Η Β' Πανελλαδική και η ΕΑΡ

Το ΚΚΕ εσωτερικού (ΚΚΕ εσ.), που προέκυψε από τη διάσπαση του ΚΚΕ το 1968, τράβηξε τον δρόμο του ευρωκομμουνισμού, όπως αυτός είχε χαραχτεί από τα κομμουνιστικά κόμματα της Ευρώπης, κυρίως στην Ιταλία και την Ισπανία αλλά και -για ένα διάστημα- στη Γαλλία.

Οι συγκρούσεις στο εσωτερικό του ήταν πολλές, αλλά οι ιστορικές διασπάσεις του ουσιαστικά δύο. Το 1978 διασπάστηκε η Οργάνωση Νεολαίας του Κόμματος (ΕΚΟΝ - Ρήγας Φεραίος).

Από τη διάσπαση προέκυψε η οργάνωση «ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος Β’ Πανελλαδική», που εντασσόταν στο ρεύμα του αριστερού ευρωκομμουνισμού, θεωρώντας «δεξιόστροφη» εκδοχή της κομμουνιστικής ανανέωσης την πολιτική που εξέφραζε το ΚΚΕ εσ.

Η δεύτερη και τελειωτική διάσπαση έγινε στο 4ο συνέδριο, το 1986. Η τάση της «μετεξέλιξης» υπό τον Λ. Κύρκο σε συνεργασία με την τάση της «υπέρβασης» του Κώστα Φιλίνη οδήγησαν το συνέδριο στην απόφαση για εγκατάλειψη του κομμουνιστικού τίτλου και της κομμουνιστικής φυσιογνωμίας του κόμματος.

Από τη διάσπαση που προκλήθηκε, η πλειοψηφία συγκρότησε το κόμμα της «Ελληνικής Αριστεράς (ΕΑΡ)» και η μειοψηφία υπό τον Γ. Μπανιά συγκρότησε το «ΚΚΕ Εσωτερικού / Ανανεωτική Αριστερά».

Από τον Συνασπισμό στον ΣΥΡΙΖΑ

Ο ΣΥΡΙΖΑ προέρχεται από τον Συνασπισμό της Αριστεράς και της Προόδου, που συγκροτήθηκε το 1989 από τα κόμματα ΚΚΕ, ΕΑΡ, ΕΔΑ, ΕΣΠΕ, ΑΚΕ, με τη συμμετοχή προσωπικοτήτων όπως οι Στ. Γιώτας, Μ. Δρεττάκης, Στ. Νέστωρ και Ν. Κωνσταντόπουλος.

Μετά τη διάσπαση του ΚΚΕ και την αποχώρησή του από το συμμαχικό σχήμα, ο παλιός Συνασπισμός μετεξελίχθηκε το 1992 σε ενιαίο κόμμα.

Στις εθνικές εκλογές του 2004, οι πολιτικοί φορείς ΣΥΝ, ΑΚΟΑ, ΚΕΔΑ, ΔΕΑ, Ενεργοί Πολίτες και ανένταχτες προσωπικότητες με τη στήριξη της ΚΟΕ συγκρότησαν κοινό ψηφοδέλτιο με την επωνυμία «Συνασπισμός της Ριζοσπαστικής Αριστεράς - Ενωτικό Ψηφοδέλτιο». Ηταν η αρχή της γέννησης του ΣΥΡΙΖΑ.

Στο 5ο συνέδριο του Συνασπισμού, τον Φεβρουάριο του 2008, πρόεδρος εξελέγη ο Αλ. Τσίπρας, ο οποίος στη συνέχεια εξελίχθηκε στην κύρια ηγετική φυσιογνωμία του ΣΥΡΙΖΑ, γεγονός που οδήγησε σε ρήξη σχέσεων με τον πρώην πρόεδρο του κόμματος Αλ. Αλαβάνο.

Στο 6ο συνέδριο του Συνασπισμού προκλήθηκε η πρώτη ουσιαστική διάσπαση με απήχηση στον ΣΥΡΙΖΑ.

Η ομάδα που αποσπάστηκε, υπό τον Φ. Κουβέλη, δημιούργησε το κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς-ΔΗΜΑΡ. Τον Μάιο του 2012 -λόγω του εκλογικού νόμου και του μπόνους των 50 εδρών στο πρώτο κόμμα- ο ΣΥΡΙΖΑ υπέβαλε στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου ιδρυτική δήλωση ως ενιαίο κόμμα και ως τέτοιος συμμετείχε στις εκλογές του Ιουνίου 2012.

Το 2013 προχώρησε και στην ουσιαστική ενοποίησή του, με το 1ο συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στις 10-14 Ιουλίου.

Την περασμένη Παρασκευή, με την ίδρυση της Λαϊκής Ενότητας του Π. Λαφαζάνη, μπήκε και τυπικά στη δίνη της διάσπασης, τα αποτελέσματα της οποίας θα αποκρυσταλλωθούν στις προσεχείς εκλογές.