Τον Μάιο του 2023 ένας ασυνόδευτος ανήλικος πρόσφυγας από το Πακιστάν, 17 ετών, επικοινώνησε με το Πρόγραμμα «Protection for All Minors» και ζήτησε να συναντηθεί με κοινωνικό λειτουργό, κάτι που το απέφευγε συστηματικά ώς τότε. Στη συνάντηση, ανέφερε ότι δέχεται σεξουαλική παρενόχληση από ενήλικο συμπατριώτη του και έδειξε τα ενοχοποιητικά μηνύματα στο whatsapp, όπως και ότι δεχόταν εκφοβισμό από συνομηλίκους του, που τον φωτογράφησαν γυμνό ενώ είχε χάσει τις αισθήσεις του από αλκοόλ και κυκλοφορούσαν τις φωτογραφίες μέσω εφαρμογών. Ο κοινωνικός λειτουργός ενημέρωσε τον Εθνικό Μηχανισμό Επείγουσας Ανταπόκρισης (ΕΜΕΑ) της Γενικής Γραμματείας Ευάλωτων Πολιτών και Θεσμικής Προστασίας, τον εισαγγελέα Ανηλίκων και τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος με αποτέλεσμα να βρεθεί αυθημερόν θέση σε Επείγουσα Δομή Φιλοξενίας και να γίνουν οι διαδικασίες για την προστασία του.
Πρόκειται για μία από τις επιτυχημένες παρεμβάσεις του προγράμματος που καταγράφονται στην έκθεση «Τα αόρατα ασυνόδευτα παιδιά: αναφορά του προγράμματος Protection for All Minors», η οποία δημοσιοποιήθηκε την Τρίτη. Το πρόγραμμα το υλοποιεί από τον Αύγουστο του 2022 η οργάνωση Intersos σε συνεργασία με το Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού, υπό τον συντονισμό του ΕΜΕΑ και της Γενικής Γραμματείας Ευάλωτων Πολιτών και Θεσμικής Προστασίας.
Aπευθύνεται σε ασυνόδευτους ανηλίκους που ζουν εκτός δομών φιλοξενίας, σε επισφαλείς συνθήκες διαμονής, ιδίως σε διαμερίσματα με ενήλικους συμπατριώτες τους, ή είναι άστεγοι. Το πρόγραμμα τους παρέχει νομική υποστήριξη στη διαδικασία ασύλου και ένα πλαίσιο προστασίας και προοπτικής, μέσω της πλαισίωσής τους με επαγγελματίες ψυχικής υγείας, κοινωνικούς λειτουργούς, δικηγόρους και διερμηνείς, ενώ λειτουργεί στο κέντρο της Αθήνας ένα κέντρο ημέρας, το Urban Safe Space, που ενθαρρύνει τα παιδιά να βρουν προστασία σε δομές επείγουσας φιλοξενίας και σε διαμερίσματα ημιαυτόνομης διαβίωσης. Το πρόγραμμα παρέχει επίσης υποστήριξη σε παιδιά που εντοπίζονται εκτός Αττικής, σε συνεργασία με τοπικούς φορείς.
Τα αποτελέσματα έρευνας μέσω φόκους γκρουπ έδειξαν ότι τα περισσότερα παιδιά ονειρεύονται να εργαστούν ή να ανοίξουν δική τους επιχείρηση, κυρίως στον τομέα του εμπορίου ή της εστίασης, και είναι αποφασισμένα να έχουν ένα καλύτερο μέλλον στην Ελλάδα ή σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ανησυχούν όμως για τη χρονοβόρα και δύσκολη διαδικασία ασύλου, καθώς περιμένουν μήνες ή και χρόνια για να βγουν τα έγγραφα, γεγονός που περιορίζει την πρόσβασή τους στην αγορά εργασίας και σε βασικές υπηρεσίες, ενώ τους προκαλεί φόβο για σύλληψη και απέλαση.
Πολλά παιδιά αναφέρουν ότι αποφεύγουν πολυσύχναστα μέρη, όπως η Ομόνοια, για να μην έρθουν σε επαφή με την αστυνομία, καθώς έχουν υποστεί τη διαδικασία της εξακρίβωσης στοιχείων με κατάσχεση και καταστροφή των εγγράφων τους.
Πολλά παιδιά, ενώ αναγνωρίζουν ότι οι δομές φιλοξενίας τούς παρέχουν περισσότερη ασφάλεια σε περίπτωση ανάγκης, προτιμούν να ζουν μόνα ή με συγγενείς και να εργάζονται, καθώς αισθάνονται μεγαλύτερη αυτονομία και ελευθερία, σε σχέση με τους αυστηρούς περιορισμούς των δομών. Επιδιώκουν, επίσης, τη δυνατότητα νόμιμης εργασίας, προκειμένου να βοηθήσουν οικονομικά την οικογένειά τους πίσω στην πατρίδα τους ή να ξεπληρώσουν τους διακινητές. Πολλά εκδηλώνουν ενδιαφέρον για την εκπαίδευση, ωστόσο αρκετά αναμένουν να ολοκληρωθεί η εγγραφή τους στο σχολείο.
Κρίσιμο ζήτημα που τα απασχολεί είναι η ενηλικίωσή τους, καθώς φοβούνται ότι θα χάσουν την προστασία και τις όποιες παροχές δικαιούνται όντας ανήλικοι.
Από την πλευρά του, ο διευθυντής της Intersos Hellas, Απόστολος Βεΐζης, υπογραμμίζει την ανάγκη συντονισμένης και ολιστικής παρέμβασης της πολιτείας και των εμπλεκόμενων φορέων. «Η αναγνώριση του ζητήματος, η ολιστική διαχείρισή του και οι συνδυαστικές ενέργειες για την προστασία και την υποστήριξη των ασυνόδευτων ανηλίκων θα έχει θετικό αποτέλεσμα και για τους ασυνόδευτους ανήλικους και για την κοινωνία που τους υποδέχεται. Τα περισσότερα παιδιά θέλουν να μείνουν στην Ελλάδα. Φτάνει να θεωρήσουμε ότι είναι δικά μας παιδιά και να τα αντιμετωπίσουμε αναλόγως. Είναι εφικτό αν λειτουργήσουμε βάσει στρατηγικής και όχι με τη λογική της ευκαιριακής αντιμετώπισης. Χρειάζεται συνολική στρατηγική από την πλευρά του υπουργείου, ώστε οι φορείς που εμπλέκονται να λειτουργούν κάτω από κοινή ομπρέλα και σε συνδυασμό και συνεργασία μεταξύ τους», σημειώνει ο κ. Βεΐζης.
Σε δύο χρόνια εντόπισαν 1.384 παιδιά
Από τον Οκτώβριο του 2022 μέχρι τον περασμένο Σεπτέμβριο εντοπίστηκαν 1.384 ασυνόδευτοι ανήλικοι μέσω του προγράμματος. Οι περισσότεροι παραπέμφθηκαν στο πρόγραμμα από τον Εθνικό Μηχανισμό, μερικές εκατοντάδες εντοπίστηκαν στα κατά τόπους γραφεία Ασύλου από επαγγελματίες του προγράμματος και ένας μικρός αριθμός προσήλθε αυθόρμητα στα γραφεία του προγράμματος.
Είναι αγόρια σε ποσοστό 98%, ηλικίας 15 και άνω σε ποσοστό μεγαλύτερο του 95%, τα περισσότερα αιγυπτιακής καταγωγής, ιδίως από το 2023 και μετά, ενώ υπάρχουν σε μικρό ποσοστό παιδιά από αφρικανικές ή άλλες αραβικές χώρες. Περίπου 80 παιδιά βρίσκονταν σε ευάλωτη κατάσταση εξαιτίας και άλλων λόγων πέραν της ηλικίας τους: σοβαροί λόγοι υγείας, κακοποίηση, σεξουαλικός προσανατολισμός, ταυτότητα φύλου, ζητήματα ψυχικής υγείας, κράτηση, παραβατικότητα, αναγκαστικός γάμος, εγκυμοσύνη.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας