«Ομπρέλα» του ΕΔΔΑ σε ακτιβιστές

Μήνυμα προστασίας των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στέλνει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), δικαιώνοντας ακτιβιστές που είχαν δεχτεί αντίποινα από τις αρχές του Αζερμπαϊτζάν εξαιτίας του ακτιβισμού τους και της κριτικής που ασκούσαν στην κυβέρνηση της χώρας.

Οι ακτιβιστές συνελήφθησαν και κρατήθηκαν παράνομα χωρίς εύλογη αιτία, τα διαβατήριά τους κατασχέθηκαν, η γυναίκα αναγκάστηκε να χρησιμοποιήσει την τουαλέτα παρουσία άνδρα αστυνομικού, ενώ παραβιάστηκε το τεκμήριο αθωότητάς τους και μάλιστα από την αρμόδια εισαγγελική αρχή, η οποία με δηλώσεις στον Τύπο χαρακτήρισε τους δύο ακτιβιστές ένοχους σοβαρών αδικημάτων πριν δικαστούν.

Πρόκειται για τη Leyla Islam gizi Yunusova και τον σύζυγό της, Arif Seyfulla oglu Yunusov, οι οποίοι σήμερα κατοικούν προσωρινά στην Ολλανδία.

Σύμφωνα με το ΕΔΔΑ, το Αζερμπαϊτζάν παρέβη τις υποχρεώσεις που έχει από το άρθρο 34 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης δικαιωμάτων του Ανθρώπου και υποχρεώνεται να καταβάλει αποζημίωση συνολικού ύψους 51.438 ευρώ ως δίκαιη ικανοποίηση για την ηθική βλάβη που υπέστησαν από τη σύλληψή τους και την προσωρινή κράτησή τους στο Αζερμπαϊτζάν το 2014.

«Το τεκμήριο αθωότητας μπορεί να παραβιαστεί εάν μια δικαστική απόφαση ή δήλωση δημοσίου υπαλλήλου σχετικά με πρόσωπο που κατηγορείται για ποινικό αδίκημα αντικατοπτρίζει την άποψη ότι είναι ένοχος προτού αποδειχθεί ένοχος σύμφωνα με τον νόμο», σημείωσε το δικαστήριο.

Αναφερόμενο στην προστασία του ατόμου από αυθαίρετες παρεμβάσεις από τις δημόσιες αρχές, το ΕΔΔΑ υπενθύμισε ότι ο βασικός σκοπός της Σύμβασης είναι η προστασία του ατόμου από αυθαίρετες παρεμβάσεις από τις δημόσιες αρχές, ενώ πρέπει να ερμηνεύονται στενά τυχόν εξαιρέσεις στο δικαίωμα του ατόμου για σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής του ζωή, του ασύλου της κατοικίας του και της αλληλογραφίας του.

Αβάσιμο κατηγορητήριο

Οι δύο ακτιβιστές ήταν μέλη οργάνωσης για την προώθηση του διαλόγου μεταξύ της κοινωνίας πολιτών. Είχαν κληθεί μάρτυρες σε δίκη δημοσιογράφου, αλλά δεν εμφανίστηκαν, εξού και συνελήφθησαν στο αεροδρόμιο στην προσπάθειά τους να φύγουν από τη χώρα. Λίγους μήνες μετά συνελήφθησαν και τέθηκαν υπό προσωρινή κράτηση για προδοσία, καθώς και για άλλες κατηγορίες σε σχέση με εικαζόμενες οικονομικές παρατυπίες, όπως η παράνομη επιχειρηματικότητα και η φοροδιαφυγή μεγάλου ποσού.

Οι εισαγγελικές αρχές είχαν κινήσει ποινικές διαδικασίες εναντίον τους με την κατηγορία ότι τα κοινά προγράμματα με οργανώσεις της Αρμενίας αποτελούσαν στην πραγματικότητα κάλυψη για συνεργασία με τις αρμενικές μυστικές υπηρεσίες. Τους κατηγορούσαν επίσης ότι απέφυγαν να δηλώσουν χρηματοδότηση και για την αποτυχία δήλωσης επιχορηγήσεων που είχαν λάβει μέσω άλλων ΜΚΟ.

Οι δύο ακτιβιστές προσέφυγαν κατά της κράτησής τους στα δικαστήρια του Αζερμπαϊτζάν, υποστηρίζοντας ότι δεν υπήρχαν αποδεικτικά στοιχεία που να στηρίζουν τις κατηγορίες, χωρίς όμως αποτέλεσμα.

Καταδικάστηκαν σε κάθειρξη οκτώ και επτά ετών, οι οποίες μετατράπηκαν σε φυλάκιση πέντε ετών. Η Leyla Islam gizi Yunusova αποφυλακίστηκε με αναστολή, ενώ ο σύζυγος της βγήκε από τη φυλακή λόγω ασθενείας.

Το ΕΔΔΑ υπενθυμίζει ότι η σύλληψη ατόμου που υποχρεούται να καταθέσει μάρτυρας πρέπει να γίνεται βάσει δικαστικής απόφασης, και έκρινε ότι η σύλληψη των προσφευγόντων και η στέρηση της ελευθερίας τους παραβίασαν την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.

Οι δικαστές έκριναν ότι παραβιάστηκαν βασικά δικαιώματα των δύο ακτιβιστών, μεταξύ των οποίων η έλλειψη δυνατότητας ένδικου μέσου στο οποίο να προσφύγουν κατά της κατάσχεσης των διαβατηρίων τους και της δέσμευσης των τραπεζικών τους λογαριασμών. Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ότι οι ενέργειες των αρχών είχαν σκοπό να παρεμποδίσουν το έργο των ΜΚΟ.