Προσφυγές στο ΣτΕ για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια

Αρχισαν οι προσφυγές στο ΣτΕ κατά της ίδρυσης και λειτουργίας ξένων πανεπιστημίων στην Ελλάδα. Με πρωτοστατούσα την Πανελλήνια Ομοσπονδία Μελών ΔΕΠ (ΠΟΣΔΕΠ), η πανεπιστημιακή κοινότητα της χώρας, όπως είχε προειδοποιήσει, προσφεύγει στο ανώτατο διοικητικό δικαστήριο ζητώντας την ακύρωση των σχετικών διατάξεων του νόμου Πιερρακάκη με βασικό επιχείρημα την παραβίαση του άρθρου 16 του Συντάγματος, που ορίζει ότι «η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση». Σύμφωνα με πληροφορίες της «Εφ.Συν.», σύντομα θ’ ακολουθήσουν ανάλογες προσφυγές από ακαδημαϊκούς, τόσο μαζικές όσο και ατομικές, με το ίδιο αίτημα αλλά διαφοροποιήσεις στη νομική βάση.

Η ΠΟΣΔΕΠ είχε κατηγορήσει την κυβέρνηση για απουσία ουσιαστικού διαλόγου και συναινέσεων, όταν η τελευταία προχώρησε στην ψήφιση του σχετικού νομοσχεδίου και είχε διατυπώσει ανοιχτά τη θέση πως «το νομοσχέδιο αυτό πέρασε, παρά την αμφιλεγόμενη συνταγματικότητα των ρυθμίσεων που φέρνει και παρά τις αντιρρήσεις που έχουν προκληθεί». Ετσι, όπως αναφέρει και η ίδια, «υποστηρίζοντας το ελληνικό πανεπιστήμιο και τον δημόσιο χαρακτήρα του, στο πνεύμα των πρόσφατων ομόφωνων αποφάσεων του 16ου συνεδρίου και της Εκτελεστικής Γραμματείας ενάντια στην παράκαμψη - παραβίαση του άρθρου 16 και στην ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, προσφεύγει κατά του νέου νόμου 5094 (ΦΕΚ Α59, 13.3.2024) στο Συμβούλιο της Επικρατείας για την αντισυνταγματικότητα των διατάξεων που παραβιάζουν το άρθρο 16». Με την προσφυγή ζητείται η ακύρωση, ως αντισυνταγματικών, των διατάξεων του Ν. 5094/2024, που προβλέπουν την ίδρυση και λειτουργία παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων με τη μορφή Νομικού Προσώπου Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (ΝΠΠΕ),

Η ακύρωση του νόμου θα είναι το αίτημα όλων των προσφυγών που θ’ ακολουθήσουν. Τα νομικά επιχειρήματα κινούνται στο πλαίσιο των αντιρρήσεων που έχουν καταγραφεί όλον αυτόν τον καιρό και ειδικά το διάστημα του «πολέμου» των συνταγματολόγων, με αφορμή την ψήφιση του νόμου. Υπενθυμίζουμε ότι στις έντονες νομικές αντιπαραθέσεις βασικό ζήτημα υπήρξε αν πρόκειται για καθαρή παραβίαση του άρθρου 16 εκτός συνταγματικής αναθεώρησης ή υποχρεωτική παράκαμψη αυτού, λόγω ενωσιακού δικαίου και άλλων διεθνών συμφωνιών (GATS) περί παροχής υπηρεσιών ακόμη και πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Οι ερμηνευτικές ακροβασίες πολλές, από το αν πρέπει να παρακαμφθεί ένα «αναχρονιστικό» άρθρο μέχρι το αν τα «μη κερδοσκοπικά παραρτήματα» έχουν όντως αυτό τον χαρακτήρα ή η ύπαρξη απλώς και μόνον των διδάκτρων θέτει την ανώτατη εκπαίδευση σε πλαίσιο συναλλαγών.

Ωστόσο, παρά τον έντονο και μακρύ διάλογο που χώρισε –όχι για πρώτη φορά– τους συνταγματολόγους σε δύο στρατόπεδα, η κυβέρνηση προχώρησε γρήγορα, ψήφισε το νομοσχέδιό της αλλά μετά σκόνταψε εκεί που δεν το περίμενε. Μόνη της στον δρόμο για την καθιέρωση των ΝΠΠΕ. Το νομικό αυτό εύρημα συνάντησε, απροσμένως, πολλά εμπόδια, είτε για να χωρέσει στο νομικό καθεστώς της τριτοβάθμιας είτε -ακόμα και- για να πάρει κωδικό από το υπουργείο Οικονομικών. Βέβαια, πάντα κάτι ανακαλύπτεται για ν’ ανοίγει ο δρόμος, ειδικά όταν πρόκειται για την προέλαση των οροσήμων της κυβέρνησης και του ίδιου του πρωθυπουργού. Και κάθε τόσο κάποια άλλα μικρά εμπόδια επίσης ξεπερνιούνται για να φαρδαίνει ο δρόμος, ώστε να χωρέσουν ποικίλες επιχειρήσεις στο πεδίο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Η βάση, πάντως, όλων όσοι καταγγέλλουν το «πραξικόπημα» που έκανε η κυβέρνηση είναι η εξής σαφής: «Το Σύνταγμα δεν απαγορεύει απλώς τα ιδιωτικά πανεπιστήμια (παρ. 8). Απαγορεύει κάθε είδους, μορφής και ονομασίας πανεπιστήμιο που δεν λειτουργεί ως πλήρως αυτοδιοικούμενο νπδδ (παρ. 5) με καθηγητές δημόσιους λειτουργούς (παρ. 6)».