«Είμαι 728 μέρες καθαρός!»

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών, κατά της εξάρτησης, βρίσκει και φέτος κάθε χώρα αντιμέτωπη με τους δικούς της εφιάλτες, τους δικούς της θανάτους, το δικό της «εμπόριο» και τα δικά της μέτρα για τη φροντίδα των χρηστών.

Η Ελλάδα «γιορτάζει», με τρεις τόνους αμφεταμίνες που πιάστηκαν προ ημερών με παραλήπτρια ελληνική εταιρεία· «γιορτάζει», με τη ραθυμία της Δικαιοσύνης να ορίσει το εφετείο για τους 2,1 τόνους ηρωίνης· «γιορτάζει», με την έλλειψη δομών· «γιορτάζει», με την κοινή γνώμη και τα ΜΜΕ να αντιμετωπίζουν τους χρήστες ως παράγοντα «ανομίας» και ενοχλητικό «φορτίο» που πρέπει να εξαφανιστεί από τους δημόσιους χώρους· «γιορτάζει», με τη μακάβρια καταμέτρηση των φετινών νεκρών.

Η πρόληψη και η ασφαλής χρήση παραμένουν το ζητούμενο, ενώ καθημερινά φτωχοί και εξαθλιωμένοι Ελληνες και μετανάστες «στρατολογούνται» για μερικά ευρώ προκειμένου να αβγατίζουν τα κέρδη των εμπόρων του λευκού θανάτου, οι οποίοι συνήθως κυκλοφορούν ελεύθεροι, διακινώντας ακόμα και τα πιο επικίνδυνα, νέα θανατηφόρα σκευάσματα.

Παρά τα γενναία μέτρα για τους χρήστες και την παρακολούθηση προγραμμάτων -που θέσπισε ο Νόμος Παρασκευόπουλου–, αντί για το παραδοσιακό «χώσιμο» στις φυλακές, το προσωπικό στις δομές των φυλακών δεν επαρκεί για την κάλυψη των αναγκών σε θεραπεία και –το χειρότερο– συνολικά οι φορείς και οι εργαζόμενοι που έχουν αναλάβει το δύσκολο έργο απεξάρτησης, συντήρησης και επανένταξης είναι εξουθενωμένοι από την κρίση και τις ελλείψεις, ενώ οι προηγούμενες «αμαρτίες» της αδιαφάνειας και της διαφθοράς σε ευαίσθητους φορείς (ΟΚΑΝΑ, ΚΕΕΛΠΝΟ) γέμισαν τους πολίτες με αμφιβολίες και δυσπιστία.

Ενα παράθυρο ανοιχτό

Υπάρχουν όμως και τα… παράθυρα! Που αφήνουν να μπει λίγο φως ακόμα και μέσα στις φυλακές και δίνουν ελπίδα στους «στιγματισμένους».

Τα δύσκολα προγράμματα του ΚΕΘΕΑ και του 18 ΑΝΩ, που λειτουργούν κυρίως χάρη στην αφοσίωση των θεραπευτών τους, δίνουν μια ανάσα ελπίδας και προοπτικής σε εκείνους που βυθίστηκαν στα πελάγη της εξάρτησης.

Σήμερα οι κρατούμενοι-μέλη των συμβουλευτικών ομάδων που βρίσκονται για λόγους υγείας στο Νοσοκομείο του Κορυδαλλού και στο ξεχωριστό παράρτημά του στο κτίριο των γυναικείων φυλακών μιλούν στην «Εφ.Συν.».

Οι δύο ομάδες αριθμούν 56 μέλη. Πολλοί από αυτούς κουβαλούν το διπλό στίγμα του εξαρτημένου και του οροθετικού, πολλοί δεν έχουν στο πλάι τους την οικογένειά τους κι όμως πασχίζουν μαζί με τους θεραπευτές της συμβουλευτικής ομάδας του ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ να κρατηθούν από τη ζωή και να ξεκόψουν.

Στόχος της Συμβουλευτικής (πρόκειται για τη μοναδική ομάδα που λειτουργεί στον χώρο αυτό) είναι η διαμόρφωση του υπογείου σε Κέντρο Ημέρας, ώστε η λειτουργία της να κρατάει περισσότερες ώρες και να προετοιμάζει τα μέλη για την απευθείας –μετά την αποφυλάκιση– ένταξή τους στις διάφορες δομές απεξάρτησης.

Αυτό είναι το κοινό αίτημα θεραπευτών και μελών των ομάδων και σ’ αυτό καλείται να δώσει προσοχή το υπουργείο Δικαιοσύνης.

Δύο μικρές αίθουσες με πορτοκαλί καρέκλες φιλοξενούν τις συζητήσεις των συμβουλευτικών ομάδων του Νοσοκομείου και του Παραρτήματος αντίστοιχα.

Βρεθήκαμε μαζί τους δύο φορές, κουβεντιάσαμε και πήραμε τα δικά τους προσωπικά σημειώματα όπου περιγράφουν τι σημαίνουν γι’ αυτούς οι συναντήσεις και η βοήθεια των θεραπευτών τους.

Ισως εδώ να έχει νόημα να σημειώσουμε ότι μόνο ο κατάλογος που συμπληρώνει κάθε κρατούμενος για τα φάρμακα που χρειάζεται μοιάζει με σχολικό έλεγχο! Χάπια που τον βοηθούν να κοιμηθεί, που τον βοηθούν να μην πονάει, να παραμένει ήρεμος, να αντέχει τη στέρηση, να αντέχει τελικά τη ζωή του.

Η πρώτη μεγάλη προσπάθεια στη Συμβουλευτική είναι να κοπούν σιγά σιγά όλα αυτά τα χάπια.

Οσοι συμμετέχουν στην ομάδα καλούνται απλώς να είναι ειλικρινείς και να μοιράζονται το πόσο καταφέρνουν να μείνουν μακριά από χάπια και βέβαια από ναρκωτικές ουσίες, που δεν λείπουν ούτε από τον χώρο της φυλακής.

«Θα ήθελα να μη σταματήσει εδώ, να γίνει κι εδώ μια κοινότητα, ένα ασφαλές περιβάλλον χωρίς ουσίες, με περισσότερες ώρες μαζί με τους ανθρώπους που έχουμε κοινό στόχο την Απεξάρτηση», γράφει ο Παύλος που είναι καθαρός εννιά μήνες από φάρμακα. «Πιστεύω ότι θα τα καταφέρω στο τέλος. Αυτή η ομάδα σημαίνει πολλά για μένα και μέσα από τις συζητήσεις μπήκα στο “τριπάκι” αφού μπορούν οι άλλοι γιατί όχι κι εγώ», γράφει ο Νίκος.

«Είναι ένας χώρος που μπορείς να εκφράζεις τις δυσκολίες σου και να μάθεις πώς μπορείς να διαχειρίζεσαι τα συναισθήματά σου και να βάζεις όρια. Το πιο σημαντικό είναι οι άνθρωποι, οι θεραπευτές που σου παρέχουν το κατάλληλο βάθρο για να κάνεις την αρχή και το πιο σημαντικό είναι να το θέλεις κι εσύ ο ίδιος», είναι τα λόγια του Ηράκλειτου που έδινε εξετάσεις τις μέρες εκείνες στο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας.

«Η ομάδα και το σχολείο με βοηθάνε να μαθαίνω πράγματα που δεν γνώριζα, να ακούω τον διπλανό μου και μέσα από αυτό εξελίσσομαι. Στην καθημερινότητά μου έχω βάλει πρόγραμμα να γυμνάζομαι και όλα με βοηθούν να νιώθω αισιόδοξος και να συνεχίζω την προσπάθειά μου», ήταν τα λόγια του Σεραφείμ.

Επώνυμα και ανώνυμα

Γιάννης: «Πριν μπω στην ομάδα ήμουν ένας απόμακρος άνθρωπος με πάρα πολύ θυμό και νεύρα. Διέκοπτα συνέχεια, έκανα παρεμβάσεις, χωρίς άδεια… Τώρα φεύγω χαρούμενος και άλλοτε προβληματισμένος. Εχει μείνει στη σκέψη μου η ωραία στιγμή που κάναμε σαν ομάδα το τραπέζι και το ψήσιμο για το Πάσχα, σαν να μην είμαι στη φυλακή και να είμαι με δικούς μου ανθρώπους».

Μ.: «Οι επιλογές μου στην αρχή για το πρόγραμμα ήταν ξεκάθαρες. Πολλά χρόνια φυλακή και κούραση. Για να ξεφύγω από τη ρουτίνα. Πήγα όμως και κατάφερα κι άλλα πράγματα που δεν τα ήξερα και τώρα βλέπω τον εαυτό μου πολύ καλύτερα και κυνηγάω την κορυφή: Καθαρός!»

Γ.: «Είναι μια ανάσα για μένα στη φυλακή, αλλά έχει μέσα του την ήττα που εγώ δεν ήθελα να νιώσω. Τα είχα σχεδόν καταφέρει. Νιώθω όμως γαλήνη όταν είμαι εντός ομάδας».

Β.: «Στην ομάδα μαθαίνω να προβληματίζω τον εαυτό μου με θέματα που έχω και είχα στη διάρκεια της χρήσης και της φυλακής. Μαθαίνω να βάζω προτεραιότητες και να τις υλοποιώ, περιμένω περισσότερες ώρες στη Συμβουλευτική μαζί με την ομάδα μου και περισσότερες συναντήσεις».

Αντώνης: «Για μένα η ομάδα είναι ανταλλαγή απόψεων για το πώς ο καθένας μας έβαλε στη ζωή του τη χρήση, ποιες προσπάθειες έκανε για να ξαναβρεί τον εαυτό του πριν τη χρήση και να μην ξαναγυρίσει εκεί. Είναι ένα φως, μια ελπίδα πως με μεγάλη θέληση και συνεχή αγώνα μπορείς. Μου αρέσει να φαντάζομαι τον εαυτό μου καθαρό, να αντιμετωπίζω τα προβλήματά μου, να αναλαμβάνω ευθύνες και να βλέπω κατάματα τη ζωή με τις λύπες αλλά και τις χαρές της».

Νεκτάριος: «Αποφάσισα να κόψω τα ναρκωτικά για πρώτη φορά μετά από 18 χρόνια χρήσης και το ΚΕΘΕΑ με βοήθησε να καταλάβω ότι αυτό ήταν που ήθελα να κάνω: Να κόψω τα ναρκωτικά! Μπορείς να ξεκινήσεις ακόμα και μέσα στη φυλακή, αρκεί να είσαι ειλικρινής με τον εαυτό σου και τους άλλους».

Αλλος: «Αντίληψη ότι η ζωή χωρίς ναρκωτικά είναι ομορφιά. Πρέπει να προκαλέσω την τύχη μου. Θεωρώ ότι έχει ωριμάσει ο χρόνος, ας τολμήσουμε να προκαλέσουμε την τύχη μας».

Αλλος: «Εχω βρει την ψυχολογική μου στήριξη και τα άτομα του ΚΕΘΕΑ με βοηθάνε να βρω τον αληθινό μου εαυτό, να μην κάνω τα ίδια λάθη και να μην πληγώσω τους ανθρώπους που με αγαπάνε και έρχονται να με δουν πίσω από τα τζάμια».

Γιώργος: «Είμαι 32 και η ζωή μου ήταν ένα χάος. Αυτή τη φορά είναι σαν ποδήλατο που όλο ανεβαίνει και τώρα προσπαθώ με τα βοηθητικά μου ροδάκια να οδηγώ μόνος μου. Είχα ζητήσει πολλές φορές βοήθεια αλλά δεν το είχα αποφασίσει, ήθελα να κρύβομαι από τα μάτια της οικογένειάς μου και να έχω πάντα έναν καλό λόγο για να πίνω. Ακόμα κι ο θάνατος του πατέρα μετά που μπήκα φυλακή δεν με σταμάτησε κι αυτό που δεν μπορούσα να φανταστώ το βρήκα μέσα μου και δειλά δειλά είπα μήπως μπορώ να δώσω χαμόγελο στην οικογένειά μου. Είμαι τώρα 728 μέρες καθαρός!»

Αλλος: «Πιστεύω αυτή η στιγμή είναι η καλύτερη, είμαι έτοιμος για το πρόγραμμα αλλά και για να ζήσω εγώ! Είμαι αποφασισμένος και πιο έτοιμος από ποτέ».

Αλλος: «Νιώθω τυχερός που επιτέλους ξύπνησα από τον εφιάλτη που ζούσα χάρη στη βοήθεια των θεραπευτών κι εύχομαι στο μέλλον να έχουμε περισσότερο χρόνο. Η ζωή είναι όμορφη, γι’ αυτό θα τη ζήσω. Πάλεψε κι εσύ, μπορείς!»

Αλλος: «Θεωρώ ότι οι χρήστες μπερδεύονται στην αρχή να ανοίξουνε τις πόρτες της ψυχής τους, αλλά μέσα από αυτές τις ομάδες θα υποστούν μια ζύμωση... Χρειάζεται λαδάκι για να συνεχίζει να καίει η φλόγα τους. Κι αυτό το λαδάκι είναι η αγάπη και η στήριξη».

Τα όνειρα του Α.

Πέντε πυκνογραμμένες σελίδες με τα όνειρά του έγραψε ο Α.: «Το θέλω, το προσπαθώ και πιστεύω ότι αυτή μου η προσπάθεια μέρα τη μέρα, ώρα την ώρα θα αποδώσει καρπούς. Παλεύοντας με τον παραμυθένιο εαυτό μου, ψάχνοντας και βρίσκοντας τον λόγο που είμαι τόσα χρόνια σε αυτήν την ταλαιπωρία, στην εξαθλίωση που βιώνω, που έχω χάσει φίλους και οικογένεια και σεβασμό στον εαυτό μου. Θα ήθελα περισσότερα πράγματα να κάνω εδώ μέσα, τώρα που αρχίζει να γίνεται το κλικ. Το έβαλα όμως στόχο να γίνω σκαλί σκαλί αυτός που πραγματικά είμαι. Τώρα που τα έγραψα όλα αυτά είμαι λιγάκι ανακουφισμένος γιατί πιστεύω ότι κάτι έκανα».

Σπύρος: «…Μέσα σε ένα χώρο αρρωστημένο και τοξικό, η ομάδα του ΚΕΘΕΑ αποτελεί προσωπικά για μένα την πηγή των ερεθισμάτων των οποίων η είσοδος απαγορεύεται στην πύλη της φυλακής. Η ομάδα αυτή για εμένα είναι ένα είδος προσομοίωσης των σχέσεων με τους δικούς μου ανθρώπους και αποτελεί ένα είδος προπόνησης στον αυριανό αγώνα ώστε να εμπιστευτώ τον εαυτό μου και κατ’ επέκταση να με εμπιστευτούν ξανά οι άνθρωποι οι οποίοι προδόθηκαν, όλοι όσοι επένδυσαν σε μένα και τους απογοήτευσα.Ομως παρ’ όλη την απογοήτευση που τους “κέρασα”, εκείνοι συνεχίζουν να είναι δίπλα μου, να επενδύουν ξανά, να με αγαπούν και να μου επιτρέπουν να τους αγαπώ κι εγώ. Ομως όταν τελειώνει η ομάδα, ζωντανεύει η φυλακή! Θα ήθελα πολύ να... ζούσε περισσότερες ώρες η ομάδα και λιγότερες η φυλακή. Για να γίνω πιο συγκεκριμένος, θα ήθελα να μη ζει η φυλακή καθόλου και να ζει μόνο μια εξελιγμένη ομάδα, με περισσότερες ώρες, ημέρες, μήνες, τουλάχιστον για όσο διαρκεί η αιχμαλωσία, η κράτηση, ο εγκλεισμός».

Η απεξάρτηση μέσα από δύο εικόνες

Ο Μοχάμετ κατάγεται από το Ιράν, δεν γνωρίζει καλά να γράφει ελληνικά και έχει ταλέντο στη ζωγραφική.

Ζωγράφισε για την «Εφ.Συν.» τα δύο σκίτσα και, όπως μπορεί να διαπιστώσει ο αναγνώστης, το ένα αποτυπώνει τον κύκλο της ομάδας, τις αλυσίδες της φυλακής και της εξάρτησης, αλλά και τις ανθρώπινες σκιές πάνω στις καρέκλες.

Είναι φανερό ότι ακόμα αυτές οι σκιές δεν έχουν... αποφασίσει, δεν είναι κανονικές ανθρώπινες φιγούρες γερά καθισμένες στις καρέκλες.

Αυτή είναι η εικόνα του Μοχάμετ για τη συγκεκριμένη φάση της πάλης με το θηρίο.