9η Μαΐου, μια μέρα που θα ’ναι πάντα κόκκινη...

Φωτογραφίες: Μάριος Βαλασόπουλος

Ηταν 9 Μαΐου 1945 όταν η σημαία των κολασμένων της Γης κυμάτισε στο Ράιχσταγκ, δίνοντας το τελειωτικό χτύπημα στο τέρας του ναζισμού, που έσυρε πάνω από τα τρία τέταρτα του πληθυσμού της Γης στην κόλαση ενός κτηνώδους πολέμου, αφήνοντας πίσω του περισσότερους από πενήντα εκατομμύρια νεκρούς, άμαχους και στρατιώτες και διαλύοντας ολοσχερώς τις χώρες της Ευρώπης. Στις 30 Απριλίου του 1945, και ενώ οι Σοβιετικοί είχαν φτάσει σε απόσταση αναπνοής από την Καγκελαρία, ο Χίτλερ αυτοκτονεί.

Τα χαράματα της 9ης Μαΐου, στις 00.43, στην αίθουσα της στρατιωτικής σχολής μηχανικού, στο προάστιο Κάρλσχορστ του Βερολίνου, υπογράφηκε η άνευ όρων συνθηκολόγηση της ναζιστικής Γερμανίας. Την «Πράξη Συνθηκολόγησης» υπέγραψαν ο στρατάρχης Κάιτελ, ο ναύαρχος Φρίντερμπουργκ και ο στρατηγός της αεροπορίας Στουμπφ από την ανώτατη γερμανική στρατιωτική διοίκηση, ενώ η αντιχιτλερική συμμαχία αποτελούνταν από τον στρατάρχη Γ. Κ. Ζούκοφ εκ μέρους της ΕΣΣΔ, τον Βρετανό στρατάρχη της αεροπορίας Α. Τέντερ, τον Αμερικανό στρατηγό Κ. Σπάατς και τον Γάλλο στρατηγό Ντε Λατρ ντε Τασινί.

Εβδομήντα τρία χρόνια μετά, η 9η Μαΐου γιορτάζεται ως η ημέρα της μεγάλης αντιφασιστικής νίκης των λαών. Παρά την προσπάθεια «αποχρωματισμού» της και μετονομασίας της σε «Ημέρα της Ευρώπης», το αίμα των 50 εκατομμυρίων νεκρών -από τους οποίους τα 26 εκατομμύρια ανήκουν σε Σοβιετικούς πολίτες και δη σε στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού που μάχονταν για 1.418 ολόκληρα μερόνυχτα- θα βάφει πάντα κόκκινη αυτή τη μέρα, χωρίς να επιτρέπει να σβηστεί από τη συλλογική μνήμη η τεράστια συνεισφορά της ΕΣΣΔ και του κομμουνιστικού και εργατικού κινήματος στο ιστορικό αυτό γεγονός.

Μικροί απόγονοι των μαχητών του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου κρατούν ζωντανή τη μνήμη όσων αγωνίστηκαν για τη νίκη κατά του φασισμού

Στην Αθήνα, οι εκδηλώσεις για την 9η Μαΐου ξεκίνησαν με κατάθεση στεφάνων στο Μνημείο του Σοβιετικού Στρατιώτη, στην Καλλιθέα, ακολούθησαν ομιλίες στην αυλή της ρωσικής εκκλησίας Αγία Τριάδα και κορυφώθηκαν με την πορεία του Αθάνατου Τάγματος, που κατέληξε μπροστά από τη Βουλή, όπου και έγινε κατάθεση στεφάνου στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη.

Στην αυλή της εκκλησίας μιλήσαμε με τη Χριστίνα, της οποίας οι παππούδες γνωρίστηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου. Ο παππούς της, Αμέλι Βαλεντίν Ζαχάροβιτς, ήταν υπεύθυνος της αποστολής των πλοίων με τις τορπίλες και η γιαγιά της, Αμέλινα Μαρία Ιβάνοβνα, υπηρετούσε στα θωρακισμένα τρένα.

«Θυμάμαι τη γιαγιά μου να λέει ότι όταν οι Γερμανοί περικύκλωσαν το νοσοκομείο στο οποίο νοσηλευόταν αυτή και ο παππούς μου, ο οποίος κάποια στιγμή εστάλη να υπηρετήσει στη Συμφερόπολη ως διοικητής του στρατού ξηράς, της δόθηκε σαν αποστολή να διασώσει 22 τραυματίες στρατιώτες. Ετσι αποφάσισε να τους κρύψει σε έναν κοντινό, απροσπέλαστο βάλτο και χάρη στις γνώσεις της στη βοτανολογία κατάφερε να τους κρατήσει ζωντανούς. Μετά το τέλος του πολέμου, της απονεμήθηκε το κόκκινο αστέρι του στρατού», δηλώνει στην «Εφ.Συν.» η εγγονή της, Χριστίνα Κανάκη.

Η Χριστίνα Κανάκη μαζί με τον μέλλοντα σύζυγό της Χρήστο κρατούν τις φωτογραφίες των παππούδων της που πολέμησαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο

«Είναι η πρώτη φορά που συμμετέχω στις εκδηλώσεις που γίνονται στην Αθήνα. Δεν έχω τη δυνατότητα να πάω στη Μόσχα και να λάβω εκεί μέρος στην Αθάνατη Πορεία. Για μένα είναι κομμάτι της ιστορίας μου και είμαι πολύ περήφανη γι’ αυτό. Ηρθα σήμερα εδώ για να τιμήσω όλους όσοι έδωσαν τη ζωή τους για να έχουμε σήμερα την ελευθερία μας», τονίζει η Χριστίνα, η οποία γεννήθηκε στην Τασκένδη και ήρθε στην Ελλάδα όταν ήταν οχτώ ετών.

Ενα πολύχρωμο ποτάμι μικρών και μεγάλων, κρατώντας φωτογραφίες των προγόνων τους που πολέμησαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τραγουδούσαν την «Κατιούσα» και φώναζαν «Ζήτω!» κατευθυνόμενοι προς τη Βουλή. Ανάμεσά τους και ο Βαλέριος, ο οποίος κρατούσε ένα μικρό πλακάτ με τη φωτογραφία του πατέρα του, ο οποίος κατατάχθηκε στον Κόκκινο Στρατό όταν ήταν μόλις 17 ετών.

Ο Βαλέριος με τη φωτογραφία του πατέρα του που υπηρέτησε στον Κόκκινο Στρατό όταν ήταν μόλις 17 ετών

«Στον στρατό μπορούσες να πας εφόσον ήσουν 19 ετών, αλλά ο πατέρας μου επέμενε να τον πάρουν παρά το γεγονός ότι ήταν μικρότερος. Πολέμησε για έναν ολόκληρο χρόνο, όταν τραυματίστηκε από βόμβα και αναγκάστηκε να μείνει στο νοσοκομείο για ενάμιση χρόνο. Για εμάς είναι μια μεγάλη μέρα. Μια μέρα ιερή! Είναι η μέρα που νικήθηκε ο φασισμός!» μας λέει ο Βαλέριος.

Μετά το πέρας της πορείας, ακολούθησε μεγάλη συναυλία, με γνωστά σοβιετικά πολεμικά τραγούδια και συνθέσεις του Μίκη Θεοδωράκη αφιερωμένες στο αντιστασιακό κίνημα της Ελλάδας κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και στην απελευθέρωση από τους ναζί.