Oξείες αντιδράσεις από δικαστές και δικηγόρους, αλλά και εκπροσώπους οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων περιλάμβανε η ακρόαση των φορέων στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής με θέμα το νομοσχέδιο για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας. Σχεδόν ούτε έναν ένθερμο υπερασπιστή δεν βρήκε το νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης που τέθηκε σε μια προσχηματική δημόσια διαβούλευση για μόλις δύο βδομάδες -μέσα στις γιορτές των Χριστουγέννων- και έχει δεχτεί μέχρι σήμερα σφοδρή κριτική, αφενός γιατί προτάσσει τον ποινικό αυταρχισμό και την αυστηροποίηση, αντί ουσιαστικών αλλαγών σε επίπεδο πρόληψης και προστασίας των θυμάτων, αφετέρου γιατί ακόμη και η ενσωμάτωση μέρους της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2024/1385 που περιλαμβάνει αποτελεί μια βιαστική και ασυντόνιστη προσπάθεια για την καταπολέμηση της έμφυλης βίας.
Χαρακτηριστικές προβλέψεις που έχουν επικριθεί από τον νομικό κόσμο είναι η υποχρεωτική προσωρινή κράτηση, η προσωρινή κράτηση και για πλημμελήματα, η κατάργηση αναστολής και μετατροπής ποινής, η κατάργηση του δικαστικού συμβουλίου, η παραβίαση των δικαιωμάτων των κατηγορουμένων κ.λπ. Μάλιστα, οι δικηγόροι έχουν προκηρύξει διήμερη αποχή από τις δικαστικές αίθουσες στις 23 και 24 Ιανουαρίου, οπότε και θα ψηφιστεί το νομοσχέδιο στη Βουλή, ενώ και οι δικαστές και οι εισαγγελείς έχουν εκφράσει εκτενώς τις αντιρρήσεις τους ως προς το πνεύμα που διέπει το νομοθέτημα.
«Μοναχικός δρόμος»
Σε προχθεσινή της ανακοίνωση, μάλιστα, λίγο πριν ξεκινήσει η συνεδρίαση της Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης που επεξεργάζεται το νομοσχέδιο, η Ενωση Δικαστών και Εισαγγελέων έκανε λόγο για «μια επικίνδυνη νομοθετική οπισθοδρόμηση που θέτει την Ελλάδα σε έναν μοναχικό δρόμο, απομακρύνοντάς την από το κεκτημένο της νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου» και έθεσε στο επίκεντρο της κριτικής μια σειρά από διατάξεις, όπως της σταδιακής επαναφοράς της προφυλάκισης και της αύξησης της διάρκειας της προσωρινής κράτησης.
Σε αυτό το μήκος κύματος, ο Α’ αντιπρόεδρος της Ενωσης, Χαράλαμπος Σεβαστίδης, αναφέρθηκε εκτενώς μεταξύ άλλων στη διάταξη που δίνει τη δυνατότητα στα θύματα ή στους συγγενείς των θυμάτων να καταθέτουν υπόμνημα όταν πρόκειται ένα δικαστικό συμβούλιο να κρίνει την πρόωρη αποφυλάκιση του θύτη με όρους. Ο εφέτης, αφού τόνισε πως «με πρόσχημα τα φαινόμενα ενδοοικογενειακής βίας, που χρησιμοποιείται σαν μια βολική πρόφαση εδώ πέρα, στην πραγματικότητα, επιχειρείται μια διαρκής απομείωση των δικαιωμάτων των πολιτών και καταστρατήγηση των κανόνων των αρχών της δίκαιης δίκης», υπογράμμισε πως «δεν έχει καμία σχέση με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου το αντικείμενο της ρύθμισης».
Προσβολή από Φλωρίδη
Ηταν αυτή η αναφορά που προκάλεσε την αντίδραση του υπουργού Γιώργου Φλωρίδη. «Εχουν καμία σχέση αυτά που λέτε με τη νομική επιστήμη;» ρώτησε ο κ. Φλωρίδης, κάτι που οδήγησε στην εύλογη αντίδραση του αντιπροέδρου της Ενωσης Δικαστών και Εισαγγελέων. «Αυτά που λέω εγώ; Λυπάμαι πάρα πολύ για την προσβολή. Αυτή την προσβολή δεν τη δέχομαι εάν δεν την ανακαλέσετε. Οτι αυτά που λέω δεν έχουν σχέση με τη νομική επιστήμη;» ανταπάντησε ο κ. Σεβαστίδης και αποχώρησε από την αίθουσα. Στη διάταξη που προβλέπει την ανάγνωση της προανακριτικής κατάθεσης του καταγγέλλοντος στο ακροατήριο χωρίς τη φυσική του παρουσία στο δικαστήριο έδωσε έμφαση ο Πολυχρόνης Τσιρίδης, νομικός σύμβουλος της Ολομέλειας των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος. Πρόκειται για μια ρύθμιση που μέχρι σήμερα ίσχυε μόνο για τους ανήλικους και τα θύματα trafficking, εσχάτως και για τους... αστυνομικούς υπαλλήλους που πλέον καλούνται ως μάρτυρες στο ακροατήριο μόνο κατ’ εξαίρεση, ικανοποιώντας έτσι ένα χρόνιο αίτημα των συνδικαλιστών αστυνομικών (σχετικά: «Ολα για την ΕΛ.ΑΣ.», «Εφ.Συν.», 15.12.23).
Ο κ. Τσιρίδης υπογράμμισε ότι σε υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας, το θύμα είναι «ίσως ο μοναδικός, αν όχι ο μόνος, ουσιώδης μάρτυρας. Δεν μπορεί, λοιπόν, το δικαστήριο, το οποίο καλείται να επιβάλει ποινές φυλάκισης, να στείλει άνευ ανασταλτικού κάποιον στη φυλακή, να μην έχει αυτό το άμεσο αποδεικτικό στοιχείο». «Ναι μεν η ψυχολογική κατάσταση του θύματος και η δευτερογενής θυματοποίηση είναι απόλυτα θεμιτά, αλλά εξίσου σημαντική είναι η ουσιαστική κρίση του δικαστηρίου να μην είναι λαθεμένη» συμπλήρωσε.
Ο Δημήτρης Βερβεσός, ως πρόεδρος της Ολομέλειας των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος, στηλίτευσε εκ νέου το γεγονός ότι το δικηγορικό σώμα δεν κλήθηκε να συμμετάσχει στην επεξεργασία του νομοσχεδίου και σχολίασε αιχμηρά πως «δυστυχώς έχουμε μια γενική διαφορετική αντίληψη που μας χωρίζει [...] που για οποιοδήποτε ζήτημα απασχολεί την ελληνική κοινωνία θεωρούμε ως πανάκεια και ως μοναδικό τρόπο αντιμετώπισης του προβλήματος την αυστηροποίηση του ποινικού οπλοστασίου».
Ο πρόεδρος της Ενωσης Ελλήνων Ποινικολόγων, Ηλίας Αναγνωστόπουλος, σημείωσε πως ο τρόπος που η Ευρωπαϊκή Οδηγία «επιχειρείται να ενσωματωθεί στη δική μας έννομη τάξη είναι βεβιασμένος». «Δεδομένου ότι οι Οδηγίες διατυπώνονται με ορολογία η οποία δεν είναι προσαρμοσμένη στην οικεία εθνική ορολογία, αλλά με γενικές διατυπώσεις, είναι δουλειά του εθνικού νομοθέτη να δει τι δεν καλύπτει η εθνική έννομη τάξη για να κάνει τις αναγκαίες προσαρμογές». Ενδεικτική ήταν η αναφορά του στο άρθρο του νομοσχεδίου που αναφέρεται στην ποινικοποίηση του ακρωτηριασμού γεννητικών οργάνων. Αν και στην ελληνική νομοθεσία καλύπτεται από τις διατάξεις που αφορούν τη βαριά σωματική βλάβη (σκοπούμενη) και άρα θεωρείται κακούργημα, με την υιοθέτηση της Οδηγίας θεσπίζεται μεν ως ξεχωριστό αδίκημα αλλά θεωρείται πλημμέλημα.
«Ο υπό ψήφιση νόμος αξιοποιεί την ποινική καταστολή και αυστηροποίηση των ποινών ως τη βασική -αν όχι μόνη οδό- για προστασία των θυμάτων έμφυλης βίας», σημείωσε η συνεργάτιδα του Κέντρου «Διοτίμα», Μαρία Αποστολάκη, συμπληρώνοντας ότι ο νομοθέτης αρνείται να δαπανήσει τους ελάχιστους αναγκαίους ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους για την πρόληψη: «Αποδεικνύει έτσι ότι υπάρχει μια αδυναμία της πολιτείας να αντιμετωπίσει με συντονισμένο και ολιστικό τρόπο τα περιστατικά της έμφυλης βίας».
Στην ανάγκη να θωρακιστούν τα μέτρα καταστολής με «κατάλληλες και αυστηρές εγγυήσεις και θεσμικά αντίβαρα» αναφέρθηκε η Κατερίνα Χαροκόπου, διδάκτωρ Νομικής και επιστημονική συνεργάτιδα της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. «Σε κάθε περίπτωση, η Εθνική Επιτροπή τονίζει ότι για την υλοποίηση των προτεινόμενων μέτρων απαιτούνται ταυτόχρονα μέτρα λειτουργίας υποστηρικτικών και κοινωνικών υπηρεσιών, συστηματική εκπαίδευση επαγγελματιών και δράσεις ενημέρωσης»
«Για ποια πρόληψη μιλάμε;»
Εντονη κριτική ασκήθηκε από τους ομιλητές και για τις ρυθμίσεις που αφορούν ανήλικους, με αλλαγές που κινούνται επίσης στο πεδίο της περαιτέρω αυστηροποίησης και της καταστολής, τόσο για τα παιδιά όσο και για τους γονείς. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στη δυνατότητα που θα δίνεται πλέον στο δικαστήριο να αποφασίσει την παράταση της εξάμηνης προφυλάκισης ανηλίκου για κακούργημα κατά τρεις μήνες. «Εάν όλα αυτά γίνονται -όπως λέτε και εξαγγέλλετε στον νόμο- για την προστασία των ανηλίκων και την καταπολέμηση της εγκληματικότητας, το πρώτο που θα έπρεπε να είχατε κάνει, κύριε υπουργέ, ήταν να διορίσετε κάποιους στην Υπηρεσία [σ.σ. Επιμελητών Ανηλίκων] πανελλαδικά» υπογράμμισε ο Γιάννης Πράνταλος, πρόεδρος του Συνδέσμου Επιμελητών Δικαστηρίων Ανηλίκων. «Αυτή τη στιγμή, όπως θα ξέρετε και σας έχουμε ενημερώσει πάρα πολλές φορές, στο μεγαλύτερο Πρωτοδικείο της χώρας, της Αθήνας, υπηρετούν 9 συνάδελφοι. Για ποια πρόληψη μιλάμε; Πρόληψη σημαίνει ότι υπάρχει ένα ευρύτατο δίκτυο που μπορεί να κρατήσει τον ανήλικο ή οποιονδήποτε άλλο, και τον ενήλικο, μέσα στα πλαίσια της κοινότητας. Αυτό δεν υπάρχει πουθενά» σημείωσε.
Οσο για την επιβολή χρηματικής ποινής τουλάχιστον 10.000 ευρώ που θα επιδικάζεται σε γονείς για παραμέληση εποπτείας ανηλίκου, ο κ. Πράνταλος τη χαρακτήρισε «τελείως απαράδεκτη», κάνοντας λόγο για εξοντωτικό ποσό «στο ύψος του ετήσιου μισθού αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα», ενώ υπογράμμισε την πλήρη απουσία πρόνοιας για τα παιδιά που απομακρύνονται από το οικογενειακό περιβάλλον.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας