Yποσχετικός λόγος και κορόιδα

Πότε ο πολιτικός λόγος είναι ειλικρινής; Οταν μας λέει πράγματα που δεν θέλουμε να ακούσουμε και κλείνουμε τα αυτιά μας. Προτιμάμε να ακούμε ευχάριστα και αισιόδοξα λόγια, τα εμπιστευόμαστε άκριτα, και όταν δούμε στην πράξη τι σημαίνουν, απογοητεύομαστε οικτρά.

Αλλά δεν ψάχνουμε να δούμε πού και πώς γελαστήκαμε. Απλά αναζητούμε τον νέο γόη-αρχηγό, άσχετα αν είναι γυναίκα ή άντρας, που θα μας γοητεύσει με το δικό του αφήγημα, άσχετα αν είναι το ίδιο ψευδές, αλλά διατυπωμένο με διαφορετικό τρόπο, έτσι που να μοιάζει αντίθετο από το ψέμα που μας απογοήτευσε.

Γι’ αυτό και συναντάμε ανθρώπους που έχουν ψηφίσει όλα τα κόμματα αλλά νοοτροπία δεν άλλαξαν. Και ψάχνουν να βρουν νέο σωτήρα και τον αναζητούν στην Ακρα Δεξιά, που παρουσιάζεται αντισυστημική και εθνοκεντρική. Με άλλα λόγια: η παρακμή του κοινοβουλευτικού συστήματος κυοφορεί πάντα φασισμό. Ο καπιταλισμός έχει πολλούς κρυμμένους άσους στο μανίκι του.

Αυτοί που επιμένουν να ασκούν τα εκλογικά τους δικαιώματα δεν είναι το σύνολο του λαού, πάντα υπάρχει μεγάλη αποχή, η οποία κατά κανόνα αποσιωπάται και δεν αναλύεται. (Αυτό δεν συμφέρει κανένα κόμμα, έστω κι αν έχει την πλειοψηφία, γιατί στο σύνολο των εγγεγραμμένων είναι μειοψηφία.)

Οι εκλογείς κατά κανόνα δεν κρίνουν. Απλά γοητεύονται. Εξ ου και οι μετακινήσεις ψηφοφόρων από κόμμα σε κόμμα. Κι έτσι, το εκλογικό παιχνίδι γίνεται πασαρέλα γοητείας. Είναι αυτό που λέει το λαϊκό ρητό «παραμύθιασε την γκόμενα» και τότε όλοι καταλαβαίνουμε πως η απρόσεκτη νεανίς και εν προκειμένω οι εκλογείς θα υποστούν τις συνέπειες της απρονοησίας τους.

Αλλά ας κάνουμε για λίγο τον δικηγόρο του διαβόλου. Οι πολιτικοί είναι επαγγελματίες. Και αν είχαν κάποια δουλειά στη ζωή τους, την εγκατέλειψαν και βιοπορίζονται από το νέο τους επιτήδευμα. Και για να μη χάσουν μια τόσο προσοδοφόρα δουλειά, πρέπει να διαλέξουν το κατάλληλο κόμμα, δηλαδή αυτό που έχει πιθανότητα εξουσίας.

Παράλληλα είναι η δημόσια εικόνα τους και ο υποσχετικός λόγος που θα είναι ευχάριστος στους πολλούς. Και γι’ αυτό επιστρατεύονται διαφημιστές, επικοινωνιολόγοι, κομμωτές, ενδυματολόγοι και ενίοτε αγκαζάρεται η οικογένεια μαζί με τα κατοικίδια.

Αφού τα τρώει όλα αυτά ο κόσμος και μάλιστα αμάσητα, γιατί να μη χρησιμοποιούν αυτή την τακτική; Μπορούμε να ισχυριστούμε πως ο σημερινός πολιτικός λόγος είναι η ικανότητα να διαχειριστείς δεξιοτεχνικά το ψεύδος; Σίγουρα. Πρόκειται για μυθικό λόγο, που δεν έχει περιεχόμενο και κρύβει επιμελώς αυτό που θα πραγματοποιήσει.

Γιά να δώσουμε ένα παράδειγμα που είναι σε όλους μας γνωστό: Το «θα καταργήσουμε όλα τα μνημόνια με έναν μόνο νόμο και ένα άρθρο» στην ουσία εννοούσε «θα συνεχίσουμε την πολιτική των μνημονίων, για τα οποία οι αντίπαλοί μας έδειξαν ατολμία, εφαρμόζοντας ένα τρίτο μνημόνιο που θα κάνει τα δύο προηγούμενα να ωχριούν». Αυτό πια σήμερα όλοι το καταλαβαίνουμε.

Αλλά όποιος καταλαβαίνει αργά δεν σώζεται. Το παιχνίδι έχει ήδη χαθεί. Και δεν είναι καθόλου σίγουρο πως θα μπορέσει να καταλάβει και στο μέλλον. Νεαρός διδάκτωρ Οικονομίας, αφού δούλεψε δύο χρόνια σαν γκαρσόνι, αν έβρισκε δουλειά, ήρθε να με αποχαιρετήσει -τον γνώριζα από παιδί- έχοντας πάρει οριστικά την απόφαση να εγκαταλείψει για πάντα την Ελλάδα.

Σε αυτή μας τη συνάντηση ήταν επιθετικός, αν και ο χαρακτήρας του είναι πράος. «Εσείς όλοι της Αριστεράς δημιουργήσατε τον δικό σας Πινοσέτ». Τον ρώτησα ποιον εννοεί. «Τον Τσίπρα, βέβαια, το οικονομικό του πρόγραμμα είναι ίδιο με του Πινοσέτ. Αυτό μπορείς να το γράψεις;».

Αυτό με έβαλε σε πολλές σκέψεις. Και δεν είναι η πρώτη φορά που συναντάω αξιόλογους νέους να παίρνουν την άγουσα προς το εξωτερικό. Η χώρα θανατώνει τον εγκέφαλό της. Γύρω στις 250.000 νέοι και νέες, με υψηλό μορφωτικό επίπεδο, όλων των ειδικοτήτων, θα εφοδιάσουν τις διάφορες ανεπτυγμένες χώρες με έτοιμο επιστημονικό δυναμικό.

Φυσικά θα το αξιοποιήσουν χωρίς να έχουν ξοδέψει γι’ αυτό ούτε δεκάρα τσακιστή. Και η Ε.Ε. γίνεται ο σύγχρονος Μινώταυρος. Και προς το παρόν Θησέας δεν εμφανίζεται στον ορίζοντα. Και το γεγονός πως ένας μορφωμένος νέος βάζει όλη συλλήβδην την Αριστερά στο ίδιο τσουβάλι είναι ένα άλλο πρόβλημα. Κανείς δεν είναι υποχρεωμένος να ξέρει όλες τις αποχρώσεις της Αριστεράς. Αυτό ανήκει στη σφαίρα των ειδημόνων.

Ακριβώς όπως οι Εσκιμώοι έχουν είκοσι ονόματα για τις αποχρώσεις του χιονιού. Εμείς οι υπόλοιποι το λέμε με μια λέξη. Ασπρο. Και τελειώσαμε. Μήπως η Αριστερά έχει αλλάξει χρώμα κι εμείς τη θυμόμαστε με το παλιό της όνομα; Και ποιοι έχουν ευθύνες γι’ αυτό;