Οι εκστρατείες «ενημέρωσης» που προειδοποιούν τους δυνάμει μετανάστες στις χώρες προέλευσης για τους κινδύνους της μετανάστευσης και τους παροτρύνουν να μην έρθουν στην πλούσια Δύση όχι μόνο δεν έχουν σχεδόν κανέναν αντίκτυπο στο κοινό στο οποίο απευθύνονται, αλλά μερικές φορές επιφέρουν και το αντίθετο αποτέλεσμα.
Αυτό έδειξε έρευνα του Ερευνητικού Ινστιτούτου για την Ειρήνη στο Οσλο (Peace Research Institute Oslo – PRIO) σε δείγμα 13.000 νέων σε δέκα χώρες της Αφρικής και της Ασίας, μεταξύ των οποίων το Αφγανιστάν, η Νιγηρία, η Σομαλία και η Τυνησία, χώρες με μεγάλο αριθμό προσφύγων και μεταναστών προς την Ευρώπη.
Η έρευνα καταρρίπτει άλλον ένα μύθο που διακινούν οι θιασώτες των αντιπροσφυγικών πολιτικών, κυρίως του Ακραίου Κέντρου και της Κεντροδεξιάς, μια «ιδεοληψία» καλύτερα, σύμφωνα με τον χαρακτηρισμό που αποδίδουν στους πολιτικούς αντιπάλους τους, κρατώντας για τον εαυτό τους τον χαρακτηρισμό του πραγματιστή. Αλλά η πραγματικότητα αποδεικνύεται πολύ διαφορετική.
«Σε ορισμένες περιοχές, ποσοστό μέχρι 86% των νέων είχαν δει ή ακούσει κατά τη διάρκεια του τελευταίου χρόνου κάποιο ενημερωτικό υλικό σε σχέση με τη μετανάστευση, συνήθως με τη μορφή των προειδοποιήσεων εναντίον της μετανάστευσης. Οι ενημερωτικές εκστρατείες περιλάμβαναν διαφημίσεις σε τηλεόραση, ραδιόφωνο και εφημερίδες, όπως και αφίσες, υλικό σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης και εκδηλώσεις.
Η ανάλυση βρήκε ότι οι προειδοποιητικές εκστρατείες κατά της μετανάστευσης σπάνια επηρέαζαν τις προσδοκίες των ανθρώπων να μεταναστεύσουν και ότι, όταν το έκαναν, συχνότατα συνδέονταν με μεγαλύτερη επιθυμία για φυγή. Το απροσδόκητο αποτέλεσμα ήταν ότι σε περισσότερο από τα δύο τρίτα των κοινοτήτων, η έκθεση σε προειδοποιήσεις κατά της μετανάστευσης συνδεόταν με μεγάλη επιθυμία μετανάστευσης», αναφέρει πρόσφατο δημοσίευμα στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου (prio.org).
Το αποτέλεσμα της έρευνας έχει σημασία καθώς στον βωμό άλλης μιας αντιπροσφυγικής ιδεοληψίας επενδύεται πακτωλός δημόσιου χρήματος για προπαγανδιστικές εκστρατείες που τελικά επιτυγχάνουν το αντίθετο αποτέλεσμα. Πεταμένα λεφτά. Μόνο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δώσει, όπως αναφέρει το δημοσίευμα, περισσότερα από 40 εκατομμύρια ευρώ σε αντιμεταναστευτική προπαγάνδα σε τρίτες χώρες από το 2015. Προκύπτει το ερώτημα πώς ξοδεύει αφειδώς χρήματα η Ευρώπη σε πολιτικές που αποδεικνύονται ατελέσφορες, χωρίς μετρήσεις κόστους-οφέλους και χωρίς στοιχεία για τον πραγματικό αντίκτυπο.
Η μέθοδος Σημίτη
Είναι χαρακτηριστικό ότι σε μια κατεξοχήν αντιπροσφυγική ομιλία του το 2016, ο υπερσυντηρητικός και στενόμυαλος χαρακτήρας της οποίας υπογραμμιζόταν από την προηγούμενη τοποθέτηση του πρώην Ιταλού πρωθυπουργού Μάσιμο ντ’Αλέμα, ο οποίος έδινε έμφαση στην ανάγκη να υπάρξουν πολιτικές προστασίας των προσφύγων και των μεταναστών, ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης οραματιζόταν ακριβώς τέτοιες μεθόδους για την αποτροπή της μετανάστευσης.
«Ανάμεσα στις προτάσεις που κατέθεσε ήταν […] να αναπτύξει η Ε.Ε. ενημερωτικά προγράμματα που θα πληροφορούν τους επίδοξους πρόσφυγες ότι δεν είναι επίγειος παράδεισος η Ευρώπη, έτσι ώστε οι νέοι στις αναπτυσσόμενες χώρες να αναζητούν δουλειά στην πατρίδα τους και να μην επαναπαύονται ότι θα έχουν εύκολη ζωή στην ευημερούσα Ευρώπη» έγραφε τότε η «Εφ.Συν.» για την ομιλία Σημίτη στο διεθνές συνέδριο «Greece Forward II: Προοδευτικές λύσεις και προτάσεις για το προσφυγικό» που συνδιοργάνωναν το FEPS και το Δίκτυο για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη.
Ο «οραματιστής» Νότης
Το όραμα ανέλαβε να κάνει πράξη ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Νότης Μηταράκης, λίγο μετά την επανασύσταση του υπουργείου, αναθέτοντας σε εταιρεία που συστάθηκε ad hoc προπαγανδιστική εκστρατεία κατά της μετανάστευσης σε ιστότοπους, μέσα κοινωνικής δικτύωσης και εφημερίδες του Αφγανιστάν, κόστους περίπου 73.532 ευρώ.
Την απόφαση-ντροπή, αν μη τι άλλο χειρότερο, με θέμα «Απευθείας ανάθεση παροχής υπηρεσιών υλοποίησης ενημερωτικής καμπάνιας σε τρίτες χώρες», υπέγραφε ο γενικός γραμματέας Μετανάστευσης Πάτροκλος Γεωργιάδης στις 15 Σεπτεμβρίου 2021, ένα μήνα μετά την κατάληψη της Καμπούλ από τους Ταλιμπάν. «Σκοπός είναι θεωρητικά οι νεότερες ηλικιακές ομάδες στη χώρα που χρησιμοποιούν όσο μπορούν τα διεθνή social media να βομβαρδιστούν από μηνύματα και εικόνες αποτρεπτικές για μία πιθανή προσπάθεια μετανάστευσης προς την Ευρώπη μέσω της Ελλάδας», έγραφε η «Αυγή» που αποκάλυψε το θέμα. Είχαν προηγηθεί άλλα 24.514 ευρώ για «σχεδιασμό καμπάνιας ενημέρωσης σε χώρες προέλευσης για τη μείωση – αποτροπή παράτυπων μεταναστευτικών ροών» και πάει λέγοντας, ενώ στη διάθεση του υπουργείου βρίσκονται μυστικά κονδύλια για πάσα χρήση.
Το γιατί αυτές οι καμπάνιες, πέρα από τον αντιδραστικό, ξενοφοβικό χαρακτήρα τους, αποδεικνύονται και αναποτελεσματικές, επιχειρούν να το εξηγήσουν οι ερευνητές του PRIO: «Yπάρχουν δύο πιθανές εξηγήσεις γι’ αυτή τη συμπεριφορά. Πρώτον, η επαναλαμβανόμενη έκθεση σε πληροφορίες για τη μετανάστευση μπορεί να κάνει πιο γνωστή τη δυνατότητα της μετανάστευσης. Δεύτερον, τα άτομα που προσδοκούν να μεταναστεύσουν δίνουν μεγαλύτερη προσοχή στις πληροφορίες για το θέμα και συνεπώς είναι πιο πιθανό να προσέξουν και να ανακαλέσουν καμπάνιες. Ωστόσο, η προσοχή που δίνουν στα μηνύματα δεν σημαίνει ότι θα αλλάξουν στάση απέναντι στη μετανάστευση».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας