«Ξέρω και εγώ τι σημαίνει να είσαι δεσμώτης. Οποιος δεν είναι ελεύθερος, είναι δυστυχισμένος. Πίσω από τα κάγκελα μου λείπουν τα πάντα. Χάνω την ελευθερία, την επικοινωνία, το φως. Χάνω τη ζωή και την ανθρωπιά. Χάνω τα καλύτερά μου χρόνια. Ξέρεις πόσα χρόνια δεν έχω δει ένα αληθινό μωρό παιδί; Εχω ξεχάσει πώς είναι τα παιδιά. Ζω μισός».
Αυτά είναι κάποια από τα λόγια που έγραψαν οι μαθητές-κρατούμενοι του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας των Φυλακών Κέρκυρας στην παράσταση που ανέβασαν για το τέλος της σχολικής χρονιάς. Μια παράσταση βασισμένη στον «Προμηθέα Δεσμώτη» του Αισχύλου, σε μετάφραση του Γιώργου Μπλάνα, στην οποία ο Χορός των Ωκεανίδων που συνομιλεί με τον πρωταγωνιστή αντικαταστάθηκε από βιώματα και μαρτυρίες των ίδιων των κρατουμένων. Αντιλαμβανόμενοι τον Προμηθέα ως πολιτικό κρατούμενο που μιλάει για την εξουσία που ασκεί πάνω του ο Δίας, με τη σειρά τους, παίρνοντας τη θέση του Χορού ακούνε τους προβληματισμούς του, τον συμβουλεύουν και μιλούν για κάθε μορφής εξουσία που βασανίζει εκείνους. Μέσω των τεχνικών του θεάτρου ντοκουμέντο και επινόησης για κάτι λιγότερο από μία ώρα, βγαίνοντας από το καθεστώς της δικής τους τιμωρίας, έγιναν οι συνομιλητές του τιμωρημένου από τον Δία Προμηθέα, όσο ο αετός τού έτρωγε το συκώτι. Και εκείνη τη στιγμή ήταν ελεύθεροι, χάρη στο σχολείο.
«Νιώθουν έστω για λίγο ελεύθεροι. Οταν με κάθε ευκαιρία λένε ότι το σχολείο τούς έχει αλλάξει προς το καλύτερο, ότι είναι το καταφύγιό τους, δεν γίνεται να μην το λάβει κάποιος υπόψη του. Δεν είναι μόνο λόγια, το βλέπεις, το νιώθεις ότι είναι έτσι. Οταν ανεβαίνουν τις σκάλες του σχολείου αφήνουν πίσω τους ό,τι γίνεται στα κελιά. Λάμπουν τα πρόσωπά τους. Είναι μεγάλη κουβέντα να σου λένε ότι εδώ νιώθουν άνθρωποι, βιώνουν τον σεβασμό, ο οποίος μέσα στον χώρο της φυλακής δεν υπάρχει αλλά πολλοί σου λένε ότι δεν τον είχαν ούτε έξω. Για αυτό ακριβώς δείχνουν και μεγάλο σεβασμό», λέει στην «Εφ.Συν.» η διευθύντρια του ΣΔΕ Φυλακών Κέρκυρας Φωτεινή Δημουλά και εξηγεί πόσο σημαντικό είναι να υπάρχουν όλες οι βαθμίδες του σχολείου σε όλες τις φυλακές. Το Κατάστημα της Κέρκυρας, όπως και πολλά άλλα, δεν έχει τμήμα Λυκείου, με αποτέλεσμα μαθητές που αποφοίτησαν τώρα από το ΣΔΕ να νιώθουν ότι βυθίζονται ξανά στο σκοτάδι.
«Το να δημιουργηθεί τμήμα Λυκείου είναι πραγματικά πάρα πολύ σημαντικό γιατί βλέπεις αυτούς τους ανθρώπους να ανυπομονούν, να λαχταρούν για τη συνέχεια, θεωρούν ότι κάθε σκαλί που ανεβαίνουν στη βαθμίδα της εκπαίδευσης τους δίνει περισσότερο οξυγόνο προς την ελευθερία, την αυτογνωσία, την αυτοσυνειδησία και τη βελτίωση. Σαν να παλεύουν μέσα από αυτό να σιγουρευτούν για το γεγονός ότι πατάνε πιο γερά στα πόδια τους. Οταν μπορεί κάποιος να έχει έναν στόχο, όταν δεν κινείται στο τίποτα, κάτι μέσα του αλλάζει. Οταν περιφέρεται κανείς σε ένα προαύλιο και κλείνεται σε ένα κελί, τι όνειρα μπορεί να κάνει; Οσο είναι στο σχολείο τόσο νιώθουν να ψηλώνουν μέσα τους. Χτίζεται ο καλύτερος εαυτός τους και άλλος δρόμος εκτός του να φτιαχτεί Λύκειο δεν υπάρχει. Αυτό που είναι εξαιρετικά σημαντικό και δημιουργείται στο σχολείο είναι το συναίσθημα της αυταξίας. Νιώθουν ότι υπάρχουν ως άνθρωποι. Αν κάπως μπορούν να βοηθηθούν, να αποκτήσουν αυτογνωσία και να κάνουν αυτοκριτική, είναι μέσω του σχολείου», συμπληρώνει η Φ. Δημουλά, τονίζοντας ότι η εκπαίδευση είναι η μόνη διέξοδος των κρατουμένων αφού στις Φυλακές Κέρκυρας εδώ και χρόνια δεν υπάρχει ούτε ψυχολόγος ούτε κοινωνικός λειτουργός, γεγονός που καθιστά δραματική τη διαβίωση των ανθρώπων σε συνθήκες εγκλεισμού.
Δηλώνει ευγνώμων απέναντι στους μαθητές της που της δίδαξαν πολιτισμό και βαθιά ευγένεια. «Εμαθα πάρα πολλά από αυτούς τους ανθρώπους. Στη θεωρία τα έλεγα μια χαρά με το βλέμμα του ανθρωπισμού και των δικαιωμάτων. Αλλά είναι η πρώτη φορά που βρέθηκα στον χώρο που όλα αυτά τα θεωρητικά τα είδα στην πράξη και τα βίωσα από εκείνους προς εμένα. Αυτό ήταν το τρομερό».
Οπως λέει στην «Εφ.Συν.» η Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής μετατοπίζοντας την ευθύνη στο υπουργείο Παιδείας, ο δρόμος για την ίδρυση Λυκείου εξαρτάται από τουλάχιστον τρία υπουργεία και απαραίτητη προϋπόθεση είναι να υπάρχει διορισμένος διευθυντής Δομών Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, θέση για την οποία πρέπει να υπάρξει πρώτα η αντίστοιχη προκήρυξη του αρμόδιου υπουργείου.
Την ίδια ώρα η διευθύντρια των Φυλακών Κέρκυρας Λίτσα Σταύρου, αντιλαμβανόμενη τη σοβαρότητα του αιτήματος, δεσμεύεται μέσω της «Εφ.Συν.» ότι τόσο εκείνη όσο και η φυλακή προτίθενται να βοηθήσουν τη φοίτηση όσων μαθητών επιλέξουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους ακόμα και με το πρόγραμμα των «κατ’ ιδίαν διδαχθέντων». «Υπάρχει ένα θέμα χωρητικότητας αλλά το βασικό είναι ότι δεν υπάρχει διευθυντής Δομών Εκπαίδευσης. Η φυλακή είναι διατεθειμένη να βοηθήσει και να επιτρέψει σε όσους μαθητές το αιτηθούν να παρακολουθούν και κάποια μαθήματα από εθελοντές καθηγητές στο σχολείο, παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει πρόβλεψη για Λύκειο», σημειώνει η Λ. Σταύρου.
Α. Κρατούμενος μαθητής
«Υπάρχουν άνθρωποι που μας πιστεύουν εδώ, σ’ αυτό το μικρό καταφύγιο»
Το σχολείο εδώ στην Κέρκυρα έγινε το καταφύγιό μου μέσα από τη δυστοπία της φυλακής. Εχω παρατηρήσει ότι πολλοί από τους συμμαθητές-συγκρατούμενούς μου μετά από ένα χρονικό διάστημα που παρακολουθούν μαθήματα εμφανίζουν αλλαγή στη συμπεριφορά τους και είναι εμφανής η όρεξή τους για μάθηση. Ενδιαφέρονται να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε Λύκειο και σε ΙΕΚ. Δυστυχώς όμως μετά από πολλά χρόνια αιτήματα να λειτουργήσει Λύκειο δεν υπάρχει κανένα ενδιαφέρον από τους φορείς. Ετσι οι κρατούμενοι γυρίζουν πάλι στον ρυθμό της ιδρυματοποίησης και στο καβούκι του φυλακόβιου. Είχα την ιδιότητα του παιδιού-σφουγγάρι από μικρός αλλά δεν είχα τη δυνατότητα στην εφηβεία μου να το διαχειριστώ αφού μεγάλωσα στα ιδρύματα και στον δρόμο. Επέλεξα με απόλυτη συνειδητότητα να επεκτείνω τις γνώσεις μου ώστε να δομήσω την ψυχοσυναισθηματική μου ωριμότητα. Βλέπω τους συμμαθητές μου αυτές τις ημέρες, που τελείωσε για εμάς ο Β’ Κύκλος, να είναι στεναχωρημένοι για το τι θα γίνει στη συνέχεια. Παρακαλούμε να γίνει κάτι με το Λύκειο γιατί είναι κρίμα αφού υπάρχει τέτοια ακόρεστη όρεξη για να μορφωθούμε και να σωφρονιστούμε μόνοι μας αφού μόνο με αυτόν τον τρόπο είναι εφικτό. Υπάρχουν άνθρωποι που μας πιστεύουν εδώ σ’ αυτό το μικρό καταφύγιο, που είναι ένα μικρό διαμάντι περικυκλωμένο από έναν ψηλό τοίχο. Ας μην μπουν κι άλλα τούβλα πάνω του.
Β. Κρατούμενος μαθητής
«Το σχολείο με έβαλε σε ένα άλλο μονοπάτι, μου άνοιξε το μυαλό»
Το σχολείο με έχει ηρεμήσει σαν άνθρωπο. Μου έχει δώσει μόρφωση που δεν την είχα, μου έχει δώσει ελπίδα για ζωή. Εγινα καλύτερος άνθρωπος. Είμαι σχεδόν 40 χρόνων και έχω περάσει πάνω από τα μισά μου χρόνια στη φυλακή. Το σχολείο με έβαλε σε ένα άλλο μονοπάτι, μου άνοιξε το μυαλό. Αγαπάω πολύ την ελληνική Ιστορία και γενικά την Ιστορία όλου του κόσμου, βρίσκω τη γαλήνη, ηρεμεί η ψυχή μου. Θέλω να σπουδάσω Ιστορία. Αν δεν βοηθήσει η κυβέρνηση να φτιαχτεί Λύκειο, μόνο κακό θα κάνει. Θα αφήσει πίσω τα παιδιά που έχουν όνειρα να αλλάξουν. Γιατί αυτός που θέλει να φτιαχτεί το σχολείο θέλει να αλλάξει. Μας επισκέφθηκαν τον Μάρτιο υπουργοί, τους ζήτησα να γίνει Λύκειο και μου είπαν «κάνουμε ό,τι μπορούμε». Το έχω φωνάξει παντού από την πρώτη μέρα αλλά μέχρι τώρα δεν έχει γίνει τίποτα. Το ότι οι κυβερνήσεις στην Ελλάδα δεν έχουν ανοίξει εδώ και χρόνια Λύκεια σε όλες τις φυλακές της χώρας είναι το μεγαλύτερο λάθος που έχουν κάνει. Οι δάσκαλοι που είχαμε αυτά τα χρόνια είναι οι καλύτεροι άνθρωποι που έχω συναντήσει στα 22 χρόνια που είμαι στη φυλακή.
Γ. Κρατούμενος μαθητής
«Μακάρι να φτιαχτεί Λύκειο, θα δώσει νόημα στην καθημερινότητά μας»
Ο μόνος τρόπος να κερδίσουμε είναι με στιλό και χαρτί. Το να μην έχουμε σχολείο εδώ στη φυλακή είναι σαν να είμαστε κάπου και διψάμε πολύ αλλά δεν υπάρχει πουθενά νερό. Οταν πηγαίνεις σχολείο, νιώθεις ότι είσαι άνθρωπος, νιώθεις ότι είσαι όπως οι άλλοι άνθρωποι που είναι έξω. Νιώθεις ότι είσαι ελεύθερος, γιατί δεν υπάρχει εξουσία πάνω σου. Και μαθαίνεις. Αλλάζει ο τρόπος που σκέφτεσαι. Οταν είσαι στη φυλακή χάνεις τον χρόνο σου. Αν πάρω απολυτήριο Λυκείου μπορώ να σπουδάσω ή να με πάρει κάποιος στη δουλειά του. Θέλω να σπουδάσω Ψυχολογία. Εγώ όταν πήγα σχολείο δεν ήξερα ούτε να διαβάζω ούτε να γράφω, τώρα κάνω και τα δύο. Με βοήθησε πάρα πολύ σε όλα. Μέχρι και στον τρόπο που σκέφτομαι. Κάναμε αυτή τη γιορτή. Εγώ έξω δεν είχα ξαναπαίξει θέατρο και χάρηκα πολύ. Κατάλαβα ότι όλοι οι άνθρωποι είναι δημιουργικοί, απλώς χρειάζονται τους κατάλληλους ανθρώπους οι οποίοι θα τους ξεκλειδώσουν. Οι διάλογοι βγήκαν μόνοι τους από τον καθένα μας. Ηταν ό,τι έχουμε μέσα μας. Ο καθένας είχε μέσα του αυτό το γαμώτο που σε πιάνει καμιά φορά. Αν η κοινωνία θέλει να έχει καλούς πολίτες πρέπει να φροντίσει πρώτα απ’ όλα την εκπαίδευση. Μακάρι να φτιαχτεί Λύκειο, θα δώσει νόημα στην καθημερινότητά μας, θα μας δώσει ελπίδα και νόημα. Ομως δυστυχώς δεν είναι στο δικό μας χέρι, εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι για αυτό.
Η απάντηση της Γ.Γ. Αντεγκληματικής Πολιτικής στην «Εφ.Συν.»
«Η επέκταση των εκπαιδευτικών μονάδων θεωρείται στόχος εξαιρετικής σημασίας. Στο πλαίσιο αυτό, το Υπουργείο μας, σε συνεργασία με το αρμόδιο Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού προχωρά στην υλοποίηση ενεργειών για την ίδρυση εκπαιδευτικών μονάδων στα Σωφρονιστικά Καταστήματα σύμφωνα με την προβλεπόμενη νομοθεσία (Ν. 4763/2020 –Α’ 254-, άρθρα 74-75). Κατ’ εφαρμογή των οικείων διατάξεων, ιδρύθηκαν, με ΚΥΑ των Υπουργών Παιδείας και Θρησκευμάτων, Προστασίας του Πολίτη και Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Δημοτικά Σχολεία στο Σ.Κ. Κορυδαλλού Ι, τον Σεπτέμβριο 2021 (ΚΥΑ αρ. Φ. 10/ΚΓ/10899/Δ1/07.09.2021 -ΦΕΚ Β’ 4265/15.09.2021) και στο Σ.Κ. Λάρισας, τον Αύγουστο 2022 (ΚΥΑ αρ. Φ. 10/99043/ΑΔ/Δ1/08.08.2022 -ΦΕΚ Β’ 4527/26.08.2022).
Επιπρόσθετα, πρόσφατα, το τρέχον έτος, με σχετικές ΚΥΑ ιδρύθηκαν Δημοτικά Σχολεία στο Σ.Κ. Κω, τον Απρίλιο 2024 (ΚΥΑ Φ10/37901/ΑΓ/Δ1/11.04.2024- Β’ 2353/19.04.2024) και στο Σ.Κ. Αμφισσας, τον Ιούνιο 2024 (ΚΥΑ Φ10/58969/ΑΓ/Δ1/31.05.24 -Β’ 3241/07.06.2024), ενώ είναι υπό εξέλιξη η ίδρυση νέων εκπαιδευτικών δομών σε Σωφρονιστικά Καταστήματα.
Επισημαίνεται ότι αρμόδιοι για την εισήγηση ίδρυσης νέων εκπαιδευτικών δομών, σύμφωνα με την προβλεπόμενη διαδικασία (Ν. 4763/2020 (Α’ 254) -άρθρα 74-75), είναι οι διευθυντές Δομών Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, κατόπιν διερεύνησης, μεταξύ άλλων, των εκπαιδευτικών αναγκών των κρατουμένων, οι οποίοι και αποστέλλουν τη σχετική εισήγηση μετά σχετικής Πρότασης Συμβουλίου Φυλακής του Καταστήματος στα συναρμόδια υπουργεία. Ως εκ τούτου η ίδρυση εκπαιδευτικών δομών (Δημοτικού, Γυμνασίου, ΣΔΕ, Λυκείου κ.λπ.) συναρτάται απόλυτα με την ύπαρξη αυτών των εκπαιδευτικών αναγκών.
Λαμβάνοντας υπόψη τα ως άνω και ειδικότερα όσον αφορά το Σ.Κ. Κέρκυρας αναφέρονται τα κάτωθι: Στο Σ.Κ. Κέρκυρας, επί του παρόντος, λειτουργεί Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας (ΣΔΕ) και υπάρχει η δυνατότητα των ενδιαφερόμενων κρατουμένων, κατόπιν αίτησής τους, υπαγωγής τους στο καθεστώς των “κατ’ ιδίαν διδαχθέντων” μαθητών Λυκείου για τη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία, στις προαγωγικές και πανελλαδικές εξετάσεις. Εν προκειμένω στο Σ.Κ. Κέρκυρας δεν κατέστη εφικτή η πλήρωση της θέσης διευθυντή Δομών Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΔΔΕΚ) (κατόπιν έκδοσης σχετικών αποφάσεων του ΥΠΑΙΘΑ), ο οποίος είναι αρμόδιος για την εισήγηση ίδρυσης νέων δομών εκπαίδευσης και κατάρτισης. Ως εκ τούτου, με την εκ νέου διενέργεια της διαδικασίας για την τοποθέτηση ΔΔΕΚ στο Κατάστημα, θα εκκινήσει και η διαδικασία για την ίδρυση νέων εκπαιδευτικών δομών (Λυκείου ή άλλης)».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας