Η οδός Κυδαθηναίων είναι ο πιο εμβληματικός πεζόδρομος της Πλάκας και οι ρίζες της ανάγονται στον 4ο π.Χ. αιώνα. Πρόκειται για το κέντρο του αρχαίου δήμου του Κυδαθήναιου, του οποίου το πρώτο συνθετικό προέρχεται από την πανάρχαιη αλλά ξεχασμένη λέξη κύδος, που σημαίνει φήμη. Στους μεσαιωνικούς χρόνους ήταν η Πλατιά Ρούγα, που διέσχιζε τη συνοικία του Αλίκοκου, στην οποία κατοικούσαν οι πιο επιφανείς οικογένειες της πόλης. Ηταν μάλιστα η μόνη λιθόστρωτη σε όλη τη βορειοανατολική πλευρά του Ιερού Βράχου.
Ο Γιάννης Καιροφύλας, στο βιβλίο του «Τοπωνύμια Αθηνών και Πειραιώς», την αναφέρει και με τη δεύτερη γραφή της, ως Αλήκοκκου, υιοθετώντας την ερμηνεία ότι πήρε το όνομά της από επιφανή μωαμεθανό, τον Αλή Κόκκο. Ολοι πάντως οι μελετητές της αθηναϊκής ιστορίας συμφωνούν ότι ο δρόμος απέκτησε τη σημερινή πασίγνωστη ονομασία του το 1834.
Οι Βαυαροί μηχανικοί, οι οποίοι ετοίμασαν την πρώτη ονοματοδοσία των δρόμων και συνοικιών τής τότε νέας πρωτεύουσας, είχαν εκπονήσει κατάλογο με λήμματα από τους αρχαίους χρόνους.
Η περιοχή ήταν από τότε περιζήτητη, με δεδομένα τα στενά όρια της πόλης. Στην Κυδαθηναίων εγκαταστάθηκε η πρώτη πρεσβεία της Αγγλίας στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος, ενώ είχε αγοράσει τρία ακίνητα ο διπλωμάτης και γιατρός Ιωάννης Παπαρρηγόπουλος, που διετέλεσε για κάποιο διάστημα πρόξενος της Ρωσίας.
Το μακρόστενο ακίνητο στον αριθμό 9 της οδού Κυδαθηναίων έχει τη δική του, ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ιστορία. Είχε περιέλθει στην Εθνική Τράπεζα λόγω χρεών του ιδιοκτήτη του και, με τον πλειστηριασμό που έγινε στις αρχές της δεκαετίας του 1930, τον διαδέχθηκε ο Στυλιανός Σεφεριάδης (1873-1951).
Είχε γεννηθεί στη Σμύρνη, όπου ήταν επιτυχημένος δικηγόρος, αλλά το 1914 εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα, φοβούμενος τις αρνητικές εξελίξεις μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο που δυστυχώς οκτώ χρόνια αργότερα οδήγησαν στον βίαιο ξεριζωμό των Ελλήνων από τη Μικρά Ασία.
Είχε ήδη αποκτήσει τρία παιδιά: τον πρωτότοκο Γιώργο (1900-1971), που δεν είναι άλλος από τον διπλωμάτη και ποιητή Γιώργο Σεφέρη, ο οποίος το 1963 χάρισε στην Ελλάδα το πρώτο Νόμπελ. Δεύτερος ήταν ο πρόωρα χαμένος Αγγελος (1905-1950) και στερνοπαίδι η Ιωάννα (1909-2000), δεύτερη σύζυγος του Κωνσταντίνου Τσάτσου (1899-1987), νομικού, φιλόσοφου, καθηγητή Πανεπιστημίου, ακαδημαϊκού και πρώτου εκλεγμένου από τη Βουλή Προέδρου της Δημοκρατίας μετά την ψήφιση του Συντάγματος του 1975.
Στα πρώτα χρόνια της εγκατάστασης στην Αθήνα, η οικογένεια Σεφεριάδη κατοίκησε στην αρχή στην οδό Κοδριγκτώνος και λίγο αργότερα στη Μαυρομματαίων, δίπλα στο Πεδίον του Αρεως.
Το καλοκαίρι του 1933 άνοιξε τα σαλόνια της στο αρχοντικό τής οδού Κυδαθηναίων, που σηματοδότησε τη λαμπρή σταδιοδρομία του Στυλιανού Σεφεριάδη, ο οποίος αναδείχθηκε γρήγορα σε καθηγητή του Διεθνούς Δικαίου στη Νομική Σχολή της Αθήνας, μέλος του Συμβουλίου της Επικρατείας και της Ακαδημίας Αθηνών.
Την ιστορία του σπιτιού, πραγματικό ρεπορτάζ για γεγονότα που σημάδεψαν τον 20ό αιώνα, περιγράφει η Ιωάννα Τσάτσου, στην οποία περιήλθε το ακίνητο, στο βιβλίο της με τίτλο «Κυδαθηναίων 9».
Από την εποχή του πατέρα της, το αρχοντικό ήταν ο αγαπημένος προορισμός για πανεπιστημιακούς καθηγητές, όπως οι Κυριάκος Βαρβαρέσος, Κώστας Τριανταφυλλόπουλος, Θρασύβουλος Πετμεζάς και Γεώργιος Μπαλής, που είχαν σημαντικό ρόλο και στις πολιτικές εξελίξεις της εποχής.
Στο ισόγειο ήταν το αθηναϊκό στέκι του Γιώργου Σεφέρη, στα διαλείμματα της εκτός συνόρων διπλωματικής πορείας του. Στον πρώτο όροφο ήταν το γραφείο του πατέρα της και στον τελευταίο η κατοικία της οικογένειας.
Στα δύσκολα χρόνια της Κατοχής, η Ιωάννα ήταν γραμματέας του αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού, ο οποίος είχε παίξει καθοριστικό ρόλο για να αποτραπεί η επιστράτευση Ελλήνων που είχαν αποφασίσει οι γερμανικές αρχές. Θυμάται πως στο σαλόνι του σπιτιού της περίμεναν όλοι με αγωνία το τηλεγράφημα από το Βερολίνο που έφερε το χαρμόσυνο μήνυμα της ακύρωσης της διαταγής. Πολύ κοντά λειτουργούσαν και τα συσσίτια της Αρχιεπισκοπής, που αποδείχθηκαν πολύτιμα στον καιρό της μεγάλης πείνας, ιδιαίτερα τα πρώτα χρόνια της γερμανικής κατοχής.
Μετά τον γάμο της με τον Κωνσταντίνο Τσάτσο, το αρχοντικό απέκτησε πιο φιλοσοφικό χαρακτήρα. Συχνοί επισκέπτες του ήταν ο Μιχάλης Τσαμαδός, ο Νικόλαος Λούρος, ο Μάρκος Τσιριμώκος και ο Αλέξανδρος Διομήδης, ο οποίος διετέλεσε πρωθυπουργός.
Το ίδιο το ακίνητο, που είναι αγνώστου δημιουργού, έχει και αρχιτεκτονική αξία καθώς αποτελεί δείγμα των αρχών της οικοδόμησης στον Μεσοπόλεμο.
Ακολουθεί τις λιτές γραμμές του μοντέρνου κινήματος και ξεχωρίζει μόνον από το έρκερ, όπως αποκαλείται η χτισμένη προεξοχή που θεσπίστηκε με τον νόμο του 1923, χάρη στην οποία οι ιδιοκτήτες μπορούσαν να αξιοποιήσουν τον χώρο του μπαλκονιού
1. Ο δρόμος
Η οδός Κυδαθηναίων είναι άλλη μία περίπτωση παραμορφωμένης μεταφοράς. Την αρχή, σύμφωνα με τον μελετητή Δημήτριο Σισιλιάνο, είχαν κάνει οι Βαυαροί, οι οποίοι αντί του ορθού Κυδαθήναιου υιοθέτησαν το Κυδαθήναιον, το οποίο μετατράπηκε στη σύγχρονη εκδοχή του. Ο ίδιος επισημαίνει ότι οι κάτοικοι της αρχαίας συνοικίας ονομάζονταν Κυδαθηναιείς και όχι Κυδαθηναίοι. Υποστηρίζει επίσης ότι Αλίκοκκο, που το γράφει με γιώτα και δύο κάπα, ήταν ένα στοιχειό της μεσαιωνικής Αθήνας που με τις αγριοφωνάρες του προμήνυε επιδημίες και άλλες συμφορές.
2. Ο... πεζόδρομος
Ο σημερινός πεζόδρομος, που ξεκινά από τη Φιλελλήνων και φτάνει ώς την Αδριανού, τα πρώτα χρόνια μετά την απελευθέρωση της Αθήνας από του Τούρκους διέθετε σιντριβάνι, ενώ περνά μπροστά από την πλατεία Φιλομούσου Εταιρείας, που ήταν η μοναδική στην Πλάκα. Απέναντι από την κατοικία Σεφεριάδη-Τσάτσου βρίσκεται η εκκλησία που χρονολογείται από τον 11ο αιώνα, η οποία είναι γνωστή ως Αγία Σωτήρα, αλλά και γι' αυτήν υπάρχουν πολλές γραφές και εκδοχές.
3. «Ημέρες Δ»
Στο πατρικό σπίτι της οδού Κυδαθηναίων βρισκόταν ο Γιώργος Σεφέρης όταν ξέσπασαν τα Δεκεμβριανά του 1944 και αποτύπωσε τις εικόνες της εμφύλιας διαμάχης στα περίφημα «ημερολόγιά» του, τις «Ημέρες Δ». Από το καταφύγιό του περιέγραψε το βρετανικό τανκ που την 6η Δεκεμβρίου, ανήμερα του Αγίου Νικολάου, διέσχιζε τον λιθόστρωτο δρόμο, προκαλώντας του φθορές. Η παρουσία του νομπελίστα ποιητή «ξεχάστηκε» στην πλάκα που ανάρτησε ο δήμος και δίνει την «ταυτότητα» του αρχοντικού.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας