας -υποδεέστερης στη συνείδηση πολλών- φιλοζωικής νομοθεσίας.

«Ο σεβασμός απέναντι στο φυσικό περιβάλλον και η προστασία του είναι αλληλένδετα. Η δε προστασία του προστέθηκε με τη Συνταγματική Αναθεώρηση του 2001, ως σημείο της πρώτης παραγράφου στο άρθρο 24 του Συντάγματος.

»Στο πλαίσιο της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος έχει ξεκινήσει σε πανευρωπαϊκό, αλλά και παγκόσμιο επίπεδο, μία προσπάθεια ανάδειξης και αντιμετώπισης της έλλειψης σεβασμού, της σκληρότητας και της κακομεταχείρισης προς τα ζώα, τα οποία αντιμετωπίζονται ως πράγματα», αναφέρεται στο κείμενο της πρότασης των βουλευτών.

«Μια προοδευτική τομή στη Συνταγματική Αναθεώρηση είναι, επομένως, η συνταγματική κατοχύρωση της προστασίας των ζώων, όχι μόνο ως πανίδας ενός συγκεκριμένου οικοσυστήματος, όπως στο Αρ. 24, αλλά ως αυθύπαρκτα πλάσματα.

Καθημερινά λαμβάνουν χώρα πολλά περιστατικά, μέχρι και ακραίας κακομεταχείρισης και βίας απέναντι στα ζώα, κάτι που μαρτυρά αφενός την έλλειψη παιδείας και πληροφόρησης στην ελληνική κοινωνία, αλλά και την ανάγκη ενίσχυσης της υποχρέωσης για την προστασία τους.

Αυτό θα αποτελέσει ένα πρώτο και σημαντικό βήμα προς μία μελλοντική κοινωνία όπου αυτά τα περιστατικά δεν θα έχουν καμία θέση» συνεχίζει το ίδιο κείμενο.

Η διάταξη «θα καταδεικνύει την ευθύνη του κράτους να μεριμνά για την προστασία της άγριας ζωής, αλλά και την ευζωία όλων των ζωικών ειδών, τις συνθήκες διαβίωσης, φύλαξης, μεταφοράς και εισαγωγής τους, θεσπίζοντας το κατάλληλο νομικό πλαίσιο και κεφαλαιοποιώντας την ήδη υπάρχουσα θετική κατεύθυνση στη νομοθεσία», επισημαίνεται.

Η πρόεδρος της ΠΦΠΟ, Νατάσα Μπομπολάκη, λέει στην «Εφ.Συν.»:

«Η κατοχύρωση της προστασίας και της ευζωίας των ζώων σε επίπεδο Συντάγματος δεν θα έχει μόνο συμβολική ή προγραμματική σημασία, όπως θα μπορούσε να υποθέσει κανείς κριτικά σκεπτόμενος, αλλά θα επιφέρει μια σειρά από αλυσιδωτές συνέπειες στο επίπεδο της εφαρμοσμένης ηθικής αλλά και του νομικού status στη χώρα μας, ώστε τα ζώα να μην υφίστανται νομικά και ηθικά τη μεταχείριση ενός res, ενός αντικειμένου.

»H συνταγματική κατοχύρωση της προστασίας τους απέχει πολύ βεβαίως από την ιδέα της νομικής και ηθικής κατοχύρωσης δικαιωμάτων υπέρ των ζώων, αποτελεί όμως ένα τεράστιο βήμα προς την κατεύθυνση της νομικής διασφάλισης και προστασίας τους από συμπεριφορές βάναυσες ή καταχρηστικές.

»Η ηθική αντιμετώπιση των ζώων από τον άνθρωπο, που απασχολεί διαρκώς την ανθρώπινη σκέψη από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, κάνει ένα άλμα στη χώρα μας κι αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, σύνθετο και ελπιδοφόρο».

Η προστασία ή ευεξία του ζώου γενικά με ένα ευρύ και καθολικό περιεχόμενο προβλέπεται στο Σύνταγμα της Γερμανίας ως εξής:

«Αναλαμβάνοντας έτσι την ευθύνη του για τις επόμενες γενιές, το κράτος προστατεύει τα φυσικά θεμέλια της ζωής και τα ζώα, ασκώντας τη νομοθετική λειτουργία, μέσα στο πλαίσιο της συνταγματικής τάξης, και ασκώντας την εκτελεστική και δικαστική λειτουργία υπό τις συνθήκες που καθορίζουν ο νόμος και το δίκαιο».

Στη Συνθήκη για τη Θέσπιση Συντάγματος της Ευρώπης (2004) αναφέρεται: «Η Ενωση και τα κράτη-μέλη λαμβάνουν πλήρως υπόψη τους τις απαιτήσεις καλής διαβίωσης των ζώων ως ευαίσθητων όντων, τηρώντας ταυτοχρόνως τις νομοθετικές ή διοικητικές διατάξεις και τα έθιμα των κρατών-μελών που αφορούν ιδίως τα θρησκευτικά τυπικά, τις πολιτιστικές παραδόσεις και την κατά τόπους πολιτιστική κληρονομιά».

Με αφετηρία αυτή τη διάταξη, το 2006, η Επιτροπή των Θεσμών και της Συνταγματικής Αναθεώρησης του κοινοβουλίου του Λουξεμβούργου ψήφισε να συμπεριληφθεί στο Σύνταγμα η προσθήκη «το κράτος προωθεί την προστασία και την ευεξία των ζώων».

Αλλά και στο ελβετικό Σύνταγμα υπάρχουν αρκετές διατάξεις προστασίας των ζώων. Το ίδιο και στο Σύνταγμα της Βραζιλίας.