Τα μαθηματικά Μαγιορκίνη και η δημόσια υγεία

Μία ανάρτηση μέσα στο Σαββατοκύριακο του επίκουρου καθηγητή Υγιεινής και Επιδημιολογίας και μέλους της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας, Γκίκα Μαγιορκίνη, συγκέντρωσε έντονες αντιδράσεις, με εκατοντάδες χρήστες του Διαδικτύου να αμφισβητούν τα λεγόμενά του, ότι δηλαδή το άνοιγμα των σχολείων με τάξεις σε πλήρη σύνθεση δεν ενέχει μεγάλους κινδύνους εξάπλωσης του κορονοϊού.

Με ένα διάγραμμα ο Γκίκας Μαγιορκίνης προσπάθησε να πείσει ότι επιδημιολογικά δεν είναι προτιμότερη μια τάξη με 15 παιδιά από μια τάξη με 25 άτομα, υποστηρίζοντας ότι οι τάξεις έχουν διαρκώς την ίδια σύνθεση (κοινωνικές «φούσκες») και έτσι η όποια μετάδοση είναι πλήρως ιχνηλατήσιμη και μπορεί να περιοριστεί. Το επιχείρημά του είναι πως η μετατροπή μιας τάξης των 25 σε 15 μαθητών εξαλείφει μόλις το 4% των ανά 2 ατόμων την ώρα του μαθήματος. Συγχρόνως, κατά τον ίδιο, αυξάνει (σχεδόν διπλασιάζει) τον αριθμό των ωρών που θα πρέπει να καλυφθούν από εκπαιδευτικούς, συνηγορώντας ουσιαστικά στο κυβερνητικό επιχείρημα.

Κατ’ αρχάς ο κ. Μαγιορκίνης φαίνεται να έχει πλήρη άγνοια της πραγματικότητας που βιώνουν εκατομμύρια μαθητές και εκπαιδευτικοί στα σχολεία όπου συνήθως λειτουργούν τμήματα των 25 και 27 ατόμων. Επίσης είτε αγνοεί είτε παραγνωρίζει συνειδητά ότι χιλιάδες εκπαιδευτικοί διδάσκουν σε δύο ή τρία σχολεία για να συμπληρώσουν ωράριο, ότι στα νηπιαγωγεία δεν υπάρχουν θρανία, ότι οι μαθητές δεν είναι «βιδωμένοι» στις καρέκλες τους, ότι ειδικά στο Λύκειο δεν νοείται τμήμα-φούσκα, αφού οι μαθητές διαφορετικών τμημάτων αναμειγνύονται λόγω κοινών μαθημάτων, και ότι φυσικά η διάταξη των θρανίων στις τάξεις των 25 -τουλάχιστον- μαθητών ξεπερνά κατά πολύ τις δύο σειρές, στις οποίες βάσισε το επιχείρημά του ο κ. Μαγιορκίνης, καθιστώντας την τήρηση της απόστασης του 1,5 μέτρου πρακτικά σχεδόν αδύνατη.

Σε δεύτερο επίπεδο, το μαθηματικό μοντέλο του καθηγητή εκτός από αριθμητικά σφάλματα στατιστικών υπολογισμών κατηγορείται ότι ενέχει και μεθοδολογικά σφάλματα, όπως επισήμαναν διαδικτυακά πλήθος καθηγητών Πανεπιστημίου, μεταξύ των οποίων και ο καθηγητής Γενετικής του Πανεπιστημίου της Γενεύης Μανώλης Δερμιτζάκης και ο διευθυντής του Αστεροσκοπείου Αθηνών Μανώλης Πλειώνης. Επιπλέον και στο εξωτερικό η πλειονότητα των επιστημόνων συμφωνεί πως πρέπει να περιοριστεί ο αριθμός των μαθητών ανά τάξη, με παράδειγμα την Ιταλία όπου σε αυτήν την κατεύθυνση γίνονται 50.000 προσλήψεις εκπαιδευτικών και χρησιμοποιούνται και 3.000 επιπλέον σχολικές μονάδες.

Χρησιμοποιώντας τους μαθηματικούς τύπους αλλά και τη λογική Μαγιορκίνη ακόμα και με 35 ή 45 μαθητές ανά τάξη πάλι η πιθανότητα διασποράς δεν θα είναι τόσο μεγάλη σε σχέση με τους 15 μαθητές. Το μοντέλο του, μεταξύ άλλων, ξεχνά το τι γίνεται κατά την είσοδο/έξοδο μαθητών από τις τάξεις, τον υψηλό κίνδυνο στις τουαλέτες, τη διαφορετική συμπεριφορά των παιδιών (γέλιο, φωνές, συχνότερα αγγίγματα κτλ).

Το ζητούμενο δεν είναι μόνο αν υπάρχουν επιστημονικά λάθη, κανείς δεν έχει το αλάθητο και η επιστήμη συνεχώς βάζει ερωτήματα στον εαυτό της. Ομως όταν προτάσσεται το δημοσιονομικό κόστος έναντι της προστασίας της υγείας τότε ο επιστήμονας χάνει την αξιοπιστία του και φέρεται να μιλά σαν γενικός γραμματέας ενός υπουργείου. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος βρίσκεται ακριβώς εκεί, στην απώλεια εμπιστοσύνης στην επιστήμη που ενισχύει φαινόμενα ανορθολογισμού. Στην ίδια όμως κατεύθυνση άθελά τους συντείνουν και όσοι απαξιώνουν τον κάθε καθηγητή Μαγιορκίνη με κραυγές τύπου «στείλτε τον πίσω στην Ιταλία για σπουδές» με συνθήματα και αφορισμούς.