Σε αδιέξοδο η πολιτική των απελάσεων για πρόσφυγες και μετανάστες

Αμετάβλητος παραμένει ο αριθμός των απελάσεων από την Ελλάδα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ. που παρουσίασε ο Συνήγορος του Πολίτη Ανδρέας Ποττάκης χθες σε συζήτηση στρογγυλής τραπέζης που διοργάνωσε η ανεξάρτητη αρχή στο αμφιθέατρο του υπουργείου Δικαιοσύνης, όπου και ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, Πάτροκλος Γεωργιάδης, παραδέχτηκε το αδιέξοδο.

Πρόκειται βέβαια για το αδιέξοδο μιας ιδεοληπτικής πολιτικής που βασίζεται στο ανελέητο, πανάκριβο και ανέφικτο κυνήγι ανθρώπων προς απέλαση, αντί να επενδύσει τους ίδιους πόρους σε πολιτικές ένταξης, που θα είχαν σύντομα πολλαπλάσια ωφέλη για τις τοπικές κοινωνίες. Ακούγεται βέβαια παράδοξο και υποκριτικό το επιχείρημα ότι οι απελάσεις διαφυλάσσουν το κύρος του συστήματος ασύλου, όταν το κύρος αυτό το υπονομεύουν εκ βάθρων οι ίδιες αδιέξοδες αντιπροσφυγικές και αντιμεταναστευτικές πολιτικές που ευαγγελίζονται τάχα κλειστά σύνορα και ανέφικτες μαζικές απελάσεις μόνο και μόνο για να αποκομίσουν πολιτικά οφέλη από την εκμετάλλευση του φόβου.

Οπως έγινε φανερό στην εκδήλωση με θέμα «Το ευρωπαϊκό πλαίσιο των αναγκαστικών επιστροφών: εξελίξεις και προκλήσεις», ευρωπαϊκό πλαίσιο δεν υπάρχει, οι εξελίξεις είναι λιγοστές και οι προκλήσεις παραμένουν, αν δεν μεγεθύνονται. «Οι αναγκαστικές επιστροφές έχουν πολύ μικρή αποτελεσματικότητα», σημείωσε ο κ. Ποττάκης, καθώς τέσσερις στις πέντε αποφάσεις απέλασης πανευρωπαϊκά παραμένουν ανεφάρμοστες. Οι απελάσεις σε όλη την Ευρώπη ανήλθαν φέτος σε 70.000, περίπου οι μισές από πέρσι, ενώ οι αποφάσεις απέλασης ανέρχονται σε 400.000. Μάλιστα, οι απελάσεις αυτές δεν αφορούν όσους έφτασαν στην Ευρώπη μετά το 2015 κυρίως από χώρες της Ασίας και της Αφρικής.

Στην Ελλάδα, από την αρχή της χρονιάς μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου, έγιναν 2.515 απελάσεις, αριθμός μειωμένος σε σχέση με τις 2.643 απελάσεις πέρσι. Στη συντριπτική πλειονότητα αφορούν Αλβανούς πολίτες και ακολούθως Γεωργιανούς και δεν έχουν σχέση με όσους έφτασαν στη χώρα τα τελευταία χρόνια. Αποδεικνύεται έτσι άλλη μια επικοινωνιακή φούσκα ο ισχυρισμός του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου Νότη Μηταράκη ότι τάχα ο αριθμός όσων έφυγαν από τη χώρα φέτος ξεπέρασε τον αριθμό όσων έφτασαν. Επικοινωνιακή φούσκα αποδεικνύονται και οι εξαγγελίες του υπουργού για σημαντική αύξηση των απελάσεων, όπως και συνολικά το αφήγημα της Ν.Δ. ότι για τον μικρό αριθμό απελάσεων έφταιγε ο ΣΥΡΙΖΑ και ότι οι απελάσεις θα αυξάνονταν εντυπωσιακά μόλις αναλάμβανε η Ν.Δ.

Καμία αυτοκριτική δεν έκανε γι’ αυτά ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Μετανάστευσης, αναγνώρισε όμως το αδιέξοδο της κυβερνητικής πολιτικής. «Εχουμε ολοκληρώσει δεκάδες χιλιάδες εκκρεμείς υποθέσεις ασύλου με ταχύτητα, επισπεύδουμε τις αποφάσεις σε β’ βαθμό, αλλά το πρόβλημα παραμένει. Οι άνθρωποι παραμένουν στην Ελλάδα ή και την Ευρώπη εξαιτίας του πολύ μικρού αριθμού επιστροφών, είτε οικειοθελών είτε αναγκαστικών», είπε.

Απέδωσε το αδιέξοδο στην αδυναμία να υπάρξει κοινό σύστημα ασύλου στην Ε.Ε., όπως και στη διαφορετική συμπεριφορά των χωρών προέλευσης ως προς την υποδοχή των απελαθέντων. Οπως είπε, με περισσότερες χώρες της υποσαχάριας Αφρικής δεν υπάρχουν καν διπλωματικές σχέσεις.

Ηταν όμως ο πρώτος που έσπευσε να υπονομεύσει την ευρωπαϊκή διάσταση του ζητήματος όταν η συζήτηση έφτασε στο αίτημα των ευρωπαϊκών θεσμών να θεσπιστεί ανεξάρτητος, αξιόπιστος και αποτελεσματικός μηχανισμός επιτήρησης των δικαιωμάτων στα σύνορα. «Εχει κλείσει το θέμα για την κυβέρνηση», είπε ο κ. Γεωργιάδης, υπέρμαχος ξαφνικά της εθνικής κυριαρχίας στο εσωτερικό της Ε.Ε. Δεν πέρασε απαρατήρητη η διαφοροποίησή του από τον υπουργό. Αντίθετα από τον κ. Μηταράκη, ο κ. Γεωργιάδης συμπεριέλαβε στους ανεξάρτητους φορείς που μπορούν να αναλάβουν το έργο στην Ελλάδα τον Συνήγορο του Πολίτη και την Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, πρόταση την οποία καλωσόρισε ο κ. Ποττάκης.

Στις θετικές εξελίξεις συγκαταλέγονται τα στοιχεία για μείωση κατά 25% των κρατούμενων προς απέλαση, που ανέρχονται σε περίπου 1.400 σε Κέντρα Κράτησης και σε 670 σε Αστυνομικά Τμήματα. Ιδίως οι κρατούμενοι σε Αστυνομικά Τμήματα έχουν μειωθεί στο μισό, ενώ ο Συνήγορος διαπίστωσε αισθητή βελτίωση της αστυνομίας κατά τις απελάσεις.

Στις εκπαιδεύσεις των αστυνομικών αναφέρθηκε ο υποστράτηγος Δημήτριος Μάλλιος, προϊστάμενος Κλάδου Αλλοδαπών και Προστασίας Συνόρων της ΕΛ.ΑΣ., μιλώντας για συνειδητή προσπάθεια βελτίωσης των υποδομών των Κέντρων Κράτησης. «Θεωρούμε ότι η διαφάνεια, ο έλεγχος και η λογοδοσία είναι συστατικά στοιχεία μιας υπηρεσίας που θέλει να λειτουργεί καλά και να σέβεται τη συνταγματική τάξη και το νομικό πλαίσιο. Οπότε ακόμα και ο όρος συμμόρφωση που χρησιμοποιήσατε, για μας δεν είναι σκληρός όρος. Να είστε βέβαιος ότι θα συνεχίσουμε», παρατήρησε απευθυνόμενος στον Συνήγορο ο κ. Μάλλιος. Βέβαια, η πραγματικότητα στο πεδίο, όπως και οι κινήσεις του αρχηγείου και της πολιτικής ηγεσίας της αστυνομίας δείχνουν ότι η αστυνομία κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση.