Tη σημασία της πρόσφατης ιστορικής καταδίκης της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) για την επαναπροώθηση γυναίκας τουρκικής καταγωγής στην Τουρκία τον Μάιο του 2019 ανέδειξαν χθες σε συνέντευξη Τύπου στην αίθουσα εκδηλώσεων του ΔΣΑ δικηγόροι της οργάνωσης Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, που εκπροσώπησε νομικά το θύμα. Στην εκδήλωση πήραν επίσης μέρος ο Ηλίας Τσαμπαρδούκας, επόπτης του Μηχανισμού Καταγραφής Περιστατικών Ατυπων Αναγκαστικών Επιστροφών της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, και ο Παύλος Ελευθεριάδης, καθηγητής Νομικών Σπουδών στο NYU Abu Dhabi και δικηγόρος στο γραφείο Francis Taylor Building στο Λονδίνο.
Οπως επισημάνθηκε, η απόφαση είναι σημαντική όχι μόνο εξαιτίας της πρώτης καταδίκης της χώρας μας από το ΕΔΔΑ για υπόθεση επαναπροώθησης, αλλά και επειδή το Δικαστήριο δέχτηκε ομόφωνα ότι στην Ελλάδα γίνονται συστηματικές επαναπροωθήσεις. Το ΕΔΔΑ αμφισβήτησε μάλιστα ευθέως τους ισχυρισμούς της κυβέρνησης ότι δεν κάνει επαναπροωθήσεις, αμφισβητώντας και την αξιοπιστία της έρευνας της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, την οποία επικαλείται συχνά η κυβέρνηση. Το Δικαστήριο σημειώνει ρητά ότι αντιθέτως στις καταγγελίες επαναπροώθησης πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι εκθέσεις πλήρως ανεξάρτητων και αξιόπιστων αρχών, όπως της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και του Συνηγόρου του Πολίτη, που παραθέτουν αξιόπιστα και σοβαρά στοιχεία ότι γίνονται συστηματικές επαναπροωθήσεις.
Στο συμπέρασμα ότι συστηματικές επαναπροωθήσεις δεν γίνονται μόνο στον Εβρο, αλλά και σήμερα στο Αιγαίο, κατέληξε το Δικαστήριο την ίδια ημέρα, εξετάζοντας άλλη υπόθεση επαναπροώθησης από τη Σάμο, παρόλο που σε αυτήν την υπόθεση δεν καταδίκασε την Ελλάδα διότι υπήρξαν αμφιβολίες σχετικά με τις φωτογραφίες που παρείχε ο προσφεύγων σχετικά με το αν πράγματι επαναπροωθήθηκε ο ίδιος.
Και στις δύο υποθέσεις, το Δικαστήριο του Στρασβούργου έφτασε στο σημείο ούτε λίγο ούτε πολύ να αμφισβητήσει ευθέως τη λειτουργία της Δικαιοσύνης και του κράτους δικαίου στην Ελλάδα, σημειώνοντας μάλιστα ότι σε υποθέσεις επαναπροώθησης δεν αποτελεί αποτελεσματικό ένδικο μέσο η κατάθεση μήνυσης των θυμάτων στην ελληνική Δικαιοσύνη και δεν χρειάζεται να υποβάλλεται μήνυση στα ελληνικά δικαστήρια.
Για «εμβληματική απόφαση που αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο συζητάμε για τις επαναπροωθήσεις στην Ελλάδα» έκανε λόγο ο Αλέξανδρος Κωνσταντίνου. «Η βασική συζήτηση επικεντρωνόταν κυρίως στο αν γίνονται ή όχι επαναπροωθήσεις. Μετά την απόφαση η συζήτηση γίνεται σε άλλη βάση», σημείωσε. Υπογράμμισε την επισήμανση του Δικαστηρίου ότι η ελληνική έννομη τάξη δεν παρέχει αποτελεσματική προστασία στις υποθέσεις αυτές, εγείροντας κρίσιμα ερωτήματα για τη σοβαρότητα της ποινικής διαδικασίας στην Ελλάδα.
Αγνόησαν τις αποδείξεις
Η Κλοτίλδη Προύντζου σημείωσε ότι η μήνυση της γυναίκας απορρίφθηκε μετά την προκαταρκτική εξέταση λόγω έλλειψης αποδείξεων, παρόλο που στη συγκεκριμένη υπόθεση υπήρχαν πλήθος αποδεικτικά στοιχεία, μεταξύ των οποίων δύο φωτογραφίες της γυναίκας στην πλατεία της Νέας Βύσσας, όπου συνελήφθη άτυπα, αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σχεδόν σε πραγματικό χρόνο, η επικοινωνία της με Τούρκο δημοσιογράφο αλλά και η ύπαρξη αυτόπτη μάρτυρα, ενός δικηγόρου που ακολούθησε με το αυτοκίνητό του τα περιπολικά της αστυνομίας που μετέφεραν τη γυναίκα, αφού την είχαν συλλάβει άτυπα. Υπήρχαν μάλιστα έγγραφα από την Τουρκία που έδειχναν ότι η γυναίκα, μετά την επαναπροώθησή της, φυλακίστηκε για δύο χρόνια στην Τουρκία, όπου διωκόταν.

Η κ. Προύντζου επισήμανε την παράλειψη του εισαγγελέα να κλητεύσει μάρτυρες τους αστυνομικούς που βρίσκονταν σε υπηρεσία την κρίσιμη ημέρα, όπως και ότι δεν πάρθηκαν μέτρα ώστε να καταθέσει ο αδελφός της γυναίκας στον εισαγγελέα και άλλοι μάρτυρες, η κατάθεση των οποίων θα ήταν κρίσιμη, καθώς μάλιστα διέθεταν καίριο οπτικοακουστικό υλικό στην πρωτότυπη μορφή του.
Υπογράμμισε επίσης το ταυτολογικό σκεπτικό με το οποίο απέρριψε εντέλει ο εισαγγελέας Ορεστιάδας τη μήνυση, ισχυριζόμενος ότι τάχα η αστυνομία έχει σαφείς οδηγίες και καθορισμένη αποστολή να εξετάζει την αίτηση ασύλου οποιουδήποτε υποβάλλει αίτηση και ότι οι ελληνικές αρχές δεν προχωρούν σε επαναπροωθήσεις. Με παρόμοιο σκεπτικό είχε απορριφθεί στην ελληνική Δικαιοσύνη η μήνυση των θυμάτων και των συγγενών για το τραγικό πολύνεκρο ναυάγιο στο Φαρμακονήσι, για το οποίο καταδικάστηκε μετά από χρόνια η Ελλάδα στο ΕΔΔΑ.
Δικαίωση
«Η εμβληματική απόφαση δικαιώνει τα χιλιάδες θύματα επαναπροωθήσεων που καταγγέλλουν αυτές τις πρακτικές με συνέπεια και συνέχεια. Δικαιώνει και όλους όσους εκπροσωπούμε τα θύματα ενώπιον των ελληνικών αρχών και αντιμετωπιζόμαστε με πολύ βαριές κατηγορίες, όπως προδότες της Ελλάδας. Αναρωτιέται κανείς, όταν έχει επανειλημμένες καταδίκες από το ΕΔΔΑ η Ελλάδα επειδή παραβιάζουν τον νόμο κρατικά όργανα ή επειδή δεν κάνει σωστά τη δουλειά της η ελληνική Δικαιοσύνη, ποιος στρέφεται πραγματικά κατά της Ελλάδας με τις πράξεις και τις παραλείψεις του;» σημείωσε η υπεύθυνη της Νομικής Υπηρεσίας του ΕΣΠ, Μαρία Παπαμηνά.
Και αναρωτήθηκε αν μετά την απόφαση θα σταματήσουν οι επαναπροωθήσεις ή αν θα ανοίξει και πάλι ο φάκελος της ποινικής διερεύνησης της υπόθεσης στην Ελλάδα, ακολουθώντας τις συστάσεις και την απόφαση του δικαστηρίου. Σημείωσε μάλιστα ότι έχουν υπάρξει εκατοντάδες προσφυγές στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για καταγγελίες επαναπροώθησης ή για ασφαλιστικά μέτρα προκειμένου να μη γίνουν επαναπροωθήσεις, ωστόσο οι ελληνικές αρχές τα τελευταία χρόνια δείχνουν να περιφρονούν και τις ίδιες τις αποφάσεις του ΕΔΔΑ.
Από την πλευρά του, ο Ηλίας Τσαμπαρδούκας, από τον Μηχανισμό Καταγραφής Περιστατικών Ατυπων Αναγκαστικών Επιστροφών, σημείωσε την παρέμβαση της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου στο Δικαστήριο με βάση την έκθεση του μηχανισμού για το 2022. Η έκθεση επισήμαινε ότι οι επαναπροωθήσεις δεν αποτελούν μεμονωμένο και περιστασιακό φαινόμενο αλλά έχουν πάρει συστηματικό και οργανωμένο χαρακτήρα, με καταμερισμό εργασίας μεταξύ των εμπλεκομένων όπως και με χρήση βαριάς υποδομής από τεχνολογικά μέσα, οχήματα, κτίρια.
Ο Παύλος Ελευθεριάδης επισήμανε ότι το Δικαστήριο παραλληλίζει την κατάσταση στα ελληνικά σύνορα με υποθέσεις που είχε εξετάσει σχετικά με βασανιστήρια κατηγορουμένων για συμμετοχή στην αλ Κάιντα από τη CIA σε ευρωπαϊκές χώρες όπως η Λιθουανία και η Βόρεια Μακεδονία. «Το Δικαστήριο είχε κρίνει ότι αυτές οι χώρες έφτιαξαν ένα πλαίσιο απόλυτης ανομίας. Είναι τρομερά ανησυχητικό ότι τα σύνορα της Ελλάδας έχουν γίνει ζώνες απόλυτης ανομίας», σημείωσε. Και παρατήρησε ότι είναι τέτοια η πεποίθηση του Δικαστηρίου για τη ζώνη εξαίρεσης και ανομίας στα ελληνικά σύνορα, ώστε δεν ζητά από τον καταγγέλλοντα να αποδείξει με αυστηρές αποδείξεις ότι επαναπροωθήθηκε, αλλά αντιθέτως αντιστρέφει το βάρος της απόδειξης και ζητά από την κυβέρνηση να αποδείξει ότι δεν ισχύει η καταγγελία της επαναπροώθησης αν κάποιος βρέθηκε στα σύνορα.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας