Επιστολή του Τμήματος Δημοσιογραφίας του ΑΠΘ για δημοσίευμα της «Εφ.Συν.»

Αγαπητέ κ. Διευθυντή,

Αναφορικά με το δημοσίευμα της 25.5.2025 στην έντυπη και ηλεκτρονική έκδοση της Εφημερίδας των Συντακτών με τίτλο «Τμήμα Δημοσιογραφίας χωρίς δημοσιογράφους διδάσκοντες», που υπογράφει ο συντάκτης της κ. Νίκος Φωτόπουλος, η Συνέλευση του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης είναι υποχρεωμένη να διευκρινίσει τα εξής.

Το εν λόγω άρθρο, ξεκινώντας ήδη από τον τίτλο, περιλαμβάνει πλήθος ανακριβειών και δημιουργεί εσφαλμένες εντυπώσεις, οι οποίες θίγουν την ακαδημαϊκή υπόσταση, το επιστημονικό και το εκπαιδευτικό έργο του Τμήματός μας και δημιουργούν πλήθος ερωτημάτων.

Πιο συγκεκριμένα:

• 1. Ελλειψη αμεροληψίας και ανακρίβειες

Ο συντάκτης του άρθρου δεν έκανε καμία προσπάθεια να επικοινωνήσει με τον Πρόεδρο ή με μέλος του Τμήματος, ώστε να διασταυρώσει τις πληροφορίες ή να λάβει απαντήσεις στα ερωτήματα που θέτει. Οξύμωρο σχήμα είναι να γίνεται ρεπορτάζ χωρίς να εξασφαλίζεται η αμεροληψία και να τηρούνται οι στοιχειώδεις κανόνες δεοντολογίας.

Η κ. Παναγιωταρέα ουδέποτε διετέλεσε Πρόεδρος του Τμήματος, όπως εσφαλμένα αναφέρει ο συντάκτης, ενώ δεν είναι ακριβές ότι το Τμήμα έμεινε «ορφανό», καθώς πάντοτε διέθετε και εξακολουθεί να διαθέτει εκλεγμένη διοίκηση, όπως προβλέπεται από την ισχύουσα νομοθεσία.

• 2. Παραπλανητικός τίτλος

Είναι αναληθές ότι «ουδείς (σ.σ. από τα μέλη ΔΕΠ) ωστόσο είναι μέλος της Ενωσης Συντακτών και, το σημαντικότερο, δεν έχει ασχοληθεί στην πράξη με το ρεπορτάζ ως επαγγελματίας δημοσιογράφος έστω για κάποιο χρονικό διάστημα. Κι ας είναι το ρεπορτάζ το βασικό πεδίο ενασχόλησης του δημοσιογράφου».

Μέλη του Τμήματος, τα οποία διδάσκουν σχετικά μαθήματα, διαθέτουν – εκτός από την επιστημονική – σημαντική επαγγελματική εμπειρία στη δημοσιογραφία σε διάφορες θέσεις και μέσα, όπως προκύπτει από το πλήθος των ενσήμων που έχουν από την πολύχρονη εργασία τους ως δημοσιογράφοι. Το γεγονός ότι, μετά την εκλογή τους, ως μέλη ΔΕΠ πλήρους απασχόλησης χάνουν την ιδιότητα του μέλους της Ενωσης Συντακτών λόγω αλλαγής ασφαλιστικού φορέα, δεν αναιρεί την προηγούμενη επαγγελματική τους ιδιότητα και εμπειρία.

• 3. Διαδικασίες εκλογής μελών ΔΕΠ

Η εκλογή και εξέλιξη των μελών ΔΕΠ διέπεται από σαφώς ορισμένες διαδικασίες και κριτήρια που ορίζονται στη νομοθεσία. Υποψήφιοι με επαγγελματική εμπειρία μπορούν να συμμετάσχουν στις προκηρύξεις, εφόσον πληρούν τα προβλεπόμενα ακαδημαϊκά προσόντα, δηλαδή διαθέτουν διδακτορικό δίπλωμα και άλλα ακαδημαϊκά προσόντα που προβλέπονται από τον νόμο. Το Τμήμα μας διατηρεί μακροχρόνιες συνεργασίες με την ΠΟΕΣΥ και τις Ενώσεις Συντακτών, έχει υπογράψει μνημόνια συνεργασίας, και αξιοποιεί επαγγελματίες δημοσιογράφους ως συνεργαζόμενο διδακτικό προσωπικό.

• 4. Χρονική συγκυρία του δημοσιεύματος

Η συγκυρία στην οποία δημοσιοποιήθηκε το εν λόγω «ρεπορτάζ», εγείρει εύλογα ερωτήματα σε σχέση με τη στόχευσή του. Λίγες μέρες πριν τις Πανελλαδικές Εξετάσεις και τη συμπλήρωση μηχανογραφικών, αλλά και σε μια χρονική στιγμή που το δημόσιο Πανεπιστήμιο βάλλεται, αναρωτιέται κανείς μήπως στόχος – μεταξύ άλλων – είναι να πληγεί η φήμη ενός Τμήματος με κατεύθυνση σπουδών τη δημοσιογραφία, ώστε να δημιουργηθούν αρνητικές εντυπώσεις στους υποψήφιους φοιτητές και τις υποψήφιες φοιτήτριες και να στραφούν προς την ιδιωτική εκπαίδευση.

• 5. Παραβίαση εσωτερικής αλληλογραφίας

Το δεύτερο μέρος του δημοσιεύματος βασίζεται σε εσωτερική αλληλογραφία των μελών του Τμήματος, εγείροντας ζητήματα σχετικά με την αναλογικότητα, τη στόχευση, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο αποκτήθηκε.

Για τους ανωτέρω λόγους, ζητούμε την άμεση επανόρθωση του δημοσιεύματος, σύμφωνα με τις αρχές δημοσιογραφικής δεοντολογίας, με τη δημοσίευση κειμένου ίσου χώρου και προβολής, στο ίδιο σημείο της έντυπης και ηλεκτρονικής έκδοσης, όπου δημοσιεύθηκε το αρχικό άρθρο.

Επιπλέον, είμαστε στη διάθεσή σας και θα χαρούμε να απαντήσουμε σε όλα τα θέματα που αφορούν το Τμήμα μας και ιδιαίτερα το επιστημονικό και ακαδημαϊκό του έργο, με τον δέοντα όμως τρόπο, και όχι σε μεροληπτικά και αναξιόπιστα δημοσιεύματα.

Με τιμή,

Θεσσαλονίκη, 5 Ιουνίου 2025
Ομόφωνη απόφαση της Συνέλευσης του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ (578/05-06-2025)

Η απάντηση του συντάκτη μας

Είναι πάντα ενθαρρυντικό να βλέπει κανείς μια ολόκληρη Συνέλευση πανεπιστημιακών να κινητοποιείται με τέτοιο ζήλο — ιδίως όταν η κινητοποίηση αφορά όχι την ποιότητα της εκπαίδευσης, ούτε την ουσιαστική σύνδεση με την αγορά εργασίας για το μέλλον των φοιτητών του, αλλά ένα δημοσίευμα που απλώς διατυπώνει προφανή ζητήματα!

Γίνεται ιατρική σχολή χωρίς διδάσκοντες γιατρούς; Πολυτεχνική χωρίς διδάσκοντες μηχανικούς; Νομική δίχως διδάσκοντες νομικούς; Ε, πώς γίνεται σχολή δημοσιογραφίας χωρίς επαγγελματίες δημοσιογράφους;

Η επιστολή πέντε παραγράφων, με λεπτομέρειες που περισσότερο εκθέτουν παρά απαντούν και την οποία υπογράφει ο (για μία ψήφο) εκλεγμένος πρόεδρος του Τμήματος, θυμίζει κάτι ανάμεσα σε γραφειοκρατική αυτοάμυνα και επικοινωνιακό καθωσπρεπισμό.

Η αγωνία μήπως κάποιος… παραπλανηθεί και νομίσει πως στο Τμήμα Δημοσιογραφίας δεν διδάσκουν επαγγελματίες δημοσιογράφοι είναι συγκινητική. Στη σπουδή του όμως να απαντήσει το Τμήμα παραλείπει να μας πει ποια είναι τα μέλη ΔΕΠ με τα τόσο πολλά δημοσιογραφικά ένσημα! Θα ήταν μάλιστα ιδιαίτερα διαφωτιστικό, δεδομένου ότι η Ενωση Συντακτών αναφέρει πως ΔΕΝ υπάρχει μέλος της που να διδάσκει εκεί, επισημαίνοντας ότι αυτό πρέπει να διορθωθεί.

Ακόμη πιο συγκινητική όμως είναι η προσπάθεια να βαφτιστεί η απουσία δημοσιογραφικής πρακτικής «επιστημονικό προσόν»!

Γιατί δεν μας παραθέτει λοιπόν η Συνέλευση του Τμήματος και μερικά δείγματα ρεπορτάζ που έχουν κάνει οι διδάσκοντες «επαγγελματίες δημοσιογράφοι» της;

Σχετικά με την έκπληξη που εκφράζουν, επειδή δεν τους ζητήθηκε κάποια δήλωση: 1. Γνωρίζουν (ή μήπως όχι;) πως όταν πρόκειται για γεγονότα που βασίζονται σε δημόσια, ελέγξιμα δεδομένα, δεν αποτελεί υποχρέωση κάθε δημοσιογράφου να επιβεβαιώνει προφανή πράγματα σε ανθρώπους που ενοχλούνται επειδή τους τα θύμισε. 2. Κατά τας γραφάς, ο Χριστός είχε 12 μαθητές (αγίους) κι ο ένας τον πρόδωσε. Γιατί λοιπόν πιστεύουν ότι δεν θα διέρρεε η εσωτερική αλληλογραφία τους που κυκλοφόρησε σε όλο το Τμήμα, εν μέσω μάλιστα μιας διαμάχης με έντονους διαξιφισμούς για την προεδρία του; Ας κοιταχτούν λίγο καλύτερα μεταξύ τους…

Οσο για την ανησυχία ότι το ρεπορτάζ μας δημοσιεύθηκε κοντά στις πανελλαδικές, ειλικρινά, αν θεωρούν πως ένας τίτλος εφημερίδας μπορεί να γκρεμίσει το κύρος ενός πανεπιστημιακού τμήματος, τότε μάλλον το κύρος αυτό δεν ήταν και τόσο ακλόνητο εξ αρχής…

Εν κατακλείδι: όταν ένα πανεπιστημιακό Τμήμα που φέρει τη βαριά λέξη «Δημοσιογραφία» στον τίτλο του προσπαθεί να αποδομήσει ένα δημοσίευμα αντί να προβληματιστεί για τα όσα εύλογα επισημαίνονται και να τα επιλύσει, αυτό από μόνο του είναι είδηση.

Οταν ένα Τμήμα Δημοσιογραφίας… «ομόφωνα» δεν μπορεί να διακρίνει ένα ρεπορτάζ από ένα άρθρο (όπως προκύπτει από την επιστολή του), τότε επίσης υπάρχει πρόβλημα.

Κυρίως όμως, όταν ένα Τμήμα Δημοσιογραφίας ενοχλείται από τη δημοσιογραφία, τότε δεν φταίει το ρεπορτάζ - φταίει ο καθρέφτης.

Με εκτίμηση, αλλά και ειλικρινή απορία για το πώς ακριβώς ορίζεται η λέξη «δεοντολογία», εκεί όπου αντί για επαγγελματίες δημοσιογράφους (όπως θα έπρεπε) διδάσκουν «ιπτάμενοι καθηγητές»* άλλων αντικειμένων κι επιδιώκουν μνημόνια συνεργασίας με υπηρεσίες του ΝΑΤΟ…

* Ν. 4957/2022- Αρθρο 155 - Υποχρεώσεις μελών Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού: 1. Τα μέλη Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού (ΔΕΠ) πλήρους απασχόλησης υποχρεούνται: α) Να διαμένουν και να εγκαθίστανται εντός της Περιφέρειας όπου εδρεύει το Τμήμα του Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος (ΑΕΙ) στο οποίο εκλέγονται.

Νίκος Φωτόπουλος