Πιέσεις μέσω κονδυλίων από Ε.Ε. για τις επαναπροωθήσεις

Σφίγγει ο κλοιός για τη διερεύνηση των καταγγελιών για τις παράνομες επαναπροωθήσεις των ελληνικών αρχών στο Αιγαίο και στον Εβρο, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κλιμακώνει τις πιέσεις στην ελληνική κυβέρνηση προκειμένου να δημιουργήσει έναν ανεξάρτητο και αποτελεσματικό μηχανισμό διερεύνησης των πολλών και σοβαρών καταγγελιών που τεκμηριώνονται σε πλήθος δημοσιεύματα του διεθνούς και του ελληνικού Τύπου, όπως και σε εκθέσεις οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και διεθνών οργανισμών.

Πρόκειται για αίτημα που επαναλαμβάνει διαρκώς με ολοένα αυξανόμενη ένταση μετά τον Μάρτιο του 2020 η Ευρωπαία επίτροπος Ιλβα Γιόχανσον, καθώς τα στοιχεία για τις επαναπροωθήσεις Λιμενικού και Αστυνομίας εκθέτουν την ίδια την πολιτική της Ε.Ε. στα σύνορα. Μέχρι στιγμής, η ελληνική κυβέρνηση δείχνει να αγνοεί επιδεικτικά το αίτημα της επιτρόπου, η οποία πρόσφατα έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο να κινηθεί η διαδικασία επί παραβάσει των ιδρυτικών συνθηκών της Ε.Ε. κατά της Ελλάδας.

Οπως αποκαλύπτει δημοσίευμα του γερμανικού περιοδικού Spiegel, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει βάλει βέτο στην αποδέσμευση έκτακτων κονδυλίων ύψους 15,8 εκατομμυρίων προς την Ελλάδα από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας και Συνόρων, θέτοντας ως προϋπόθεση να θεσπίσει η Ελλάδα ανεξάρτητο μηχανισμό επιτήρησης των καταγγελιών για επαναπροωθήσεις, χωρίς τη συμμετοχή κρατικών αρχών, και ιδίως της Αστυνομίας, του Λιμενικού ή και της Frontex.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η κ. Γιόχανσον δηλώνει στο Spiegel: «Η Ελλάδα έχει ζητήσει πρόσθετη χρηματοδότηση για προστασία συνόρων, ιδίως στο Αιγαίο. Είπαμε ότι μια τέτοια χρηματοδότηση πρέπει να συνδεθεί με τη θέσπιση ενός μηχανισμού επιτήρησης των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Αναμένω να υπάρξει πρόοδος σ' αυτό το ζήτημα».

Η είδηση για πάγωμα της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης στις επιχειρήσεις της Frontex στην Ελλάδα και στις διαδικασίες φύλαξης συνόρων ήρθε από δημοσίευμα της «Καθημερινής» («Εβρος – Ανατολικό Αιγαίο: σχέδια έκτακτης ανάγκης από ΕΛ.ΑΣ. και Λιμενικό», Γιάννης Σουλιώτης, 22/8/2021), ωστόσο πηγές του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου διέψευσαν ότι υπάρχει τέτοιο ζήτημα.

Παρ' όλα αυτά, το δημοσίευμα του Spiegel επιβεβαιώνει ότι υπάρχουν έντονες διεργασίες στο παρασκήνιο, με την Επιτροπή να πιέζει ασφυκτικά πια την κυβέρνηση να τηρήσει τις υποχρεώσεις της για σεβασμό του διεθνούς δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση της «Εφ.Συν.», πηγές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποκαλύπτουν ότι η Ελλάδα είχε συμφωνήσει να θεσπίσει τον περασμένο Ιούνιο ανεξάρτητο μηχανισμό επιτήρησης των παραβιάσεων στα σύνορα, κάτι για το οποίο αποφεύγει κάθε αναφορά δημοσίως στην Ελλάδα η κυβέρνηση. Παρά τη δέσμευσή της, δεν έχει προχωρήσει στη θέσπιση του μηχανισμού, γεγονός που, όπως φαίνεται, αναγκάζει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καταφύγει σε άλλα μέσα για να αναγκάσει την Ελλάδα.

Η δήλωση των πηγών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην εφημερίδα μας έχει ως εξής:

«Η Επιτροπή υποστηρίζει οικονομικά τα κράτη-μέλη, περιλαμβανομένης της Ελλάδας, στη διαχείριση των εξωτερικών ευρωπαϊκών συνόρων μέσω του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας και Συνόρων με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία και τη Χάρτα Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. Αυτή η υποστήριξη δεν έχει σταματήσει. Η Frontex συνεχίζει τις κοινές επιχειρήσεις της στην Ελλάδα.

»Σε ό,τι αφορά τις αναφορές και τις καταγγελίες για επαναπροωθήσεις και κακομεταχείριση στα εξωτερικά σύνορα, η Επιτροπή ανησυχεί βαθιά για τις επίμονες και αυξανόμενες αναφορές και καταγγελίες επαναπροωθήσεων και κακομεταχείρισης και τις αντιμετωπίζει με μεγάλη σοβαρότητα.

»Η Επιτροπή συνεχίζει να καλεί όλα τα εμπλεκόμενα κράτη-μέλη να διερευνήσουν πλήρως και με αξιοπιστία όλες τις καταγγελίες, να διασταυρώσει απολύτως τα γεγονότα και να προβεί σε όλες τις αναγκαίες ενέργειες, αν και όταν αποδειχτούν σφάλματα.

»Η Επιτροπή πρότεινε επίσης να συστήσει έναν ανεξάρτητο μηχανισμό επιτήρησης για όλα τα κράτη-μέλη σε όλα τα εξωτερικά σύνορα.

»Η Επιτροπή επιδιώκει συμπαγείς διμερείς συνομιλίες με έναν αριθμό κρατών-μελών ώστε να προωθήσει την εφαρμογή του μηχανισμού όπου χρειάζεται περισσότερο.

»Οι ελληνικές αρχές, μαζί με την επικεφαλής της ομάδας δράσης της Επιτροπής, συμφώνησαν να συστήσουν μια ομάδα εργασίας για να εγκαθιδρύσουν έναν τέτοιο μηχανισμό επιτήρησης τον φετινό Ιούνιο. Για την Επιτροπή αποτελεί προτεραιότητα να διασφαλίσει ότι οι ελληνικές αρχές θα εγκαθιδρύσουν ομαλά έναν τέτοιο ανεξάρτητο και αξιόπιστο μηχανισμό επιτήρησης που θα βοηθήσει να μπει φρένο στις παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων στα σύνορα, όπως και να διασφαλίσει την ύπαρξη διαδικασιών ώστε να διερευνώνται αποτελεσματικά όλες οι καταγγελίες για παρόμοιες παραβιάσεις. Πρόκειται για κρίσιμο παράγοντα της βελτίωσης της διαχείρισης συνόρων και μετανάστευσης στην Ελλάδα».